Nhạc World Cup 2014: Phụ thắng chính
Mỗi ngày, thức xem đủ các trận World Cup, dân mê bóng đá sẽ nghe được các bản nhạc như Dare của Shakira, We Are One của Jennifer Lopez & Pitbull, Vida của Ricky Martin không dưới 10 lần.
Mở màn cho World Cup, Jennifer Lopez, Pitbull và Claudia Leitte xuất hiện trên sân khấu để trình diễn bài We Are One. Hai cô gái trong tình trạng như mặc đồ bơi còn chàng trai lại mặc áo thun bỏ trong quần trắng (nhiều người nhận xét là chắc Pitbull lấy lộn quần của J. Lo!). Âm thanh truyền trực tiếp phần trình diễn đó khá tệ nhưng đó chưa phải là lời than phiền duy nhất về bài We Are One. Hầu hết dân Brazil đều cho rằng bài hát chưa có đủ chất “Brazil”, nhạc nhàm chán và việc sử dụng Jennifer Lopez và ngôi sao Brazil Claudia Leitte quá ít ỏi.
Phát hành hồi đầu tháng 4, cho đến nay ca khúc này bán được 105 ngàn lượt download và có mặt trong Billboard Hot 100 chỉ ba tuần. Sau màn trình diễn ở lễ khai mạc, We Are One nhận được cú hích và tăng lượt download lên 22 ngàn, nhiều nhất từ trước đến nay. MV chính thức của ca khúc này trên kênh Vevo của Pitbull có 164 triệu lượt xem, một con số cũng ấn tượng.
Nhưng so với Waka Waka của Shakira cho World Cup 2010, We Are One thật sự “hửi khói”. Waka Waka có 18 tuần nằm trong Hot 100, tuần lễ cao nhất có 57 ngàn lượt download. Trong suốt thời gian World Cup diễn ra ở Nam Phi, chưa có tuần lễ nào Waka Waka có lượt download thấp hơn 31 ngàn. Riêng ở Mỹ, ca khúc này được download 1,8 triệu. Có thể cho rằng vì Waka Waka phát hành cách đây bốn năm nên lượt download cao là phải nhưng nếu chỉ tính riêng lượt download trong các tuần lễ World Cup, ca khúc này cũng đạt được 247 ngàn, vượt xa bản nhạc của năm nay. MV của Waka Waka có hơn 700 triệu lượt xem và có thời điểm giữ kỷ lục video được xem nhiều nhất trên YouTube. Hiện tại, Waka Waka xếp hạng 8 trong danh sách những video được xem nhiều nhất trên YouTube. Pitbull và Jennifer Lopez có thứ hạng cao trong danh sách này nhưng không liên quan đến bài hát World Cup (bài On the Floor mà cả hai hợp tác trước đây đang xếp hạng 3).
Năm nay, Shakira tiếp tục tham dự cuộc chiến bài hát bóng đá với bản Dare (La la la). Chưa từng được trình diễn tại bất cứ sự kiện World Cup nào nhưng Dare đã qua mặt We Are One trên Hot 100 của Billboard. MV của ca khúc này, phiên bản dành cho World Cup cũng có lượng xem là 165 triệu lượt (bản gốc có 33 triệu lượt). Hiện tại, Dare có lượng download là 78 ngàn lượt nhưng có khả năng sẽ nhanh chóng bứt phát qua mặt con số 105 ngàn lượt của We Are One, nhất là khi Shakira sẽ có mặt biểu diễn tại lễ bế mạc. Mọi con số đều ủng hộDare và Shakira. Cuộc bầu chọn trên Billboard cho thấy gần 68% chọn Dare là bài hát hay hơn We Are One. Một cuộc bầu chọn khác cho thấy có đến 20% lượng 774 ngàn người tham gia chọn đã chê We Are One so với 6% không thích bài Dare (thấp ngang với Waka Waka).
Lý do chưa đủ chất Brazil không hẳn thuyết phục. Các bản nhạc cho những World Cup khác cũng không thấm đẫm chất địa phương vì tính quốc tế của sự kiện này. Dù diễn ra ở Nam Phi, Đức hay Nhật – Hàn thì các yếu tố nhạc ở khu vực chỉ được sử dụng như gia vị nêm nếm thêm.
[soundcloud]https://soundcloud.com/racing123-1/shakira-waka-waka-official[/soundcloud]
Lúc trước, Waka Waka cũng bị chê bai vì lý do tương tự, không đủ chất Nam Phi. Hay như bản nhạc World Cup có lẽ quen thuộc nhất đến giờ, bài The Cup of Life của Ricky Martin, ngoài câu “Allez, allez, allez” bằng tiếng Pháp thì chẳng còn chất Pháp nào cả. Nhưng chẳng mấy ai bận lòng than phiền đòi công bằng cho nhạc Pháp vì bản thân The Cup of Life đã quá hấp dẫn.
Về cơ bản, We Are One không đủ yếu tố để trở thành bài hit: không có điệp khúc, không có cao trào, không có giai điệu đủ dễ nhớ để hát theo. Cả ma lực của bóng đá lẫn sức hấp dẫn từ cặp Pitbull và J. Lo đều không đủ sức hích bản nhạc này lên.
Về mặt video, We Are One cũng không đủ sức hấp dẫn. Có vẻ như để bù lại chất Brazil trong nhạc, MV của ca khúc này sử dụng quá tay hình ảnh cờ Brazil, trống Brazil và các vũ công ăn mặc mong manh. Hình ảnh các trận đấu được xen vào nối tiếp nhau.
Trong khi đó, cả Waka Waka và Dare đều mời các ngôi sao bóng đá quay riêng các phân cảnh cho clip, bên cạnh việc sử dụng hình ảnh từ các trận đấu. Trong Waka Waka có Cristiano Ronaldo, Dani Alves, Gerard Piqué, Idriss Carlos Kameni, Lionel Messi, Rafael Marquez. Trong Dare có Lionel Messi, Neymar, Cesc Fàbregas, Sergio Agüero, Radamel Falcao, James Rodríguez, Eric Abidal. Bên cạnh việc xem nát nhừ các trận bóng, fan bóng đá vẫn tò mò xem clip này để thấy ngôi sao mình thích làm gì trong đó.
Đương nhiên, không phải bài hát World Cup nào cũng thành công. Mấy ai còn nhớ Boom của Anastacia hồi năm 2002?
Nhạc Brazil vẫn sống trong quá khứ
Người dân Brazil than phiền bản nhạc We Are One không thể hiện được truyền thống âm nhạc của họ. Nhưng âm nhạc Brazil phong phú và giàu có đến mức nào?
Có quá nhiều điệu nhảy xuất xứ từ quốc gia Nam Mỹ này. Brazil là quê hương của samba, bossa nova, salsa… Cách đây hơn 15 năm, cả thế giới ngây ngất với bài Lambada, xuất phát từ điệu nhảy ở Brazil và được nhóm nhạc Pháp Kaoma giới thiệu ra cả thế giới. Trong nhạc rock, Brazil cũng ghi dấu với nhóm Sepultura, sau đó là Angra, Krisiun.
Năm nay, ca khúc The Girl From Ipanema tròn 50 năm tuổi và hãng đĩa Verve/Universal kỷ niệm bằng cách tái phát hành đĩa Getz/Gilberto, album từng đoạt giải Grammy của Stan Getz và Joao Gilberto, có version tiếng Anh của bản nhạc này hát bởi Astrud Gilberto. Năm 1964, bài hát này đã leo lên Top 5 ở Billboard Hot 100. Nhưng sau năm thập niên, khi World Cup trở lại với Brazil, có vẻ như cái nhìn của thế giới về âm nhạc Brazil vẫn không có gì thay đổi, vẫn là điệu samba “rực lửa” hoặc bản The Girl From Ipanema lắc lư.
Marcelo Castello Branco, cựu chủ tịch của hãng EMI khu vực Trung và Nam Mỹ đã nhận xét: “Brazil rất khó để có thể diễn giải và thường là mọi người đơn giản hóa, đi theo những gì đã được biết đến. Điều này đáng thất vọng nhưng chẳng phải là lỗi của ai hết ngoài chính người Brazil. Chúng ta phải học cách tự giới thiệu rõ ràng về mình là ai và chúng ta muốn mọi người nhìn nhận chúng ta thế nào. Nếu không, quá khứ sẽ che khuất tất cả”.
[soundcloud]https://soundcloud.com/armish-gul/sets/one-love-one-rhythm-the-2014-fifa-world-cup-official-album-1[/soundcloud]
Brazil là thị trường âm nhạc lớn thứ 8 trên thế giới và có đến 90% nhạc nằm trong Top 10 ở quốc gia này là từ các nghệ sĩ Brazil. Nói chung, nghệ sĩ Brazil không quan tâm lắm đến việc hướng ra nước ngoài. Alex Schiavo, giám đốc của Sony Music Brazil tuyên bố: “Hầu hết mọi người không biết rằng Brazil là một quốc gia lớn đến mức mà những nghệ sĩ nổi tiếng có thể biểu diễn đến 240 buổi diễn/năm. Vì tầm cỡ lớn như vậy khiến việc duy trì thành công ở Brazil là rất khó khăn và phức tạp. Mặt khác, khó mà thành công ở nước ngoài nếu như không thành công trong nước”.
Nhân dịp World Cup, bên cạnh One Love, One Rhythm, hãng Sony cũng tung ra bộ ba đĩa nhạc Brazil có tên là Brasil!, dành cho dân đi party ở mọi độ tuổi. Đĩa đầu trẻ trung, tươi mới, bốc lửa như Adriana Lima. Bạn sẽ nhanh chóng có cảm giác bay như Robin van Persie với các bản nhạc từ Black Eyed Peas & Sergio Mendes, Bonde Do Role, Cal Tjader & Fila Brazilia. Đĩa thứ hai gồm những bản nhạc kinh điển vùng nhiệt đới thời thập niên 60-70, kiểu cây dừa, bãi biển và ly cocktail. Đĩa thứ ba cho các đôi chân nghỉ ngơi chút, với các bản nhạc jazz chập chùng từ Astrud Gilberto, Eliane Elias, Stan Getz… Đáng ngạc nhiên là không có mặt Caetano Veloso, một giọng hát rất xuất sắc từ Brazil. Tất cả đều là Brazil trong quá khứ.
Castello Branco kết luận: “Khi bóng lăn thì mọi chuyện có thể diễn ra. Nhưng tôi nghĩ rằng ở hiện tại, chúng tôi đã không có bất cứ bản nhạc Brazil nào có cơ hội thật sự trở thành hit, cả trong nước lẫn ngoài nước. Chúng tôi đã mất một cơ hội lớn cho thế giới thấy được một Brazil mới, về mặt âm nhạc”.
Đĩa nhạc chính thức của One Love, One Rhythm được Sony phát hành. Đương nhiên là đối tác chính thức của FIFA, Sony đưa hai bản nhạc We Are One và Dar um Jeito (We Will Find a Way) (bản anthem chính thức, trình bày bởi Carlos Santana, Wyclef Jean, Avicii và Alexandre Pires) vào đĩa. Đĩa đơn đầu là We Are One, đĩa đơn thứ 2, theo bầu chọn của một cuộc thi online, là bài Vida được Ricky Martin trình bày bằng tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha. Đĩa đơn thứ 3 chính là bản Dar um Jeito, đĩa thứ 4 là Olé của Adelén và đĩa thứ 5 là La La La (Brazil 2014) của Shakira.
Trí Quyền
