Những khó khăn của nền kinh tế lớn hàng thứ ba thế giới, với dân số bị lão hóa và tăng trưởng bị trì trệ trong nhiều thập niên, đã khiến Nhật trở thành một nước mà các thành viên khác trong khối G7 cảm thấy ái ngại.
Các nhà phân tích cho rằng những nước phát triển đã tiếp nhận di dân với quy mô lớn đểứng phó với tình trạng dân số lão hóa, nhưng giải pháp này không được dân chúng và chính phủ Nhật Bản chấp nhận.
Ông Martin Schuls, kinh tế gia cao cấp của Viện Nghiên cứu Fujitsu ở Tokyo, cho rằng cơ cấu của kinh tế Nhật Bản cần phải thay đổi. “Thị trường này nói chung đang bị co cụm. Nó làm cho kinh tế Nhật Bản khó lòng tăng trưởng trở lại. Tình hình này đòi hỏi những sự thay đổi lớn về cơ cấu và chuyện này phải mất nhiều thời gian”.
Ông Schulz cho rằng việc mở cửa nền kinh tế, thay đổi cơ cấu của khu vực nông nghiệp và giúp các công ty Nhật đầu tư vào Đông Nam Á sẽ mang lại những thành quả lớn, nhưng phải mất từ 10 đến 15 năm.
Trong khi đó, ông Shin Fukushige, giám đốc khu vực châu Á của Công ty Công nghệ cao Seikowave của Mỹ, tỏ vẻ lạc quan về triển vọng tìm ra một giải pháp. “Chúng tôi có lẽ là nước lớn đầu tiên phải ứng phó với những thách thức này. Điều đó cũng có nghĩa là đất nước chúng tôi có phần chắc là nước đầu tiên tìm ra được những giải pháp khả thi”.
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã cố gắng giải quyết vấn đề bằng những chính sách kích thích tài chánh, nới lỏng tiền tệ và cải tổ cơ cấu. Tuy nhiên, chính sách kinh tế ba gọng kềm của ông Abe chưa mang lại kết quả.
Những chương trình hưu bổng khu vực công của Nhật Bản bị thiếu hụt ngân quỹ một cách trầm trọng. Điều này làm cho các gia đình trung lưu, những người mà tài sản của họở mức khá cao so với dân chúng ở các nước phát triển khác, không muốn chi tiêu nhiều.
Cả những người thuộc giới trẻ, có mức thu nhập tương đối thấp, lẫn những người về hưu, có nhiều tiền tiết kiệm, ai cũng đều ngần ngại, không muốn tiêu xài.
Các số liệu của Bộ Nội vụ cho thấy tiền tiết kiệm trung bình của gia đình ở Nhật trong năm ngoái đã lên tới mức kỷ lục là 18 triệu yen, tương đương với 164.000 USD.
Vấn đề chi tiêu ở mức thấp tại Nhật Bản và những nước khác đã được các bộ trưởng tài chính Khối G 7 mang ra thảo luận trong cuộc họp tại Sendai tuần qua. Không có nhu cầu tiêu dùng là một trong những vấn đề lớn nhất trên toàn thế giới.
Nhận định về triển vọng của nền kinh tế Nhật Bản, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) mới đây đã hạ dự báo tăng trưởng xuống 0,5% năm 2016 và -0,1% năm 2017, do việc tăng thuế tiêu dùng cũng như vấn đề dân số lão hóa và nợ công lớn. Cũng theo IMF, xuất khẩu của Nhật Bản sẽ chịu tác động của việc đồng yen mạnh khi đồng tiền này đang ở mức cao nhất trong 18 tháng so với đồng USD, cùng với việc trao đổi thương mại với Trung Quốc giảm sút.
T.K (DNSGCT)
