Loạt tranh mới nhất của Nguyễn Trọng Khôi mang tên *Cao nguyên Đá* được khơi nguồn từ chuyến hành trình của ông đến một vùng núi non hùng vĩ, nơi cảnh vật vẫn còn giữ nguyên vẻ hoang sơ. Trước đây, hình ảnh của vùng đất này đã từng cuốn hút ông qua những bức ảnh của một người bạn, nhưng chỉ khi tự mình đặt chân đến, ông mới cảm nhận trọn vẹn sự rung động mãnh liệt ấy. Mỗi tác phẩm đều chất chứa cảm xúc sâu lắng, như một lời tri ân dành cho miền đất đã để lại dấu ấn trong lòng họa sĩ.
Những ai từng rong ruổi trên những cung đường ngoằn ngoèo giữa đại ngàn sẽ dễ dàng nhận ra hình ảnh Hà Giang trong tranh của Nguyễn Trọng Khôi. Bằng nét cọ tinh tế, ông khắc họa những bản làng bình yên như Nặm Đăm, Thiên Hương, Sủng Là…, hay những địa danh lừng danh như Quản Bạ, Mã Pì Lèng, Đồng Văn, Mèo Vạc, Bắc Quang… mà ai từng ghé qua đều chẳng thể nào quên. Dòng sông Nho Quế xanh biếc len lỏi qua hẻm vực Tu Sản cũng hiện lên đầy mê hoặc, cuốn hút những tâm hồn yêu cái đẹp, trong đó có chính họa sĩ – người dù sống xa quê hương nhưng luôn nặng lòng với vùng đất Bắc, nơi ông đã chào đời hơn nửa thế kỷ trước.
Chuyến trở về quê hương lần này giúp ông có thêm thời gian để thực hiện giấc mơ ấp ủ bấy lâu: phác họa nên một bộ tranh riêng biệt dành cho cuộc triển lãm sắp tới.(*)
Dù vẫn trung thành với trường phái hiện thực, song *Cao nguyên Đá* của Nguyễn Trọng Khôi lại mang một sắc thái rất riêng. Cảnh vật và con người được phủ lên một lớp sương mờ ảo, tạo nên một thế giới vừa quen thuộc vừa như bước ra từ miền ký ức. Hiện thực không chỉ được tái hiện qua thị giác, mà còn trở thành không gian giao thoa giữa thực tại và cảm xúc.
Những hình ảnh thân quen nơi vùng cao hiện lên qua nét vẽ đầy hoài niệm. Đó là bóng dáng người mẹ trẻ lặng lẽ cõng con trở về nhà trong buổi chiều tà, sau một ngày miệt mài trên nương. Là đàn bò thong dong trở về chuồng khi nắng khuất sau dãy núi. Là những ngôi nhà trình tường cổ kính nép mình dưới chân núi. Là những bức tường đá phủ màu rêu phong, chứng nhân của thời gian… Nhưng hơn cả một bức tranh phong cảnh, tác phẩm của ông còn chất chứa một chút hư ảo, một chút trầm mặc, một chút vấn vương về những điều đã qua, như chính ông từng tâm sự trong một triển lãm gần một thập kỷ trước. Họa sĩ bày tỏ: “Tôi luôn để lại trong tranh mình một nét chấm phá trừu tượng giữa những hình ảnh hiện thực”.
Bảng màu chủ đạo trong loạt tranh này cũng phản ánh rõ tinh thần của từng tác phẩm. Những gam màu u tịch như đen, xám, trắng, xanh rêu, hoàng thổ, tím nhạt… xuất hiện trong *Chiều muộn, Mã Pì Lèng, Trên đường, Tiếng chim, Trên đỉnh non ngàn*… lại tương phản với sắc màu rực rỡ, tươi sáng của *Hoa ban, Mùa hoa cải, Nắng xuân, Mùa cỏ hồng, Đồng Văn, Mẹ và con*… Đặc biệt, hình ảnh trẻ em và phụ nữ vùng cao hiện lên với nét chân thực đầy ấm áp, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của một họa sĩ kỳ cựu dành cho con người và cuộc sống nơi đây.
Sự hòa quyện giữa sắc hoa rừng và sắc hoa bản địa đã tạo nên một bản giao hưởng màu sắc huyền ảo, như chính linh hồn của vùng đất cao nguyên.
Nhìn những bó hoa cỏ trong gùi trên lưng lũ trẻ, ta có cảm giác chúng vừa được hái từ một cõi mơ nào đó, mang theo hương sắc của đất trời!
Nguyễn Trọng Khôi
– Sinh ra tại Bắc Ninh, sống ở Sài Gòn từ năm bảy tuổi, sang Mỹ định cư từ 1988.
– Tốt nghiệp Cao đẳng Mỹ thuật Gia Định (nay là Đại học Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh).
– Trước 1975, là họa sĩ thiết kế bìa sách và trình bày nhiều tờ báo tại Sài Gòn.
– Đã tổ chức triển lãm cá nhân tại TP. HCM (2014, 2017), Đà Nẵng (2015), Hà Nội (2018), Huế và Hội An (2019).
– Từng tham gia nhiều triển lãm cá nhân và nhóm tại các bang Virginia, Maryland, Texas, California, Massachusetts từ 1988 đến 2012.
– Sinh ra tại Bắc Ninh, sống ở Sài Gòn từ năm bảy tuổi, sang Mỹ định cư từ 1988.
– Tốt nghiệp Cao đẳng Mỹ thuật Gia Định (nay là Đại học Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh).
– Trước 1975, là họa sĩ thiết kế bìa sách và trình bày nhiều tờ báo tại Sài Gòn.
– Đã tổ chức triển lãm cá nhân tại TP. HCM (2014, 2017), Đà Nẵng (2015), Hà Nội (2018), Huế và Hội An (2019).
– Từng tham gia nhiều triển lãm cá nhân và nhóm tại các bang Virginia, Maryland, Texas, California, Massachusetts từ 1988 đến 2012.
(*) Bộ tranh sơn dầu trên canvas sẽ được trưng bày tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh vào đầu năm 2025.