Báo doanh nhân - DoanhnhanPlus.vn
26/09/2025
  • Đăng nhập
  • Trang chủ
  • Kinh doanh
    • Doanh nghiệp
    • Chuyện làm ăn
    • Hàng không
    • Tài chính
    • Thị trường
    • Bất động sản
    • Hành Trình Thành Công
      • Khởi nghiệp
      • Quản trị
      • Marketing
      • Nhân lực
    • Sang ngày mới
    • DoanhNhan-Hub
  • Doanh nhân
    • Góc nhìn
    • Cà phê kinh tế
    • Chia sẻ
    • DN+trò chuyện
    • Nhân vật
    • Người dẫn đầu
  • Chốn Về
    • Giáo dục
    • Sống An Nhiên
      • Chuyện nhà tôi
      • Sống
      • Mối quan hệ
    • Sống khoẻ
      • Năng Lượng Mới
      • Dinh dưỡng
      • Y tế
      • Thư gởi người bận rộn
      • Sống Thể thao
        • Golf
        • Quần vợt
        • Bóng đá
    • Du lịch
      • Điểm đến
      • Điểm Đến Tạo Giá Trị
    • Ẩm thực
      • Món ngon
      • Hương vị quê nhà
      • Thức uống
    • Không gian sống
  • Văn hoá
    • Giải trí
      • Âm nhạc
      • Phim
      • Sân khấu
      • Sao & Showbiz
      • Truyền hình
    • Nghệ thuật
      • Hội họa
      • Nhiếp ảnh
    • Đọc & sống
    • Tản mạn
      • Truyện ngắn
      • Sống chậm & Nghĩ sâu
      • Trà dư tửu hậu
      • Thư giãn
    • Kiến thức
  • Lịch lãm
    • Thời trang
      • Bộ ảnh thời trang
      • Trang sức
      • Phụ kiện
      • Style guide
      • Sành điệu
    • Làm đẹp
    • Góc đàn ông
    • Thời gian
  • Chuyển Động
    • Xe hơi
    • Góc Biker
    • Du thuyền
    • Chạm Vô-lăng
  • Công nghệ
    • Điện thoại
    • Máy tính
    • Máy tính bảng
    • Nghe nhìn
    • Máy ảnh
    • Nhịp số hoá
    • Thiết bị gia đình
CHIA SẺ
  • Trang chủ
  • Kinh doanh
    • Doanh nghiệp
    • Chuyện làm ăn
    • Hàng không
    • Tài chính
    • Thị trường
    • Bất động sản
    • Hành Trình Thành Công
      • Khởi nghiệp
      • Quản trị
      • Marketing
      • Nhân lực
    • Sang ngày mới
    • DoanhNhan-Hub
  • Doanh nhân
    • Góc nhìn
    • Cà phê kinh tế
    • Chia sẻ
    • DN+trò chuyện
    • Nhân vật
    • Người dẫn đầu
  • Chốn Về
    • Giáo dục
    • Sống An Nhiên
      • Chuyện nhà tôi
      • Sống
      • Mối quan hệ
    • Sống khoẻ
      • Năng Lượng Mới
      • Dinh dưỡng
      • Y tế
      • Thư gởi người bận rộn
      • Sống Thể thao
        • Golf
        • Quần vợt
        • Bóng đá
    • Du lịch
      • Điểm đến
      • Điểm Đến Tạo Giá Trị
    • Ẩm thực
      • Món ngon
      • Hương vị quê nhà
      • Thức uống
    • Không gian sống
  • Văn hoá
    • Giải trí
      • Âm nhạc
      • Phim
      • Sân khấu
      • Sao & Showbiz
      • Truyền hình
    • Nghệ thuật
      • Hội họa
      • Nhiếp ảnh
    • Đọc & sống
    • Tản mạn
      • Truyện ngắn
      • Sống chậm & Nghĩ sâu
      • Trà dư tửu hậu
      • Thư giãn
    • Kiến thức
  • Lịch lãm
    • Thời trang
      • Bộ ảnh thời trang
      • Trang sức
      • Phụ kiện
      • Style guide
      • Sành điệu
    • Làm đẹp
    • Góc đàn ông
    • Thời gian
  • Chuyển Động
    • Xe hơi
    • Góc Biker
    • Du thuyền
    • Chạm Vô-lăng
  • Công nghệ
    • Điện thoại
    • Máy tính
    • Máy tính bảng
    • Nghe nhìn
    • Máy ảnh
    • Nhịp số hoá
    • Thiết bị gia đình
CHIA SẺ
DoanhnhanPlus.vn
Trang chủ Văn hoá Đọc & sống

Cuốn sách đặc biệt viết về trò chơi của trẻ em Bắc Kỳ đầu thế kỷ XX

Thu Phương Đăng bởi Thu Phương
22/11/2022
Trong Đọc & sống
Cuốn sách đặc biệt viết về trò chơi của trẻ em Bắc Kỳ đầu thế kỷ XX

Đây là cuốn sách đầu tiên viết về trò chơi của trẻ em ở Bắc Kỳ vào đầu thế kỷ XX, khi xã hội truyền thống của người Việt bắt đầu có sự chuyển biến dưới tác động của chính sách cai trị của thực dân Pháp

Share on Facebook

Các trò chơi của trẻ em luôn là một mảng nghiên cứu đặc biệt của dân tộc học, mang lại một kho thông tin dồi dào. Vì vậy Nhã Nam và quỹ VinIF vừa phối hợp cho ra mắt cuốn sách “Trò chơi của trẻ em ở Bắc Kỳ” của Ngô Quý Sơn(*).

Cuốn sách Trò chơi của trẻ em ở Bắc Kỳ của Ngô Quý Sơn được biên soạn bằng tiếng Pháp, có lẽ chủ yếu cho người Pháp đọc và những người Việt biết tiếng Pháp, tuy nhiên nó lại là tài liệu nghiên cứu văn hóa quý giá, với đối tượng là những trò chơi của trẻ em Bắc Kỳ, thời kỳ thực dân-phong kiến.

Trong xã hội hiện đại ngày nay, tính cộng đồng trẻ em làng xã không còn và rất nhiều trò chơi trong cuốn sách cũng mất đi tính phổ biến. Ngoài tính chất khảo cứu về mặt xã hội học, dân tộc học, Trò chơi của trẻ em ở Bắc Kỳ cũng là một cuốn sách bổ ích giúp độc giả ngày nay tìm lại những trò chơi đã bị lãng quên.

Theo nhà nghiên cứu văn hóa Phan Cẩm Thượng, nếu đối chiếu với thực tế, thì các trò chơi này ít nhất còn tồn tại đến những năm 1970, tuy nhiên việc thực hành các trò chơi này giảm dần ở tùy địa phương khác nhau.

Ví dụ các trò phổ biến đến những năm 1970, như Chồng nụ chồng hoa, đánh khăng, đánh đáo, bịt mắt bắt dê, đánh chắt… thì thay đổi dần vài mẹo thuật, cũng như thay đổi đôi chút các câu đồng dao hát kèm so với năm mươi năm trước.

Cuốn sách chủ yếu khảo tả các trò chơi phổ biến ở Bắc bộ, cấu trúc đầu và cuối của một trò chơi, mà không đi sâu nghiên cứu lịch sử của nó, một việc có lẽ không thể làm được, vì trò chơi đã diễn ra tự nhiên qua đời này đời kia, không ai ghi chép thống nhất điều gì cả.

Ngô Quý Sơn đưa ra một hệ thống về trò chơi của trẻ em Bắc bộ như sau: Các trò chơi liên quan đến cơ thể, Các trò chơi dùng que, Các trò chơi dùng sỏi, Đánh đáo, Chơi diều, Các trò chơi may rủi và tìm kiếm, Các trò giải trí khác, Các trò ma thuật, Các trò dùng lời nói, Những trò ức hiếp diễu nhại, và cuối cùng là các bài đồng dao.

Trong hệ thống này, chúng ta thấy có những trò chơi dễ, không cần học hỏi gì cả, không cần phương tiện, nhưng khá nhiều trò chơi cần thực tập, cần sự trợ giúp của người lớn (ví dụ chơi diều, soạn bài đồng dao nào đó có ý nghĩa), lại có thể nhìn nhận trò chơi với lứa tuổi, ví dụ chơi quay, chơi sáo diều cần có thể lực và lớn một chút.

Trẻ em Việt Nam, trong các làng xã Bắc bộ, là một cộng đồng thu hẹp, các làng đều tương đối giống nhau về cấu trúc xã hội và sản xuất nông nghiệp, nhưng khá khác nhau về tập tục. Trẻ em ít khi đi ra khỏi làng mình, chúng được gia đình và làng xã bao bọc. Một số ít học nghề, một số ít học chữ, còn lại đều chẳng học gì, mà sớm tham gia sản xuất nông nghiệp cùng gia đình, và cuối cùng trở thành nông dân như cha ông.

Trong làng, trẻ em chơi với nhau hằng ngày theo từng ngõ xóm, vào dịp lễ tết hội làng, chúng có thể tham gia những trò chơi chung. Tuy vậy, các trò chơi của trẻ em, hầu như ở Bắc bộ, đều tương đối thống nhất, mặc dù chẳng có sự học hỏi tham khảo nào.

Dường như trò chơi tồn tại cùng cuộc đời của chúng, có sẵn trong làng xã theo những trò nhất định, không quá nhiều, cũng không quá ít, và tăng dần độ khó theo tuổi tác.

Thông thường, độ tuổi chơi của trẻ em nông thôn cũng chỉ từ lên bốn đến mười một, sau đó chúng phải tham gia công việc gia đình, chăn trâu, cắt cỏ, mót lúa, bắt cua, bế em, rửa bát…

Cuốn sách đặc biệt viết về trò chơi của trẻ em Bắc Kỳ đầu thế kỷ XX2
Cuốn sách là nguồn tư liệu “gốc”, chân xác về trò chơi của trẻ em, mà phần lớn các trò chơi đó đến nay không còn; nhiều trò chơi bị mất từ rất lâu. Chính nhờ những trò chơi thôn dã như đánh khăng, đánh đáo, bịt mắt bắt dê… mà ta hiểu rõ hơn tính chất các hoạt động của thiếu niên An Nam

Xã hội trẻ em là lĩnh vực ít khi được xem xét trong bộ môn Dân tộc học, bởi vậy cuốn sách của Ngô Quý Sơn có thể coi là tác phẩm tiên phong và đặc biệt đáng quý ở hai điểm dưới đây.

Thứ nhất, đây là một công trình đầy đủ, sáng rõ và trung thực. Các trò chơi, bài vè, các ngạn ngữ, v.v. được mô tả tỉ mỉ, được chỉ rõ địa danh và cung cấp nhiều phiên bản khác nhau. Chẳng hạn như trò nu na nu nống được ghi chú rõ ràng: “Trẻ trai, trẻ gái. Chơi chung hoặc riêng. Quanh năm. Phổ biến.” và được đưa ra một số phiên bản khác nhau kèm địa danh:

Bản gốc:Hà Đông:Bắc Ninh (dị bản với luật chơi có thay đổi một chút):
Nu na nu nống.

Cái cống nằm ngang.

Cái ong nằm ngoài.

Củ khoai chấm mật

Bụt ngồi Bụt khóc.

Con cóc nhảy ra.

Con gà ú ụ.

Bà mụ thổi xôi.

Nhà tôi nấu chè.

Tè he chân rụt.

Nu na nu nống.

Cái cống càng cạng.

Đá giạng đôi bên.

Đá lên đá xuống.

Đá ruộng bồ câu.

Đá đầu con voi.

Đá xoi đá xỉa.

Đá nửa cành sung.

Đá ra đường cái.

Gặp gái giữa đường.

Gặp phường trống quân.

Có chân thì rụt.

Nu na nu nống.

Thằng Cống cái Cạc.

Chân vàng chân bạc.

Đá xỉa đá xoi.

Đá đầu con voi.

Đá chân thì rụt.

Thứ hai, cuốn sách là một công trình mang lại nguồn tư liệu đáng quý, liên quan đến một chủ đề hiếm khi được khai thác, lại còn về một dân tộc lớn, điều này giúp ta hiểu rõ hơn không chỉ tổng thể dân tộc đó mà cả các dân tộc khác.

Vì không có vai trò quan trọng dưới góc độ giới tính, tôn giáo, xã hội, nên trẻ em có thể cho phép bản thân nhạo báng, vui đùa, giễu nhại những tập tục được người lớn sùng kính và nhất mực tuân thủ: chính điều nay giúp trẻ em giữ lại trong các trò chơi và các bài vè của mình dấu vết nhiều phong tục, nhiều lối nói ít nhiều biến dạng nhưng thường rất cổ, thậm chí đã bị lãng quên.

Các bài vè miệng như ru em, đồng dao, bắt nạt hay giễu nhại mới đặc biệt mang lại một kho thông tin dồi dào. Điển hình là bài đồng dao Chi chi chành chành nổi tiếng, được cho là nói về cuộc chạy trốn của vua Hàm Nghi vào tháng Bảy năm 1885, hay có nơi tin rằng nó còn là lời tiên tri xưa dự đoán tương lai xứ An Nam khi triều Lê sụp đổ.

Hay trong bài đồng dao về con tò vò có nhắc đến một cụm từ thường được người An Nam sử dụng:

Tò vò mày nuôi con nhện,
Đến khi nó nhớn, nó quện nhau đi.

Trong câu này, “tò vò nuôi nhện” là cụm từ được người An Nam dùng để nói về việc nhọc công vô ích.

Cuốn sách cung cấp những tư liệu quý, cụ thể về các trò chơi của trẻ em Bắc bộ thời cuối phong kiến, chuyển sang xã hội hiện đại, thời mà Ngô Quý Sơn có thể nghiên cứu được những sinh hoạt đó.

Nhân dịp mắt cuốn sách Trò chơi của trẻ em ở Bắc Kỳ, Nhã Nam, Viện Pháp và VinIF phối hợp tổ chức sự kiện ra mắt sách lúc 10h-11h30 ngày 18.11 (thứ Sáu).

Khách mời sự kiện gồm: PGS-TS. Bùi Xuân Đính, nhà nghiên cứu dân tộc học; Tiến sĩ văn học Mai Anh Tuấn; Thạc sĩ giáo dục Nguyễn Giang Linh.

Địa điểm: Nhã Nam BnC, số 3 Nguyễn Quý Đức, Hà Nội.

________
(*) Theo nhà nghiên cứu Ngô Thế Long, Ngô Quý Sơn là Thành viên thực thụ của Viện Nghiên cứu về con người Đông Dương, thành lập năm 1937. Năm 1943, ông cho ra mắt Trò chơi của trẻ em ở Bắc Kỳ lần đầu bằng tiếng Pháp trên Tập san của Viện.
Các tài liệu đi kèm trong cuốn sách được Ngô Quý Sơn thu thập vào các năm 1940 và 1941 tại một số làng ở Bắc Kỳ. Phần đa trò chơi được ông quan sát trực tiếp tại các tỉnh Hà Đông, Bắc Ninh và Sơn Tây. Thông tin về trò chơi ở các địa phương khác được cung cấp bởi những người đưa tin là dân gốc tại đó song tạm trú ở Hà Nội.

 

Nguồn Người đô thị Online
Từ khoá: đọc sáchQuỹ VinIFsách Nhã Namtrò chơi dân gian
Bài trước đó

Mọi con đường đều đi đến văn hóa

Bài kế tiếp

BAEMIN cùng Shinhan Bank ra mắt thẻ tín dụng đồng thương hiệu “Hội viên sành ăn”

Bạn có thể quan tâm

“Bước chuyển bản thể”: Nghệ thuật và thực hành khai vấn chuyển hóa
Đọc & sống

“Bước chuyển bản thể”: Nghệ thuật và thực hành khai vấn chuyển hóa

Đăng bởi Nam Hải
24/09/2025
Tỉnh thức – khi ta tưởng đang sống, nhưng chỉ đang mơ
Đọc & sống

Tỉnh thức – khi ta tưởng đang sống, nhưng chỉ đang mơ

Đăng bởi An Yên
22/09/2025
Sài Gòn qua 'đôi mắt xanh'
Đọc & sống

Sài Gòn qua ‘đôi mắt xanh’

Đăng bởi Minh An
22/09/2025
Người đang đọc sách bên hồ bơi trong kỳ nghỉ
Đọc & sống

Đọc sách

Đăng bởi Renate Haeusler
10/09/2025
Trở về từ cõi chết – 30 giờ cận tử và bài học sống không sợ hãi
Đọc & sống

Trở về từ cõi chết – 30 giờ cận tử và bài học sống không sợ hãi

Đăng bởi Minh Nguyệt
08/09/2025
Lời tri ân đến từ trái tim: 90 ca khúc của Trương Vĩnh Anh Duy
Đọc & sống

Lời tri ân đến từ trái tim: 90 ca khúc của Trương Vĩnh Anh Duy

Đăng bởi Giản Thanh Sơn
04/09/2025
Bìa sách “Bên con, cha mẹ luôn ở đó” – tác giả Thích Khải Thành, chia sẻ chánh niệm trong vai trò làm cha mẹ.
Đọc & sống

Bên con, cha mẹ luôn ở đó – Một hành trình tỉnh thức trong vai trò làm cha mẹ

Đăng bởi Minh Anh
28/08/2025
Để Đường sách TP.HCM trở thành di sản văn hóa
Đọc & sống

Để Đường sách TP.HCM trở thành di sản văn hóa

Đăng bởi TS-KTS. Hoàng Anh Tú
27/08/2025
Bìa sách “Người lạ với chính ta” của Rachel Aviv – tác phẩm phi hư cấu về chẩn đoán tâm thần và bản ngã con người
Đọc & sống

Người lạ với chính ta: Khi chiếc nhãn tâm lý biến chúng ta thành… người khác

Đăng bởi Hương Linh
22/08/2025
Xem thêm
Bài kế tiếp
BAEMIN Shinhan

BAEMIN cùng Shinhan Bank ra mắt thẻ tín dụng đồng thương hiệu “Hội viên sành ăn”

MỚICẬP NHẬT

Yaris Cross - dấu son đẹp trong hành trình 30 năm kiến tạo niềm tin của Toyota - 1
Xe hơi

Yaris Cross – dấu son đẹp trong hành trình 30 năm kiến tạo niềm tin của Toyota

Đăng bởi Hạnh Nguyên
26/09/2025

Sau thành công của những cái tên ăn khách như Vios, Fortuner, Corolla Cross, Toyota Việt Nam tiếp tục tạo...

Xem thêmDetails
Cơn địa chấn H-1B và viễn cảnh Silicon Valley sau cú sốc 100.000 USD

Cơn địa chấn H-1B và viễn cảnh Silicon Valley sau cú sốc 100.000 USD

25/09/2025
Xiaomi “phủ sóng” Việt Nam: từ 15T Series đến Mijia gia dụng và AIoT thế hệ mới

Xiaomi “phủ sóng” Việt Nam: từ 15T Series đến Mijia gia dụng và AIoT thế hệ mới

25/09/2025
Quang deLam và giấc mơ nối liền Đông – Tây

Quang deLam và giấc mơ nối liền Đông – Tây

25/09/2025
Hứa Quang Hán và Viên Lễ Lâm tại buổi họp báo phim Năm của Anh, Ngày của Em ở TP.HCM

Hứa Quang Hán lần đầu đến Việt Nam: Một chuyến đi không chỉ để quảng bá phim

25/09/2025

NỔI BẬT

  • Hoa mặt trời

    Hoa mặt trời

    297 chia sẻ
    Chia sẻ 119 Tweet 74
  • Yaris Cross – dấu son đẹp trong hành trình 30 năm kiến tạo niềm tin của Toyota

    153 chia sẻ
    Chia sẻ 61 Tweet 38
  • Những kiệt tác mỹ thuật của Michelangelo

    590 chia sẻ
    Chia sẻ 236 Tweet 148
  • Quang deLam và giấc mơ nối liền Đông – Tây

    153 chia sẻ
    Chia sẻ 61 Tweet 38
  • Xiaomi “phủ sóng” Việt Nam: từ 15T Series đến Mijia gia dụng và AIoT thế hệ mới

    153 chia sẻ
    Chia sẻ 61 Tweet 38
Facebook Instagram Threads LinkedIn Twitter
DoanhnhanPlus.vn

Mái nhà chung để những người bận rộn
cùng chia sẻ kinh nghiệm sống
và chuyện làm ăn.
Cầu nối cho những ý tưởng
khởi nghiệp sáng tạo.
Không gian chia sẻ, giao lưu văn hoá,
giải trí, mua sắm của doanh nhân.

DMCA.com Protection Status

VỀ CHÚNG TÔI

  • Giới thiệu
  • Liên hệ quảng cáo
  • Quy chế hoạt động
  • Nội quy

Giấy phép số 577/GP-BTTT do Bộ TTTT
cấp ngày 22/11/2017.

Chịu trách nhiệm nội dung:
Lý Mỹ
Công ty Truyền thông Nguyễn Văn Vinh
10/29 Trần Nhật Duật, Q 1, TPHCM
(84) 2838469899

ĐẶT BÁO DÀI HẠN

© 2018 DoanhNhanPlus.VN - Giấy phép số: 577/GP-BTTTT do BTTTT cấp.

Chào mừng trở lại!

Đăng nhập vào tài khoản của bạn

Bạn quên mật khẩu?

Retrieve your password

Vui lòng nhập email hay tên đăng nhập để reset mật khẩu

Đăng nhập
Thanks for Sharing

Many thanks and highly appreciate your prompt action and the article.

  • Đăng nhập
  • Trang chủ
  • Kinh doanh
    • Doanh nghiệp
    • Chuyện làm ăn
    • Hàng không
    • Tài chính
    • Thị trường
    • Bất động sản
    • Hành Trình Thành Công
      • Khởi nghiệp
      • Quản trị
      • Marketing
      • Nhân lực
    • Sang ngày mới
    • DoanhNhan-Hub
  • Doanh nhân
    • Góc nhìn
    • Cà phê kinh tế
    • Chia sẻ
    • DN+trò chuyện
    • Nhân vật
    • Người dẫn đầu
  • Chốn Về
    • Giáo dục
    • Sống An Nhiên
      • Chuyện nhà tôi
      • Sống
      • Mối quan hệ
    • Sống khoẻ
      • Năng Lượng Mới
      • Dinh dưỡng
      • Y tế
      • Thư gởi người bận rộn
      • Sống Thể thao
    • Du lịch
      • Điểm đến
      • Điểm Đến Tạo Giá Trị
    • Ẩm thực
      • Món ngon
      • Hương vị quê nhà
      • Thức uống
    • Không gian sống
  • Văn hoá
    • Giải trí
      • Âm nhạc
      • Phim
      • Sân khấu
      • Sao & Showbiz
      • Truyền hình
    • Nghệ thuật
      • Hội họa
      • Nhiếp ảnh
    • Đọc & sống
    • Tản mạn
      • Truyện ngắn
      • Sống chậm & Nghĩ sâu
      • Trà dư tửu hậu
      • Thư giãn
    • Kiến thức
  • Lịch lãm
    • Thời trang
      • Bộ ảnh thời trang
      • Trang sức
      • Phụ kiện
      • Style guide
      • Sành điệu
    • Làm đẹp
    • Góc đàn ông
    • Thời gian
  • Chuyển Động
    • Xe hơi
    • Góc Biker
    • Du thuyền
    • Chạm Vô-lăng
  • Công nghệ
    • Điện thoại
    • Máy tính
    • Máy tính bảng
    • Nghe nhìn
    • Máy ảnh
    • Nhịp số hoá
    • Thiết bị gia đình

© 2018 DoanhNhanPlus.VN - Giấy phép số: 577/GP-BTTTT do BTTTT cấp.