Hầu như cha mẹ nào cũng muốn con của họ tránh xa rắc rối, học tốt ở trường và sẽ thành đạt khi trưởng thành.
Dù không có một công thức hoàn chỉnh nào cho việc nuôi dạy con, nhưng các cuộc nghiên cứu tâm lý đã chỉ ra một số yếu tố có thể đoán trước sự thành đạt của những đứa con. Không ngạc nhiên là phần lớn những yếu tố này tùy thuộc vào các bậc phụ huynh. Từ đó, các chuyên gia có một số ý tưởng nhằm giúp những người làm cha làm mẹ vận dụng vào thói quen hằng ngày trong quá trình nuôi dạy con (bất kể tài sản, địa vị hay cá tính của họ).
Để con làm việc nhà: giao việc cho con từ lúc còn nhỏ
Lau nhà, rửa bát đĩa, đổ rác – không chỉ là cách làm cho bạn bớt việc mà còn giúp cho cuộc sống của trẻ tốt đẹp hơn. “Khi làm những việc này, trẻ sẽ nhận ra rằng chúng cần làm việc để là một phần của cuộc sống”, Julie Lythcott-Haims, một cựu trưởng khoa của Đại học Stanford và tác giả quyển sách How to Raise an Adult, nói.
Tuy nhiên, không nên quá độc đoán, áp đặt hoặc ngược lại quá dễ dãi với con mà nên là một “phụ huynh quyết đoán” – nghĩa là đề ra kết quả mong muốn nhưng đồng thời lắng nghe quan điểm, cách nghĩ của con.
Dạy con kỹ năng xã hội
Bạn đã từng làm việc với một người rất vụng về kỹ năng xã hội? Nếu thế, có lẽ bạn sẽ không ngạc nhiên khi biết rằng một cuộc nghiên cứu kéo dài 20 năm của Penn State University và Duke University (Mỹ) cho thấy những đứa trẻ có kỹ năng xã hội tốt sẽ thành công hơn.
Những đứa trẻ có năng lực xã hội sẽ dễ hợp tác với bạn bè cùng trang lứa, hiểu được cảm xúc và giúp ích cho những người xung quanh, có thể tự giải quyết vấn đề, có nhiều khả năng tốt nghiệp đại học và tìm được một công việc tốt trước tuổi 25 so với trẻ có kỹ năng xã hội kém.
Cha mẹ có quan hệ tốt với nhau và phát triển mối quan hệ tốt với con
Chúng ta từng nghe chuyện về những người làm cha làm mẹ vẫn quyết định sống cùng nhau vì con cho dù cuộc hôn nhân của họ đã thất bại. Điều đó có lẽ thật đáng ngưỡng mộ, nhưng các nhà nghiên cứu tâm lý cho rằng sẽ tốt hơn nếu con cái có quan hệ tốt với cha, mẹ và anh chị em của họ.
Theo một nghiên cứu của Đại học Illinois, cuộc sống của những đứa con lớn lên trong các gia đình đầy mâu thuẫn thường gặp nhiều khó khăn hơn. Trong khi đó, những đứa trẻ dù sinh ra trong hoàn cảnh nghèo khó nhưng nhận được sự quan tâm và chăm sóc phù hợp, tích cực trong ba năm đầu đời thì sẽ học tốt hơn ở trường và có những mối quan hệ lành mạnh hơn, thành đạt hơn trong những năm tuổi 30.
Cũng theo nghiên cứu này, gia đình chỉ có cha hoặc mẹ đơn thân vẫn tốt hơn cho trẻ so với gia đình có đủ cha mẹ nhưng nhiều mâu thuẫn.
Hơn nữa, mâu thuẫn giữa cha mẹ trước và sau khi ly dị vẫn tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực đến trẻ, thậm chí cho đến mười năm sau đó, trẻ vẫn cảm thấy đau khổ về chuyện này.
- Xem thêm: 5 bí quyết dạy con khôn ngoan nhất không cần roi vọt, từng tạo nên những tổng thống và nhà phát minh
Dạy con không ngần ngại thử nghiệm
Có lẽ bạn đã nghe nói đến “tư duy cầu tiến” (trái với “tư duy bảo thủ”). Nói ngắn gọn, đối với trẻ, bạn cần vận dụng tư duy cầu tiến. Trẻ cần xem sự thất bại (điều vẫn xảy ra với tất cả chúng ta) như là một cơ hội để học hỏi và trưởng thành – chứ không phải là dấu chấm hết. Nói cách khác, đừng quá lo lắng, căng thẳng.
Hơn nữa, cố gắng kiểm soát mức độ stress của bạn, hoặc ít ra là kiểm soát phạm vi mà con trẻ có thể cảm nhận được sự căng thẳng của bạn.
Là hình mẫu cho con
Nếu bạn muốn trẻ cư xử đúng mực, cách khả dĩ nhất có lẽ là tự làm hình mẫu cho cách hành xử tốt.
Cha mẹ cũng là hình mẫu cho con về đạo đức trong công việc và sự thành đạt. Theo một nghiên cứu của Trường Kinh doanh Harvard, “con gái của những người mẹ đi làm thường theo học lâu hơn và có nhiều khả năng tìm được một công việc ở vai trò quản lý cũng như kiếm được nhiều tiền hơn”.
Biết cách vui chơi với con
Bên cạnh sự nghiêm túc và đặt ra những giới hạn, nguyên tắc, các vị phụ huynh cũng cần biết cách “thả lỏng” và vui chơi với con. “Dạy con cân bằng giữa công việc và vui chơi là rất cần thiết”, nhà tâm lý học Tina B. Tessina nói. “Chẳng hạn, bạn có thể thưởng cho trẻ được đi hồ bơi sau khi làm xong việc nhà. Chơi với con cũng quan trọng như dạy con chuyện này chuyện kia”.
- Xem thêm: Chuyển giao trách nhiệm cho con
Giúp con sớm yêu thích toán học
Kỹ năng đọc thì quan trọng với trẻ, nhưng kỹ năng toán cũng rất cần thiết. Một cuộc nghiên cứu của Trường Đại học Northwestern (tiến hành với 35.000 trẻ nhỏ) cho thấy việc làm quen sớm với kỹ năng toán không chỉ giúp trẻ học tốt môn toán sau này mà còn giúp cải thiện kỹ năng đọc.
Dạy con hiểu được giá trị của đồng tiền
Một số phụ huynh có con thành đạt từng xuất thân từ những gia đình bình thường hoặc nghèo khó và họ hiểu được cảm giác “muốn thứ gì đó mà không đủ tiền mua”. Họ nuôi dạy con của mình biết làm việc để có được cái mình cần, họ không để con nghiễm nhiên có được mọi thứ mà cần biết cách kiềm chế ham muốn – biết làm việc, tiết kiệm và chờ tới lúc đủ tiền để mua những thứ mà mình muốn.
Cha mẹ giữ lời, kiên định với những gì đã nói
Theo tiến sĩ Fran Walfish, nhà trị liệu tâm lý về quan hệ gia đình và tác giả quyển sách The Self-Aware Parent, việc dạy trẻ về tính kiên định là rất quan trọng. “Một khi đã quyết định, phải giữ lời và kiên trì đến lúc có kết quả”.
Dành cho con tình yêu, sự hỗ trợ và khuyến khích
Hãy đón chào những thành tựu của con và cho trẻ biết rằng bạn luôn tin tưởng chúng. “Tập trung vào những gì trẻ có thể làm tốt thì hiệu quả hơn là chỉ nhìn thấy vấn đề”, nhà tâm lý Tessina nói.
– Tổng hợp
