Khi thị trường năng lượng sạch nóng lên từng ngày, logistics pin lithium đang trở thành “mạch máu” quyết định năng lực cạnh tranh. Việt Nam – với vị thế mới và nền tảng đang hoàn thiện – liệu có thể bứt phá để trở thành trung tâm chuỗi giá trị pin lithium trong khu vực?
Pin lithium: Cú hích từ điện gió, điện mặt trời và xe điện
Việt Nam đặt mục tiêu hơn 39% điện năng đến từ năng lượng tái tạo vào năm 2030, và loại bỏ xe xăng vào năm 2050. Đằng sau những con số táo bạo ấy là nhu cầu tăng vọt về pin lithium-ion – thành phần không thể thiếu cho cả hệ sinh thái năng lượng sạch và xe điện.
Theo IMARC Group, thị trường pin lithium-ion tại Việt Nam dự kiến tăng trưởng 10,1% mỗi năm giai đoạn 2025–2033. Nhưng tốc độ này chỉ khả thi khi có một hệ sinh thái hỗ trợ vững chắc – mà trong đó, logistics đóng vai trò chủ đạo.
Sơn Đông làm mẫu – Việt Nam tăng tốc từ Bắc vào Trung
Tại Trung Quốc, tỉnh Sơn Đông đã rót 14 tỷ USD xây dựng hệ thống sản xuất pin lithium tích hợp – từ khai thác, sản xuất đến phân phối. Mô hình này tạo nên lợi thế quy mô và giảm chi phí chuỗi cung ứng.
Tại Việt Nam, các tỉnh phía Bắc như Hải Phòng, Hà Nội, Hà Tĩnh bắt đầu thu hút đầu tư trong lĩnh vực pin. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết để các trung tâm này phát huy hiệu quả là có hệ thống logistics đạt chuẩn quốc tế, đảm bảo vận chuyển hàng nguy hiểm như pin lithium một cách an toàn, nhanh chóng.
Logistics: “xương sống” cho xuất khẩu pin lithium
Do thuộc nhóm Hàng nguy hiểm (DG), việc vận chuyển pin lithium chịu sự giám sát nghiêm ngặt từ IATA và ICAO. Từ bao bì, nhãn mác đến quy trình khai thác đều phải tuân thủ chuẩn toàn cầu.
Đây là nơi các doanh nghiệp logistics như FedEx phát huy vai trò. Với giải pháp vận chuyển hàng DG trọn gói, mỗi năm FedEx đảm nhận hàng triệu lô hàng pin – từ đóng gói theo chuẩn UN, vận chuyển chuyên biệt đến theo dõi thời gian thực. Những yếu tố này không chỉ đảm bảo an toàn mà còn giúp rút ngắn thời gian giao hàng, tăng độ tin cậy và nâng tầm chuỗi cung ứng Việt Nam.
Hạ tầng – chính sách – con người: Bộ ba nền tảng cho vị thế mới
Việt Nam đang ở điểm rơi chiến lược để bứt phá. Nghị quyết 68-NQ/TW đã nhấn mạnh phát triển khu vực kinh tế tư nhân, mở rộng khu công nghiệp và cải thiện hạ tầng – những yếu tố trực tiếp hỗ trợ ngành năng lượng sạch và pin.
Cùng lúc, các đối thủ khu vực như Indonesia, Thái Lan cũng đẩy mạnh nội địa hóa sản xuất, tích hợp tái chế và khai thác. Việt Nam cần đi xa hơn các mục tiêu sản lượng – phải hướng tới nội địa hóa sâu, đào tạo nhân lực chất lượng cao và đảm bảo chuẩn toàn cầu.
Không chỉ theo sau – mà phải dẫn đầu
Câu hỏi đặt ra: Việt Nam muốn đứng ở đâu trong chuỗi giá trị toàn cầu?
Với trữ lượng khoáng sản tiềm năng, vị trí địa lý thuận lợi và hệ thống logistics đang cải thiện, Việt Nam hoàn toàn có thể không chỉ cạnh tranh, mà còn dẫn dắt cuộc đua năng lượng sạch tại ASEAN.
Nhưng để làm được điều đó, cần đầu tư dài hạn, chính sách quyết liệt và sự phối hợp liên ngành – từ logistics, công nghiệp, đến giáo dục nghề.
Cuộc đua lithium không chỉ là chuyện công nghệ – mà còn là bài toán năng lực vận hành toàn diện. Việt Nam đã vào cuộc. Vấn đề còn lại là: có đủ nhanh, đủ chắc để dẫn đầu?