Báo doanh nhân - DoanhnhanPlus.vn
06/10/2025
  • Đăng nhập
  • Trang chủ
  • Kinh doanh
    • Doanh nghiệp
    • Chuyện làm ăn
    • Hàng không
    • Tài chính
    • Thị trường
    • Bất động sản
    • Hành Trình Thành Công
      • Khởi nghiệp
      • Quản trị
      • Marketing
      • Nhân lực
    • Sang ngày mới
    • DoanhNhan-Hub
  • Doanh nhân
    • Góc nhìn
    • Cà phê kinh tế
    • Chia sẻ
    • DN+trò chuyện
    • Nhân vật
    • Người dẫn đầu
  • Chốn Về
    • Giáo dục
    • Sống An Nhiên
      • Chuyện nhà tôi
      • Sống
      • Mối quan hệ
    • Sống khoẻ
      • Năng Lượng Mới
      • Dinh dưỡng
      • Y tế
      • Thư gởi người bận rộn
      • Sống Thể thao
        • Golf
        • Quần vợt
        • Bóng đá
    • Du lịch
      • Điểm đến
      • Điểm Đến Tạo Giá Trị
    • Ẩm thực
      • Món ngon
      • Hương vị quê nhà
      • Thức uống
    • Không gian sống
  • Văn hoá
    • Giải trí
      • Âm nhạc
      • Phim
      • Sân khấu
      • Sao & Showbiz
      • Truyền hình
    • Nghệ thuật
      • Hội họa
      • Nhiếp ảnh
    • Đọc & sống
    • Tản mạn
      • Truyện ngắn
      • Sống chậm & Nghĩ sâu
      • Trà dư tửu hậu
      • Thư giãn
    • Kiến thức
  • Lịch lãm
    • Thời trang
      • Bộ ảnh thời trang
      • Trang sức
      • Phụ kiện
      • Style guide
      • Sành điệu
    • Làm đẹp
    • Góc đàn ông
    • Thời gian
  • Chuyển Động
    • Xe hơi
    • Góc Biker
    • Du thuyền
    • Chạm Vô-lăng
  • Công nghệ
    • Điện thoại
    • Máy tính
    • Máy tính bảng
    • Nghe nhìn
    • Máy ảnh
    • Nhịp số hoá
    • Thiết bị gia đình
CHIA SẺ
  • Trang chủ
  • Kinh doanh
    • Doanh nghiệp
    • Chuyện làm ăn
    • Hàng không
    • Tài chính
    • Thị trường
    • Bất động sản
    • Hành Trình Thành Công
      • Khởi nghiệp
      • Quản trị
      • Marketing
      • Nhân lực
    • Sang ngày mới
    • DoanhNhan-Hub
  • Doanh nhân
    • Góc nhìn
    • Cà phê kinh tế
    • Chia sẻ
    • DN+trò chuyện
    • Nhân vật
    • Người dẫn đầu
  • Chốn Về
    • Giáo dục
    • Sống An Nhiên
      • Chuyện nhà tôi
      • Sống
      • Mối quan hệ
    • Sống khoẻ
      • Năng Lượng Mới
      • Dinh dưỡng
      • Y tế
      • Thư gởi người bận rộn
      • Sống Thể thao
        • Golf
        • Quần vợt
        • Bóng đá
    • Du lịch
      • Điểm đến
      • Điểm Đến Tạo Giá Trị
    • Ẩm thực
      • Món ngon
      • Hương vị quê nhà
      • Thức uống
    • Không gian sống
  • Văn hoá
    • Giải trí
      • Âm nhạc
      • Phim
      • Sân khấu
      • Sao & Showbiz
      • Truyền hình
    • Nghệ thuật
      • Hội họa
      • Nhiếp ảnh
    • Đọc & sống
    • Tản mạn
      • Truyện ngắn
      • Sống chậm & Nghĩ sâu
      • Trà dư tửu hậu
      • Thư giãn
    • Kiến thức
  • Lịch lãm
    • Thời trang
      • Bộ ảnh thời trang
      • Trang sức
      • Phụ kiện
      • Style guide
      • Sành điệu
    • Làm đẹp
    • Góc đàn ông
    • Thời gian
  • Chuyển Động
    • Xe hơi
    • Góc Biker
    • Du thuyền
    • Chạm Vô-lăng
  • Công nghệ
    • Điện thoại
    • Máy tính
    • Máy tính bảng
    • Nghe nhìn
    • Máy ảnh
    • Nhịp số hoá
    • Thiết bị gia đình
CHIA SẺ
DoanhnhanPlus.vn

Nobel Y sinh 2025: Vinh danh khám phá về sự tự điều hòa của hệ miễn dịch

Minh NguyệtĐăng bởi Minh Nguyệt
06/10/2025
Trong Người dẫn đầu

Trong thế giới vi mô của cơ thể người, nơi hàng tỷ tế bào hoạt động âm thầm mỗi giây, có một nguyên tắc bất biến: hệ miễn dịch phải biết kiềm chế chính mình. Một sai lầm nhỏ – khi cơ thể không nhận ra đâu là “ta” và đâu là “địch” – có thể dẫn đến những căn bệnh tự miễn tàn khốc.

Các nhà khoa học Mary E Brunkow, Fred Ramsdell và Shimon Sakaguchi cùng thắng giải Nobel Y sinh 2025. Ảnh: Claudio Bresciani/AP

Năm 2025, giải Nobel Y sinh đã vinh danh ba nhà khoa học – Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell và Shimon Sakaguchi – vì những khám phá đã hé mở cơ chế bảo vệ mong manh nhưng kỳ diệu ấy.

Khi hệ miễn dịch học cách không tấn công chính mình

Theo công bố từ Viện Karolinska (Stockholm, Thụy Điển) ngày 6.10.2025, ba nhà khoa học được trao giải vì những đóng góp đột phá cho hiểu biết của nhân loại về “khả năng dung nạp miễn dịch ngoại vi” – cơ chế giúp hệ miễn dịch ngăn chặn việc tấn công chính cơ thể.

Hệ miễn dịch vốn là “đội quân” bảo vệ sự sống, mỗi ngày phải đối mặt với vô số vi sinh vật và độc chất xâm nhập. Nhưng sự mạnh mẽ ấy, nếu không được kiểm soát, có thể biến thành thảm họa. Giống như một đội quân không người chỉ huy, nó có thể quay mũi giáo về phía chính chủ thể mà nó phải bảo vệ.

Chủ tịch Ủy ban Nobel, Olle Kämpe, nhận xét:

 

“Những khám phá này có ý nghĩa quyết định trong việc hiểu cách hệ miễn dịch vận hành – và tại sao không phải tất cả chúng ta đều mắc các bệnh tự miễn nghiêm trọng.”

 

Từ tuyến ức đến tế bào điều hòa T: cuộc cách mạng thầm lặng

Câu chuyện bắt đầu gần ba thập kỷ trước, vào năm 1995, khi Shimon Sakaguchi – giáo sư tại Đại học Kyoto, nay là Đại học Osaka – công bố phát hiện gây chấn động: tồn tại một nhóm tế bào miễn dịch đặc biệt có khả năng “kìm hãm” phản ứng quá mức của hệ miễn dịch.

Vào thời điểm đó, giới khoa học tin rằng “dung nạp miễn dịch” chỉ xảy ra trong tuyến ức – nơi các tế bào có khả năng tấn công cơ thể bị loại bỏ. Nhưng Sakaguchi cho rằng câu chuyện không dừng lại ở đó.
Ông phát hiện ra những tế bào có chức năng điều hòa – sau này được gọi là tế bào T điều hòa (regulatory T cells, hay Treg) – như “người gác cổng”, ngăn chặn sự hỗn loạn bên trong hệ thống miễn dịch.

Phát hiện này đi ngược lại quan điểm chính thống, và suốt nhiều năm, nó bị nghi ngờ. Song Sakaguchi kiên trì. Những thí nghiệm về sau của ông trở thành nền tảng cho hàng loạt nghiên cứu ứng dụng trong điều trị bệnh tự miễn, ung thư và ghép tạng.

Một gen nhỏ, một đột phá lớn

Đến năm 2001, hai nhà khoa học người Mỹ – Mary E. Brunkow và Fred Ramsdell – bất ngờ bổ sung một mảnh ghép quan trọng vào bức tranh. Khi nghiên cứu một dòng chuột dễ mắc bệnh tự miễn, họ phát hiện đột biến trong gen Foxp3 – một yếu tố quyết định khả năng kiểm soát phản ứng miễn dịch.

Không chỉ dừng lại ở loài gặm nhấm, Brunkow và Ramsdell chứng minh rằng đột biến ở gen tương ứng ở người gây ra hội chứng IPEX (rối loạn nội tiết – chuyển hóa – miễn dịch nghiêm trọng ở trẻ nhỏ).
Phát hiện này xác lập mối liên hệ giữa Foxp3 và khả năng “tự kiềm chế” của hệ miễn dịch, mở ra hướng tiếp cận mới cho y học hiện đại.

Hai năm sau, Sakaguchi một lần nữa làm nên lịch sử khi chứng minh rằng chính Foxp3 là gen điều khiển sự hình thành của tế bào điều hòa T mà ông từng phát hiện năm 1995.
Lúc này, mọi mảnh ghép đã khớp. Nhân loại lần đầu tiên hiểu được cơ chế cân bằng giữa tấn công và dung nạp, giữa phản ứng và điều tiết – nền tảng để hệ miễn dịch tồn tại bền vững mà không tự phá hủy cơ thể.

Từ lý thuyết đến ứng dụng lâm sàng

Hội đồng Nobel nhận định:

 

“Những khám phá này đã khởi xướng lĩnh vực nghiên cứu về dung nạp ngoại vi, thúc đẩy sự phát triển của các phương pháp điều trị bệnh tự miễn và ung thư, đồng thời góp phần tăng khả năng thành công của cấy ghép nội tạng.”

Trên thực tế, nhiều liệu pháp miễn dịch hiện nay – từ ức chế phản ứng miễn dịch trong viêm khớp dạng thấp đến tăng cường miễn dịch chống ung thư – đều dựa trên hiểu biết về cơ chế điều hòa này.

Thí nghiệm tạo cảm hứng cho nhà khoa học Shimon Sakaguchi tiếp tục liên kết các kết quả nghiên cứu.

Các thử nghiệm lâm sàng đang được triển khai nhằm kích hoạt hoặc điều chỉnh tế bào T điều hòa để kiểm soát những rối loạn miễn dịch phức tạp như lupus, tiểu đường type 1, viêm ruột mạn tính hay thậm chí rối loạn thần kinh tự miễn.

Ba nhà khoa học – ba hành trình song hành

  • Mary E. Brunkow (sinh năm 1961) – Tiến sĩ Đại học Princeton, hiện quản lý chương trình cao cấp tại Viện Sinh học Hệ thống (Seattle, Mỹ).

  • Fred Ramsdell (sinh năm 1960) – Tiến sĩ Đại học California, Los Angeles, cố vấn khoa học của Sonoma Biotherapeutics (San Francisco).

  • Shimon Sakaguchi (sinh năm 1951) – Giáo sư danh tiếng của Đại học Osaka, người tiên phong khai mở “địa hạt” dung nạp miễn dịch ngoại vi.

Ba nhà khoa học đến từ hai châu lục khác nhau, nhưng cùng chia sẻ một niềm tin: trong sự hỗn loạn của hệ miễn dịch, luôn tồn tại một trật tự tinh tế – chỉ cần đủ kiên nhẫn, ta sẽ nhìn thấy.

Năm nay, họ cùng chia sẻ giải thưởng trị giá 11 triệu kronor Thụy Điển (tương đương hơn 1 triệu USD).

Di sản của một thế hệ khám phá

Giải Nobel Y sinh năm nay là giải thứ 116 trong lịch sử và cũng là cột mốc đánh dấu 13 phụ nữ từng được vinh danh trong lĩnh vực này.
Năm 2024, giải thưởng được trao cho Victor Ambros và Gary Ruvkun với phát hiện về microRNA – những phân tử nhỏ giúp tế bào kiểm soát biểu hiện gene. Còn năm nay, giải thưởng lại quay về một giá trị nền tảng hơn: sự tự điều chỉnh – cội rễ của cân bằng sinh học.

Những phát hiện về Foxp3 và tế bào T điều hòa không chỉ giúp hiểu sâu hơn về sinh lý học, mà còn mở ra cách nhìn mới về chính con người. Trong cơ thể, cũng như trong xã hội, sức mạnh không nằm ở sự tấn công, mà ở khả năng kiềm chế và dung nạp.

Khi khoa học chạm đến triết học của sự cân bằng

Ở cấp độ phân tử, “dung nạp” là cơ chế giúp hệ miễn dịch không tự làm hại mình. Ở cấp độ con người, đó cũng là nghệ thuật sống: hiểu giới hạn, biết chấp nhận và điều chỉnh.
Nếu không có “tế bào điều hòa”, cơ thể sẽ sụp đổ vì chính sự quá khích của nó. Và nếu không có “dung nạp” trong xã hội, con người cũng dễ rơi vào trạng thái đối đầu triền miên.

Nobel Y sinh 2025 vì thế không chỉ là một giải thưởng khoa học – nó là lời nhắc về trí tuệ của sự tự kiềm chế, về cái đẹp của cân bằng giữa mạnh mẽ và bao dung, giữa phản ứng và bình tĩnh.

Như lời Shimon Sakaguchi từng chia sẻ trong một buổi phỏng vấn:

“Đôi khi, sự sống được duy trì không phải nhờ phản ứng dữ dội, mà nhờ khả năng biết dừng lại đúng lúc.”

Từ khoá: bệnh tự miễnFoxp3Fred RamsdellKarolinskaMary Brunkowmiễn dịch họcNobel Y sinhShimon Sakaguchi

Bạn có thể quan tâm

Elon Musk: Người đầu tiên chạm mốc 500 tỷ USD
Cà phê kinh tế

Elon Musk: Người đầu tiên chạm mốc 500 tỷ USD

02/10/2025
Marina Vyazovska: Từ Kiev đến Huy chương Fields – Khi một người phụ nữ viết lại ngôn ngữ của những hình cầu
Người dẫn đầu

Marina Vyazovska: Từ Kiev đến Huy chương Fields – Khi một người phụ nữ viết lại ngôn ngữ của những hình cầu

22/09/2025
Giorgio Armani: Khi tĩnh lặng trở thành di sản bất diệt
Người dẫn đầu

Giorgio Armani: Khi tĩnh lặng trở thành di sản bất diệt

06/09/2025
Alexandr Wang – “cậu bé bỏ học MIT” khiến Meta phải chi kỷ lục
Người dẫn đầu

Alexandr Wang – “cậu bé bỏ học MIT” khiến Meta phải chi kỷ lục

02/09/2025
Ông Trần Lưu Quang làm Bí thư Thành ủy TP.HCM
Người dẫn đầu

Ông Trần Lưu Quang làm Bí thư Thành ủy TP.HCM

25/08/2025
Ba người phụ nữ – Ba hướng đi – Một kỳ vọng cho giáo dục Việt Nam
Người dẫn đầu

Ba người phụ nữ – Ba hướng đi – Một kỳ vọng cho giáo dục Việt Nam

27/07/2025

DOANH NHÂN+ĐỀ XUẤT

5 nguyên tắc “vàng” giúp doanh nghiệp vượt bão kinh tế
Quản trị

5 nguyên tắc “vàng” giúp doanh nghiệp vượt bão kinh tế

Đăng bởi Bình Nguyên
13/09/2025

Một buổi tối cuối năm 2021, tôi nhớ mình ngồi lại trong văn phòng, ánh đèn vàng hắt lên những...

Xem thêmDetails
Chuyện thành phố nước với thiếu phụ phương Nam
Góc nhìn

Chuyện thành phố nước với thiếu phụ phương Nam

Đăng bởi Trần Trung Chính
12/09/2025

Nhìn dấu tích cầu sắt Bình Lợi bắc qua sông Sài Gòn chợt nghĩ đến cầu Long Biên trên sông...

Xem thêmDetails
Marketer trong kỷ nguyên AI – từ người thực thi trở thành “người biên đạo” tạo ý nghĩa và cảm xúc.
Marketing

Khi marketer trở thành “người biên đạo” trong kỷ nguyên AI

Đăng bởi Vinh Nguyen
12/09/2025

Trong kỷ nguyên mà một chiếc máy có thể viết hàng trăm đoạn quảng cáo chỉ trong vài giây, câu...

Xem thêmDetails
Trước Sau
Facebook Instagram Threads LinkedIn Twitter
DoanhnhanPlus.vn

Mái nhà chung để những người bận rộn
cùng chia sẻ kinh nghiệm sống
và chuyện làm ăn.
Cầu nối cho những ý tưởng
khởi nghiệp sáng tạo.
Không gian chia sẻ, giao lưu văn hoá,
giải trí, mua sắm của doanh nhân.

DMCA.com Protection Status

VỀ CHÚNG TÔI

  • Giới thiệu
  • Liên hệ quảng cáo
  • Quy chế hoạt động
  • Nội quy

Giấy phép số 577/GP-BTTT do Bộ TTTT
cấp ngày 22/11/2017.

Chịu trách nhiệm nội dung:
Lý Mỹ
Công ty Truyền thông Nguyễn Văn Vinh
10/29 Trần Nhật Duật, Q 1, TPHCM
(84) 2838469899

ĐẶT BÁO DÀI HẠN

© 2018 DoanhNhanPlus.VN - Giấy phép số: 577/GP-BTTTT do BTTTT cấp.

Chào mừng trở lại!

Đăng nhập vào tài khoản của bạn

Bạn quên mật khẩu?

Retrieve your password

Vui lòng nhập email hay tên đăng nhập để reset mật khẩu

Đăng nhập
Thanks for Sharing

Many thanks and highly appreciate your prompt action and the article.

  • Đăng nhập
  • Trang chủ
  • Kinh doanh
    • Doanh nghiệp
    • Chuyện làm ăn
    • Hàng không
    • Tài chính
    • Thị trường
    • Bất động sản
    • Hành Trình Thành Công
      • Khởi nghiệp
      • Quản trị
      • Marketing
      • Nhân lực
    • Sang ngày mới
    • DoanhNhan-Hub
  • Doanh nhân
    • Góc nhìn
    • Cà phê kinh tế
    • Chia sẻ
    • DN+trò chuyện
    • Nhân vật
    • Người dẫn đầu
  • Chốn Về
    • Giáo dục
    • Sống An Nhiên
      • Chuyện nhà tôi
      • Sống
      • Mối quan hệ
    • Sống khoẻ
      • Năng Lượng Mới
      • Dinh dưỡng
      • Y tế
      • Thư gởi người bận rộn
      • Sống Thể thao
    • Du lịch
      • Điểm đến
      • Điểm Đến Tạo Giá Trị
    • Ẩm thực
      • Món ngon
      • Hương vị quê nhà
      • Thức uống
    • Không gian sống
  • Văn hoá
    • Giải trí
      • Âm nhạc
      • Phim
      • Sân khấu
      • Sao & Showbiz
      • Truyền hình
    • Nghệ thuật
      • Hội họa
      • Nhiếp ảnh
    • Đọc & sống
    • Tản mạn
      • Truyện ngắn
      • Sống chậm & Nghĩ sâu
      • Trà dư tửu hậu
      • Thư giãn
    • Kiến thức
  • Lịch lãm
    • Thời trang
      • Bộ ảnh thời trang
      • Trang sức
      • Phụ kiện
      • Style guide
      • Sành điệu
    • Làm đẹp
    • Góc đàn ông
    • Thời gian
  • Chuyển Động
    • Xe hơi
    • Góc Biker
    • Du thuyền
    • Chạm Vô-lăng
  • Công nghệ
    • Điện thoại
    • Máy tính
    • Máy tính bảng
    • Nghe nhìn
    • Máy ảnh
    • Nhịp số hoá
    • Thiết bị gia đình

© 2018 DoanhNhanPlus.VN - Giấy phép số: 577/GP-BTTTT do BTTTT cấp.