Những con hẻm sáng nay bỗng rộn ràng hơn thường lệ. Người ta truyền tai nhau rằng thành phố quyết định tặng mỗi người dân 100.000 đồng để ăn Tết Độc lập dịp Quốc khánh 2-9. Nghe qua, nhiều người bật cười, vừa bất ngờ vừa xao xuyến. Một số tiền không lớn, chẳng thể giải quyết được những lo toan bộn bề, nhưng vẫn đủ để gợi nên cảm giác ấm áp: thành phố này, giữa guồng quay khổng lồ của kinh tế, vẫn còn nhớ tới từng người dân.
Một trăm nghìn đồng – trong mắt nhiều người, đó chỉ là một bữa ăn vội nơi quán cơm bình dân, hay một ly cà phê sáng ở góc phố trung tâm. Nhưng trong mắt những người lao động nhập cư, những cô chú bán hàng rong hay bác tài xế công nghệ, nó lại có thể trở thành một món quà thật sự. Một bữa cơm có thêm miếng thịt, ít cá kho, vài quả trứng gà cho con trẻ. Một buổi chợ đầy đủ hơn để vợ chồng có thể ngồi xuống cùng nhau trong ngày lễ. Đôi khi, sự quan tâm không đo bằng giá trị tiền bạc, mà bằng cảm giác được nhìn thấy, được nhớ tới.
Hãy thử hình dung một sáng 2-9 ở khu chợ nhỏ ven đường: chị công nhân tan ca ghé vào, trên tay nắm chặt tờ 100.000 đồng mới được nhận. Chị dừng lại lâu hơn ở sạp thịt, phân vân giữa thịt ba rọi hay dăm miếng sườn non để kho cho mấy đứa nhỏ. Rồi cuối cùng, chị chọn thêm bó rau muống, chục trứng gà. Vừa đủ để tối nay cả nhà ngồi quây quần, mâm cơm không sang trọng, nhưng có thịt, có rau, có tiếng cười của bọn trẻ. Bữa cơm ấy có thể sẽ được nhớ lâu hơn cả những bữa tiệc xa hoa, vì nó gắn với cảm giác được chia sẻ.
Ở một xóm trọ công nhân khác, mùi cá kho tộ thơm lừng len lỏi qua từng vách tôn, kéo theo tiếng cười rộn ràng. Một nhóm bạn trẻ góp mỗi người một ít, cộng thêm món quà từ thành phố, đủ để bày ra bữa tiệc nho nhỏ. Họ nâng ly nước ngọt thay rượu, cụng nhau rồi cười: “Tết Độc lập mà, phải ăn cho ra lễ!”. Khoảnh khắc ấy, sự chật chội, mỏi mệt của những ngày tăng ca dường như được xua đi, chỉ còn lại niềm vui giản dị khi biết mình không bị bỏ quên.
Ngày Quốc khánh vốn dĩ là ngày lễ của cả dân tộc. Nhưng trong nhịp sống đô thị, ý nghĩa ấy đôi khi bị cuốn trôi theo những chuyến du lịch, những buổi hẹn hò, những cuộc vui riêng. Khoản hỗ trợ nhỏ này giống như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng: hãy dừng lại một chút, cùng nhau ăn một bữa cơm, cùng nâng ly trà đá hay rót chén rượu nhạt để kỷ niệm ngày đất nước đi qua khói lửa, bước vào độc lập.
Tất nhiên, sẽ có những tiếng xì xào. Rằng số tiền ấy liệu có đủ không? Rằng đáng lẽ phải là chính sách dài hạn, căn cơ hơn thay vì một lần tặng rồi thôi. Những câu hỏi ấy không sai. Nhưng đôi khi, thay vì chỉ chăm chăm vào thước đo kinh tế, thử nhìn chính sách này như một biểu tượng. Biểu tượng của sự gắn kết, của tinh thần sẻ chia, của nỗ lực khẳng định rằng: trong ngày lễ chung, chẳng ai bị bỏ lại.
Có người bảo: “Một trăm nghìn đồng thì làm được gì?” Nhưng hãy thử tưởng tượng cảnh một bà cụ già ngồi ở căn nhà nhỏ ngoại ô, gom góp món quà bất ngờ này để mua bó nhang, dăm nhánh hoa dâng bàn thờ tổ tiên. Khói nhang bay lên, hòa vào niềm tự hào đất nước, lặng lẽ mà sâu thẳm. Niềm vui khi ấy không còn là 100.000 đồng, mà là một mảnh ghép góp phần làm nên bức tranh ngày lễ đủ đầy và trọn vẹn hơn.
Trong một xã hội ngày càng đô thị hóa, nhiều người dễ rơi vào cảm giác cô đơn giữa dòng người hối hả. Một chính sách an sinh, dù nhỏ bé, vẫn có thể trở thành chất keo nối kết. Nó không thay thế được mọi giải pháp cho những bất công hay khó khăn đời sống, nhưng lại khơi dậy một điều quý: niềm tin. Rằng thành phố này không chỉ quản lý, điều hành, mà còn biết lắng nghe và chia sẻ.
Ngày Quốc khánh năm nay, chắc chắn sẽ vẫn còn nhiều nỗi lo lẩn khuất trong từng mái nhà: học phí con cái, tiền trọ, hóa đơn điện nước… Nhưng nếu bữa cơm hôm ấy có thêm chút đầy đặn – một dĩa rau, vài lát thịt, trái cam ngọt sau bữa ăn – thì nụ cười có thể rộng hơn, giọng nói có thể ấm hơn. Những hạnh phúc nhỏ bé ấy, khi gộp lại, biết đâu sẽ tạo nên một ký ức 2-9 thật đáng nhớ cho cả thành phố.
Ngày lễ nào rồi cũng sẽ trôi qua, chỉ còn lại dư âm trong ký ức. Dư âm ấy đôi khi không đến từ những cuộc diễu hành hoành tráng hay bài diễn văn dài dòng, mà đến từ một bữa cơm giản dị bên gia đình, bên người thân. Chính sách tặng 100.000 đồng dịp Quốc khánh, nếu nhìn bằng con mắt thực tế, có thể chỉ là một khoản hỗ trợ nhỏ. Nhưng nếu nhìn bằng trái tim, đó là cách thành phố gửi gắm tình thương – một lời nhắn nhủ rằng: “Chúng ta cùng nhau đi qua ngày lễ này, trong niềm vui chung của một đất nước độc lập.”
Và rồi, khi những lá cờ đỏ rực rỡ được treo đầy các con đường, khi tiếng nhạc mừng Quốc khánh vang lên từ loa phường, sẽ có biết bao căn bếp nhỏ rộn ràng hơn thường lệ. Trong ánh mắt người mẹ, tiếng cười của trẻ thơ, và câu chúc sức khỏe giữa những người hàng xóm, hạnh phúc thật ra đôi khi chỉ gói gọn trong một món quà nhỏ bé như thế.