Trong mấy tuần lưu lại thành phố Krasnoyarsk vùng Siberia nước Nga, có lẽ chúng tôi đã lên được gần một nửa trong tổng số 100 tuyến xe bus nội thành. Giá vé xe bus ở đây chỉ bằng giá xe bus ở TP. Hồ Chí Minh nhưng có phần tiện lợi hơn nếu du khách cài sẵn ứng dụng bản đồ trên điện thoại. So với các thành phố khác trong vùng, Krasnoyarsk khá hiện đại và trẻ trung.
Dù các đường phố lớn ở Krasnoyarsk vẫn mang những cái tên có từ thập niên 1970 như đại lộ Mira (hòa bình), đường Karl Marx, phố Lenin… nhưng bộ mặt của thành phố này hôm nay đã náo nhiệt hơn nhiều với sự xuất hiện ở khắp nơi các chuỗi cửa hàng ăn nhanh, các chuỗi khách sạn thuộc tập đoàn đa quốc gia…
Bên dòng Yenisei nên thơ
Nằm ở trung tâm vùng Siberia, cách thủ đô Moskva 4.130km về phía đông, Krasnoyarsk là thành phố lớn thứ ba trong vùng và là thủ phủ của tỉnh Krasnoyarsk. Đô thị xấp xỉ 1 triệu dân này được thành lập vào khoảng thế kỷ XVII bên bờ sông Yenisei. Từ sau Thế chiến II, Krasnoyarsk phát triển công nghiệp khá nhanh nhờ sức lao động của hàng triệu tù binh phát xít Đức và Nhật.
Sông Yenisei chia đôi thành phố, hầu hết các trung tâm hành chính, văn hóa, trường đại học, các tượng đài, khu vui chơi đều nằm ở bờ phía bắc. Còn bờ phía nam được phát triển sau với nhiều nhà máy cùng với các khu dân cư, khu thương mại. Tại đây cũng có một cộng đồng người Việt nhỏ kinh doanh, buôn bán trong các chợ truyền thống kiểu phương Đông cùng với các cộng đồng người Trung Quốc, người Tajik. Nhìn từ bờ nam sang ngoại ô bờ bắc, dễ nhận ra những ngôi nhà gỗ đặc trưng của làng quê Siberia, đối lập hẳn với phố xá tấp nập bên này.
Yenisei là sông lớn nhất trong số những dòng sông đổ ra Bắc Băng Dương. Đoạn chảy qua Krasnoyarsk có đặc điểm là không bao giờ đóng băng, dù cho nhiệt độ có xuống đến âm 40oC. Sở dĩ có hiện tượng này một phần vì lưu lượng sông lớn, dòng chảy xiết, một phần vì có nhà máy nhiệt điện bên bờ nên nước sông chảy qua đó ít nhiều được “hâm nóng”. Vào mùa đông, do nước sông ấm áp chảy qua không khí lạnh bên trên nên mặt sông lúc nào cũng tỏa sương mờ ảo rất đẹp. Đặc biệt nhất là vào mùa đông ở Krasnoyarsk vịt trời vẫn bơi lội kiếm ăn, người dân vẫn xuống sông bơi lội rộn ràng.
Chốn hữu tình nhất, đông vui nhất trên sông là khu vực quanh cây cầu Kommunal nối hai nửa của thành phố. Cây cầu hơn nửa thế kỷ tuổi đời này chỉ dài 2,3km nhưng được in trang trọng trên tờ giấy bạc 10 rúp của nước Nga vì đã trở thành thắng cảnh nổi tiếng của vùng Siberia. Trên sông, đoạn gần cầu còn có hòn đảo nhỏ tên gọi Molokova, được nối liền với đảo Atdykha lớn hơn ở phía nam bởi một con đường nhỏ. Đảo Molokova cũng rất thơ mộng với cánh rừng bạch dương cổ thụ. Câu lạc bộ tắm hơi Morzh trên đảo được nhiều người biết đến nhờ những thành viên có sức chịu đựng đáng kinh ngạc. Các thành viên thân hình vạm vỡ của câu lạc bộ có thể chịu được nhiệt độ hơi nước lên đến 100oC trong phòng tắm hơi. Sau khi xông hơi chớp nhoáng, họ sẽ lao thẳng xuống sông bơi lội trong khi nhiệt độ ngoài trời có thể âm 30oC!
Vùng đất nhiều thắng cảnh độc đáo
Đi từ xa chúng tôi đã thấy những cột đá lớn, hình thù kỳ lạ nổi bật giữa rừng taiga toàn thông xanh. Đó là khu bảo tồn thiên nhiên Stolby nằm trên bờ phía nam sông Yenisei, giáp ranh thành phố. Nét hấp dẫn của khu bảo tồn này là hàng trăm cột đá lớn cao chót vót hình thù kỳ lạ, được tạo nên từ nham thạch của núi lửa. Hơn 600 triệu năm trước, dung nham núi lửa phun lên từ độ sâu 1.500m dưới lòng đất, nguội đi và tạo nên những tảng đá khổng lồ dựng đứng. Theo thời gian, những tảng nham thạch khổng lồ bị gió và nước bào mòn tạo thành các hình thù giống như chim chóc, muông thú và con người, mời gọi ngày càng đông khách du lịch và những người thích leo núi.
Các cột đá ở Stolby cao tới 100m được phát hiện năm 1624 bởi các nhà thám hiểm Siberia, khi họ tới khu vực này khảo sát để xây dựng pháo đài cạnh sông Yenisei. Từ đó tới nay, Stolby vẫn luôn là địa điểm yêu thích của những người đam mê leo núi đá. Cuối thế kỷ XIX, một thuật ngữ mới là “Stolbism” đã được những nhà leo núi tạo ra sau khi họ chinh phục các tảng đá khổng lồ ở Stoby. Stolbism có nghĩa là leo tự do lên đỉnh núi đá không cần thiết bị hỗ trợ.
Từ khu bảo tồn, theo xe bus chúng tôi đến thăm một ngôi làng nhỏ dưới chân núi cách đó không xa. Giống như mọi ngôi làng khác ở nước Nga, điểm nổi bật ở đây là những ngôi nhà hoàn toàn bằng gỗ, chỉ lác đác vài ngôi nhà gạch. Trong làng, những chiếc xe cũ nằm buồn bã dưới bóng cây. Ngôi nhà bà cụ mà chúng tôi ghé thăm khá đơn sơ. Với mức lương hưu giáo viên chỉ khoảng 3 triệu đồng Việt Nam, bà cụ sống tằn tiện với bánh mì tự nướng, áo len tự đan, rau tự trồng. Dù thuộc nhóm người bị bỏ lại phía sau trong thời kỳ phát triển kinh tế khá nhanh của thành phố, cụ vẫn vui vẻ lạc quan và cực kỳ hiếu khách. Trong hai tiếng đồng hồ chúng tôi lưu lại đây, cụ dẫn mọi người ra thăm khu vườn đầy hoa và các loại trái dâu rừng, việt quất chín mọng.
- Xem thêm: Mùa đông trên thành phố cổ Suzdal
Nông thôn Siberia cuối mùa hè vẫn còn rất đẹp. Nhà gỗ tiêu biểu của người Siberia có mái dốc, xung quanh là vườn hoa, chuồng gà, chuồng chó kèm một nhà kính nho nhỏ có sưởi để trồng rau quả qua mùa đông. Thoang thoảng trong không khí mùi khói bạch dương lẫn với mùi cỏ cây thơm thơm. Trong làng cũng còn một nhà thờ Chính thống giáo dù bé nhỏ vẫn đầy đủ phần chóp hình củ hành mạ đồng và thánh giá uy nghiêm. Cách làng không xa, các khu căn hộ mới tinh đang được sơn những màu sắc vui mắt, cho thấy quá trình đô thị hóa ở Krasnoyarsk đang diễn ra khá rõ rệt.
Krasnoyarsk còn được biết đến với Bobrovyi Log – một khu nghỉ dưỡng nằm trên dãy núi bao quanh thành phố. Ở đây có các đường trượt tuyết từ đỉnh núi cao khoảng 500m xuống dưới và các dịch vụ trượt băng, vui chơi, cùng các nhà hàng, nơi nghỉ dưỡng. Trên đường vào có sơ đồ các đường trượt tuyết, ghi rõ nơi dành cho người mới tập trượt, người đã thạo hay dân chuyên nghiệp. Ở khu bán vé trượt tuyết, dịch vụ ăn uống, cho thuê đồ và dịch vụ thể thao trong nhà, các quầy bán vé đều có thể thanh toán bằng thẻ Visa/MasterCard tiện lợi.
Vé cáp treo lên đỉnh núi chỉ khoảng 80.000 đồng tiền Việt. Dân mê trượt ván rất thích Bobrovyi Log vì lớp tuyết ở đây rất dày, khô và mịn. Từ đỉnh núi phía trên khu nghỉ dưỡng nhìn xuống, cảnh quan rất đẹp. Sát chân núi là những làng quê xinh xắn nằm trong thung lũng, xa xa là thành phố hiện đại sầm uất. Chợt nhớ lại đêm đầu tiên đi dạo giữa thành phố thấy có ánh điện sáng rực trên núi, thì ra đó là ánh đèn từ khu Bobrovyi Log này.
