Phát triển kỹ năng xanh và số hóa cho lực lượng lao động logistics Việt Nam

Tại FIATA World Congress 2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã gửi đi thông điệp mạnh mẽ: Việt Nam cần chuyển đổi ngành logistics theo hướng xanh, thông minh và bền vững, lấy con người làm trung tâm, hợp tác là động lực, phát triển bền vững là mục tiêu.

Đối với các nhà quản trị nhân sự trong ngành logistics, thông điệp đó không chỉ là định hướng vĩ mô, mà là một lời kêu gọi hành động: cần nhanh chóng phát triển năng lực “kép” – kỹ năng xanh và kỹ năng số – cho toàn bộ lực lượng lao động, từ cấp vận hành đến quản lý chuỗi cung ứng.

“Kỹ năng xanh”: Nền tảng của chuỗi cung ứng bền vững

Trong bối cảnh toàn cầu hướng tới Net Zero, “kỹ năng xanh” (green skills) trở thành yêu cầu mới của mọi vị trí trong logistics.
Đó không chỉ là việc hiểu quy định môi trường, mà là khả năng vận hành, đo lường và tối ưu quy trình theo tiêu chuẩn phát thải thấp.

Ba nhóm năng lực cốt lõi cần được doanh nghiệp Việt Nam chú trọng:

• Kiến thức về quản lý carbon (carbon management): hiểu, đo và báo cáo dấu chân carbon trong vận tải, kho bãi, đóng gói.
• Vận hành xanh (green operations): sử dụng nhiên liệu sinh học, tối ưu tải trọng, lập kế hoạch tuyến vận chuyển tiết kiệm năng lượng.
• Tuân thủ & chứng chỉ quốc tế: đào tạo nhân viên về tiêu chuẩn ISO 14001, ESG reporting, và các quy chuẩn quốc tế về chuỗi cung ứng bền vững.

Khi nhân viên vận hành có hiểu biết thực tế về các chỉ số xanh, họ không chỉ “làm đúng”, mà còn “làm tốt hơn” – góp phần tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp.

“Kỹ năng số”: Đòn bẩy tăng tốc chuyển đổi ngành

Logistics thông minh không thể tồn tại nếu thiếu lực lượng lao động thành thạo công nghệ số.
Theo khảo sát của DHL (2024), 67% doanh nghiệp logistics cho biết năng lực số của nhân viên là rào cản lớn nhất cho tự động hóa và AI.

Ở Việt Nam, khoảng trống năng lực này thể hiện ở ba cấp độ:

• Nhân viên tuyến đầu: cần được huấn luyện về sử dụng thiết bị IoT, bảng điều khiển vận tải số, phần mềm quản lý kho.
• Nhân viên văn phòng: cần thành thạo phân tích dữ liệu logistics, dashboard Power BI, và kỹ năng “data storytelling” để báo cáo hiệu quả.
• Quản lý chuỗi cung ứng: cần hiểu thuật toán tối ưu, dự báo nhu cầu bằng AI, và quản trị rủi ro chuỗi cung ứng bằng dữ liệu.

Điều quan trọng là, kỹ năng số không chỉ thuộc về bộ phận IT. Mọi nhân viên đều cần được “chuyển đổi nhận thức” để ứng dụng công nghệ như những công cụ làm việc hàng ngày để nâng cao hiệu suất cho tổ chức.

Từ đào tạo sang chuyển đổi năng lực: Cách tiếp cận mới cho doanh nghiệp logistics

Để triển khai hiệu quả, các doanh nghiệp logistics nên tái cấu trúc hoạt động nhân sự theo ba bước:

1. Đánh giá khoảng cách năng lực (Skills Gap Analysis) – xác định rõ từng nhóm nhân viên đang thiếu kỹ năng xanh và kỹ năng số nào.
2. Thiết kế chương trình đào tạo lai (Hybrid Learning) – kết hợp học trực tuyến, thực hành mô phỏng, và đánh giá năng lực thực tế.
3. Gắn đào tạo với hiệu suất (Performance-linked Learning) – mỗi chương trình huấn luyện phải có KPI cụ thể, ví dụ: giảm 10% nhiên liệu vận chuyển, tăng 15% hiệu suất giao hàng nhờ công nghệ.

Đây không còn là “đào tạo kỹ năng”, mà là chuyển đổi năng lực chiến lược (Capability Transformation) – đưa con người vào trung tâm của tiến trình chuyển đổi số và xanh hóa chuỗi cung ứng.

Kết luận – Con người là trái tim của Logistics hiện đại

Nếu hạ tầng là khung xương, công nghệ là mạch máu, thì con người chính là trái tim của logistics hiện đại. Việc phát triển kỹ năng xanh và số hóa không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu quốc tế, mà còn giúp Việt Nam tiến gần hơn đến vị thế trung tâm logistics khu vực trước năm 2030.

Phát biểu của Thủ tướng tại FIATA 2025 đã mở ra tầm nhìn – phần còn lại thuộc về hành động của từng doanh nghiệp, từng giám đốc nhân sự, từng người lao động trong chuỗi cung ứng Việt Nam.

• Xem thêm: Thủ tướng Phạm Minh Chính: Việt Nam sẵn sàng trở thành đối tác tin cậy trong ngành logistics xanh và thông minh