Không bao giờ chịu dừng lại với những những thành công quen thuộc, những ca khúc hit được fan yêu mến, Tùng Dương luôn thử mình với cái mới, cái khó. ‘Human’ – album mới nhất của Tùng Dương thuộc thể loại progressive rock có thể được xem là album ấn tượng nhất trong năm 2020.
Tùng Dương tự chọn ý tưởng cho album chủ đề này, tự tìm kiếm các ca khúc, thực hiện bộ ảnh mang tính đương đại để thể hiện được tính triết lý về sự sống, con người.
Trong lời đề tựa album Human, Tùng Dương đã viết: “Xin dành tặng Mạc Lam yêu dấu của bố. Con đã mang tới sức mạnh không tưởng và nguồn năng lượng vô tận để bố được tung bay đầy kiêu hãnh trên hành tinh của riêng mình”. Và chính nguồn sức mạnh không tưởng cùng năng lượng vô tận ấy đã giúp Tùng Dương thực hiện được một album với ý tưởng độc đáo và quy mô âm nhạc đồ sộ nhất trong 20 năm ca hát của mình.
Không dễ dàng gì cho Tùng Dương khi bắt tay làm album này, bởi những đĩa nhạc trước đó đã đặt ra một tiêu chuẩn quá lớn cả về ca khúc lẫn chất lượng sản xuất âm nhạc. Nhưng có lẽ cuộc sống đã sắp đặt những cái duyên kỳ lạ, để rồi từ những bài hát đầu tiên của nữ nhạc sĩ Sa Huỳnh, vốn đã được dự tính cho một ý tưởng âm nhạc khác, Tùng Dương đã có thêm những bài hát của nhạc sĩ – ca sĩ trẻ Bùi Caroon và Nguyễn Duy Hùng.
Khi tất cả những bài hát đó khi đặt cạnh nhau, chúng kể trọn vẹn một câu chuyện, từ đầu tới cuối, với đầy đủ lớp lang, kịch tính, về hành trình của một con người, từ khi sinh ra, rồi đi qua những năm tháng làm người thăng hoa cũng có, mà đau thương cũng nhiều, để rồi tới một ngày, bình thản chờ giờ phút luân hồi.
Lúc đó, mọi thứ đã sẵn sàng cho một album ý tưởng (concept album) với chủ đề về Con người – Human, khi Tùng Dương đã có thể kể câu chuyện tầm nhân loại từ chính những trải nghiệm bản thân, và nhất là khi đã tìm được những cộng sự ăn ý.
Tùng Dương chia sẻ, từ 10 năm trước anh đã ấp ủ về một album nhạc rock, đặc biệt là thể loại mà anh say mê là progressive rock trong đó có dòng industrial rock mà ở đó sẽ diễn tả được những gì mà anh khao khát được thể hiện. Nhưng có lẽ mọi thứ cần phải đi đúng trình tự, từ âm nhạc tới tinh thần của người nghệ sĩ. Tùng Dương khi đó còn phải chinh phục những đỉnh cao khác như nhạc điện tử, world music… sau khi đã gần như thống trị ở dòng nhạc dân gian đương đại. Chọn progressive rock, là bởi thể loại này mang nặng tính triết lý, tư tưởng. “Mỗi sản phẩm âm nhạc của tôi đều có câu chuyện riêng, và một đề tài mà mình muốn dấn thân, muốn khai thác những điều mới”, đó là lý do tôi làm Human.
Các nhạc sĩ hoà âm cho album là Nguyễn Hữu Vượng và Lưu Quang Minh, với sự cộng tác của Quân Nguyễn, đã phát triển những ý tưởng của Tùng Dương cùng với những dấu ấn sáng tạo cá nhân mạnh mẽ, để mang tới một album thể loại progressive rock đầu tiên của nhạc Việt, với những chất liệu âm nhạc mà những năm trước đây, có lẽ người ta không nghĩ là ở Việt Nam lại có, hay người Việt có thể làm được.
Công thức lần này của Tùng Dương là dùng một thứ kinh điển để chuyển hoá tư tưởng âm nhạc của mình vốn vẫn luôn được coi là thách thức những gì quen thuộc. Progressive rock là dòng nhạc rock hình thành từ thập niên 70 trên cơ sở kết hợp những phong cách rock thịnh hành nhất đương thời với các chất liệu của âm nhạc cổ điển, tạo ra một vẻ đẹp tráng lệ cho âm nhạc đại chúng. Đến nay, dòng nhạc này vẫn đang phát triển mạnh mẽ hiện nay đi cùng với sự phát triển vũ bão của công nghệ với những gì là tinh tuý nhất trong âm nhạc của nhân loại từ hàng trăm năm qua.
Những âm thanh rock mạnh mẽ kết hợp với phần trình diễn tuyệt đẹp của dàn nhạc giao hưởng đem lại một không gian khoáng đạt, rộng lớn hơn nhiều cho mỗi bài hát.
Câu chuyện Human của Tùng Dương bắt đầu bằng ca khúc Oa Oa (Sa Huỳnh). Những âm thanh giao hưởng dồn dập, như một khúc dạo đầu đưa người nghe bước vào thế giới âm nhạc mà Tùng Dương đã chủ ý tạo ra. Chúng ta chào đời bằng tiếng khóc, và suốt cuộc đời này, sẽ còn khóc nhiều lần, khóc để lớn lên, để trưởng thành, để vượt qua đau thương mà đi tiếp.
Tiếp đó là ca khúc Adam (Con người) – Người mù (Bùi Caroon). Bùi Caroon mang lại dáng dấp một tổ khúc symphonic metal với những đoản khúc sắp xếp cố ý diễn tả những hỉ nộ ái ố của đời người, chúng ta đi qua những thăng trầm cảm xúc ấy để rồi trở lại là một con người nhỏ bé, sống yên bình trong tiểu vũ trụ của mình. Hai bài hát là những suy nghĩ rất sâu sắc từ những điều tưởng như quá bình thường diễn ra mỗi ngày. Ta thấy một người mù và có thể cảm thương cho họ, nhưng biết đâu chính ta cũng là một người mù vì không nhận ra được những hạnh phúc mình đáng được hưởng vì đã mải chạy theo những hư danh phù phiếm ở đời.
Mắt đêm (Sa Huỳnh) – bản nhạc có màu sắc neo-classical (cổ điển mới) diễn tả sự cô đơn của con người khi đối diện với chính mình.
Bão hoà (Sa Huỳnh) – bài hát không theo cấu trúc ca khúc thông thường, mỗi câu hát như một lát cắt của những chiêm nghiệm về những gì chúng ta trải qua trong đời này. Bài hát này Tùng Dương hát song ca với ca sĩ Hà Trần, một cộng sự rất ăn ý với anh những năm qua.
Biểu bì (Sa Huỳnh) – bài hát đưa ra một ý niệm về sức sống mạnh mẽ của những thực thể nhỏ bé trong một thế giới đầy những biến động.
Con mèo nghèo (Bùi Caroon) – mượn câu chuyện con mèo để nói về con người, để thấy rằng thế giới này, đâu cũng như vậy, mèo hay người giàu cũng khóc, cũng phải trải qua những kiếp nạn không thể tránh khỏi.
Bi ca (Bùi Caroon) – câu chuyện về những số phận trong góc khuất cuộc đời với những hình ảnh khốc liệt hiếm khi được thể hiện trong ca khúc.
S.O.S (Bùi Caroon) – Mục rã (Sa Huỳnh) – những ca khúc với cường độ cảm xúc mãnh liệt từ dồn nén tới tuôn trào ào ạt, diễn tả sự vô thường của cuộc đời. Mỗi ngày trên đường, bao chiếc xe cứu thương chạy qua rú còi, bên trong đó có thể là những thân phận đang thập tử nhất sinh, nhưng chỉ cách một lớp kính xe, cuộc sống vẫn diễn ra bình thường, có vẻ vô tư và vô tâm. Bài Mục Rã có sự tham gia của guitarist Trần Thắng với những câu solo guitar dữ dội nâng cao trào mãnh liệt cho ca khúc.
Trí tuệ nhân tạo (Nguyễn Duy Hùng) – đây là bài hát mà Tùng Dương rất tâm đắc vì qua đó anh thể hiện được phong cách industrial rock đã yêu thích từ lâu, và cũng là bài hát đưa câu chuyện trong album về con người sang một hướng khác. Thế giới rồi sẽ phát triển, trí tuệ nhân tạo rồi sẽ giúp con người chinh phục những chân trời mới, vậy cuối cùng thì những người trần mắt thịt chúng ta, sẽ sống như thế nào trong thế giới ấy?
Mang thai (Sa Huỳnh) – bài hát ban đầu dự định là một bản bonus track, vì màu sắc âm nhạc khác biệt với những bản nhạc rock trong album, nhưng cuối cùng đã trở thành một cái kết đẹp đẽ.
Trong một năm đầy biến động như năm qua, giữa những lúc cuộc sống gần như đóng băng, thì cũng lại là lúc chúng ta có thêm thời gian để ngồi suy ngẫm về bản thân và cuộc đời này. Một trận đại dịch làm đảo lộn thế giới, và cũng cho thấy con người nhỏ bé như thế nào. Album Human của Tùng Dương ra mắt dịp cuối năm 2020 đầy biến động này thật ý nghĩa.
Nhạc sĩ Huy Tuấn, sau khi nghe Human của Tùng Dương đã chia sẻ: “Một album Progressive Rock, có vẻ nặng nhưng lại rất dễ nghe, đầy tính tư tưởng mà không quá xa lạ. Album được viết bởi những nhạc sỹ trẻ độc đáo, được sản xuất công phu, chỉn chu bởi những những nhà sản xuất âm nhạc tài năng. Rất đáng để nghe lúc này, với những ca khúc gắn liền với thân phận con người, ngẫm về COVID-19, về 4.0, về AI…”.
