Trong một động thái mang tính chiến lược và đầy tham vọng, Canon, tập đoàn công nghệ hàng đầu Nhật Bản, đã chính thức khai trương nhà máy sản xuất thiết bị chip đầu tiên sau 21 năm vào thứ Tư, ngày 30 tháng 7 năm 2025. Quyết định táo bạo này không chỉ đánh dấu sự trở lại mạnh mẽ của Canon trong lĩnh vực bán dẫn mà còn khẳng định tham vọng của họ trong việc nắm bắt nhu cầu khổng lồ từ sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI). Đây là một lời thách thức trực tiếp gửi tới ASML Holding, gã khổng lồ Hà Lan đang thống trị thị trường thiết bị quang khắc – một mắt xích tối quan trọng trong quy trình sản xuất chip hiện đại.
Sự bùng nổ của AI đã tạo ra một làn sóng nhu cầu chưa từng có về các loại chip tiên tiến, đặc biệt là chip xử lý AI hiệu suất cao. Để đáp ứng cơn khát này, các nhà sản xuất chip toàn cầu đang đẩy mạnh đầu tư vào các công nghệ và cơ sở sản xuất mới. Canon, với bề dày kinh nghiệm trong lĩnh vực quang học và thiết bị chính xác, nhận thấy đây là thời điểm vàng để tái khẳng định vị thế của mình. Tập đoàn đã đầu tư mạnh mẽ, với hơn 50 tỷ yên (khoảng 345 triệu USD) vào nhà máy mới tại Utsunomiya, một thành phố phía bắc Tokyo, nhằm mục tiêu tăng gấp đôi công suất sản xuất thiết bị quang khắc hiện tại. Nhà máy này dự kiến sẽ đi vào hoạt động từ tháng 9 năm 2025, cho thấy quyết tâm của Canon trong việc nâng cao năng lực sản xuất, tối ưu hóa quy trình và đáp ứng nhanh chóng hơn với yêu cầu ngày càng khắt khe của ngành công nghiệp bán dẫn.
Mặc dù không trực tiếp cạnh tranh với ASML trong công nghệ quang khắc cực tím (EUV) – vốn là xương sống cho việc sản xuất chip nhỏ gọn nhất và tiên tiến nhất hiện nay – Canon đang đặt cược lớn vào công nghệ Nanoimprint Lithography (NIL). NIL là một phương pháp hoàn toàn khác biệt: thay vì sử dụng ánh sáng để chiếu các mẫu mạch, nó hoạt động như một “con dấu,” trực tiếp in các cấu trúc lên tấm wafer silicon. Canon khẳng định công nghệ NIL của họ có thể tạo ra các mẫu mạch với kích thước 5nm và thậm chí tiềm năng 2nm, cạnh tranh trực tiếp với các nút sản xuất tiên tiến nhất của ngành, nhưng với chi phí thấp hơn đáng kể và tiêu thụ năng lượng ít hơn nhiều – có thể chỉ bằng 1/10 so với EUV. Chiến lược này cho phép Canon nhắm đến các nhà sản xuất chip muốn giảm sự phụ thuộc vào các công nghệ đắt đỏ, hoặc các công ty muốn sản xuất chip với công nghệ tiên tiến nhưng ở quy mô nhỏ hơn hoặc với chi phí tối ưu. Các khách hàng tiềm năng bao gồm các nhà sản xuất bộ nhớ như Kioxia (đã thử nghiệm NIL cho bộ nhớ flash NAND), cũng như các công ty lớn của Trung Quốc như SMIC, YMTC và BOE mà Canon đã và đang cung cấp thiết bị trong các lĩnh vực liên quan. Ngoài ra, Canon cũng đang phát triển các giải pháp hỗ trợ vận hành thiết bị bằng cách tận dụng dữ liệu lớn và kinh nghiệm sâu rộng trong ngành.
ASML hiện đang giữ vị trí độc tôn trong sản xuất thiết bị EUV, khiến họ trở thành “người chơi không thể thiếu” đối với các “ông lớn” như TSMC, Samsung và Intel. Tuy nhiên, Canon không tìm cách thay thế hoàn toàn ASML, mà thay vào đó là cung cấp một giải pháp thay thế khả thi và kinh tế hơn thông qua NIL. Chiến lược dài hạn của Canon tập trung vào việc giảm chi phí và mức tiêu thụ năng lượng của quy trình sản xuất chip tiên tiến, từ đó mở rộng thị trường cho các nhà sản xuất không đủ khả năng hoặc không cần đầu tư vào các hệ thống EUV siêu đắt đỏ. Họ tin rằng NIL có tiềm năng phá vỡ sự độc quyền của ASML trong một số phân khúc sản xuất chip cao cấp bằng cách cung cấp một phương pháp đơn giản và dễ tiếp cận hơn. Việc Canon tăng dự báo doanh số thiết bị quang khắc của mình trong năm tài chính kết thúc vào tháng 12 năm 2024 (dự kiến bán 247 thiết bị so với 187 thiết bị năm trước) là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy nhu cầu đang tăng lên đối với các sản phẩm của họ.
Ban đầu, đã có những cuộc tranh luận trong ngành về triển vọng thực tế của công nghệ NIL của Canon. Tuy nhiên, Canon đã báo cáo rằng sự quan tâm ban đầu đối với máy quang khắc mới của họ đã vượt quá mong đợi, cho thấy thị trường đang đón nhận tích cực hơn. Các chuyên gia và thị trường đang theo dõi chặt chẽ liệu công nghệ NIL có thể được áp dụng rộng rãi trong sản xuất hàng loạt và giải quyết các vấn đề về lỗi trong quá trình sản xuất hay không. Một số ý kiến cho rằng Canon khó có thể thay thế hoàn toàn ASML trong mọi phân khúc, nhưng họ chắc chắn sẽ trở thành một lựa chọn thay thế khả thi và tăng cường tính đa dạng trong chuỗi cung ứng, mang lại lợi ích về giá cả và khả năng tiếp cận công nghệ cho các nhà sản xuất chip toàn cầu.
Tóm lại, việc Canon trở lại mạnh mẽ thị trường thiết bị chip với nhà máy mới và công nghệ NIL đầy hứa hẹn là một sự kiện quan trọng, hứa hẹn sẽ khuấy động cuộc đua công nghệ trong ngành bán dẫn. Mặc dù ASML vẫn đang giữ vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực EUV, nhưng sự tham gia của Canon với những công nghệ và chiến lược riêng sẽ tạo ra một bức tranh cạnh tranh hấp dẫn hơn. Động thái này không chỉ thể hiện khả năng thích ứng và đổi mới của Canon mà còn mở ra một chương mới cho sự phát triển của ngành công nghiệp bán dẫn trong kỷ nguyên AI đang bùng nổ. Cuộc đua công nghệ giữa Canon và ASML, cùng với các nhà cung cấp khác, chắc chắn sẽ định hình tương lai của chip AI và toàn bộ thế giới công nghệ trong những năm tới.
