Kinh thành xưa trên con đường tơ lụa
Bursa chỉ cách Istanbul, thành phố lớn nhất Thổ Nhĩ Kỳ khoảng 140 cây số nhưng hai thành phố bị ngăn bởi eo biển Marmara nên các phương tiện qua lại đều phải “lụy” phà. Dù bầu trời hôm đó trong xanh và ánh nắng chan hòa nhưng những cơn gió lạnh vẫn liên tục tạt qua chúng tôi, đoàn phóng viên tham gia chuyến khảo sát du lịch Thổ Nhĩ Kỳ do Turkish Airlines, hãng hàng không quốc gia nước này kết hợp với Công ty Fiditourist cùng tổ chức.
Tháng Năm, trời biển Bursa mang vẻ đẹp khoáng đạt, tươi tắn. Nước biển màu ngọc bích ôm lấy những bãi cát trắng tinh. Con đường dẫn vào cố đô uốn lượn qua những đồng cỏ và đồi thông xanh biếc. Xa xa, dãy núi Ulugad đỉnh còn phủ tuyết trắng bắt đầu lờ mờ hiện ra trong mây.
Tọa lạc trên dãy núi này là khu nghỉ mát, trượt tuyết lớn nhất của Thổ Nhĩ Kỳ với hệ thống cáp treo hiện đại di chuyển từ trong thành phố đến đỉnh núi. Lên xe, chúng tôi đi ngang qua hai hồ nước rộng lớn được tô điểm bởi rất nhiều tàu thuyền đánh cá đầy màu sắc.
Có thể nói Bursa được thiên nhiên ưu ái ban tặng nhiều đồi núi, sông, hồ cảnh sắc xinh đẹp và đa dạng. Đó là một trong những lý do khiến thành phố này được chọn làm thủ đô đầu tiên của đế chế Ottoman.
Không chỉ có thế, ngày xưa Bursa còn là trung tâm giao thương lớn của cả khu vực với vị trí thuận tiện do nằm ở điểm cuối phía tây của con đường tơ lụa. Đến nay, thành phố vẫn là trung tâm giao dịch và thương mại thịnh vượng đứng thứ tư Thổ Nhĩ Kỳ.
Những triều đại huy hoàng đã để lại cho Bursa nhiều di tích lịch sử, văn hóa rải rác khắp nơi. Một trong những điểm tham quan nổi tiếng nơi đây là Đại thánh đường Hồi giáo (Great Mosque) hay còn được gọi là Ulu Camii theo tiếng địa phương.
Ulu Camii nổi tiếng nhờ kiến trúc cầu kỳ với 20 mái vòm lớn nhỏ luôn nổi bật từ xa. Bên trong thánh đường, những nét chữ Ả Rập được viết bằng mực đen chìm trên tường cũng như các bể nước bằng cẩm thạch mấy trăm năm tuổi đều là những tác phẩm nghệ thuật quý giá.
Các kiến trúc tôn giáo tại đây tuy có quy mô nhỏ hơn những công trình tương tự ở Istanbul nhưng mức độ tinh xảo và cầu kỳ thì có khi còn vượt xa. Điểm đến thứ hai – lăng mộ Xanh là tòa nhà hình bát giác, nơi chôn cất vị vua Hồi giáo (sultan) thứ năm của đế chế Ottoman, người rất được dân chúng yêu mến sống vào đầu thế kỷ XV.
Bên trong lăng có tám ngôi mộ hoàng gia được trang trí công phu bằng loại gạch men màu xanh lá khảm đá quý tinh xảo và một cầu thang bằng đá cẩm thạch dẫn đến khu làm lễ. Lăng mộ Xanh nằm trên một ngọn đồi, được bao quanh bởi hàng cây bách cổ thụ cao vút.
- Xem thêm: Những thung lũng kỳ lạ ở Thổ Nhĩ Kỳ
Từ đây nhìn xuống chúng tôi được chiêm ngưỡng bức tranh phố cổ Bursa yên bình với những con đường lát đá nho nhỏ, hai bên là các dãy nhà gỗ xây kiểu miền núi duyên dáng bày bán rất nhiều hàng thủ công đẹp mắt. Trước hiên nhà, những người phụ nữ Hồi giáo khăn trùm kín tóc cần mẫn ngồi dệt những tấm thảm màu sắc sặc sỡ.
Chợ cổ muôn màu
Đường phố chính ở Bursa rất rộng và sạch sẽ. Hai bên đường, những luống hoa hồng đỏ thắm được chăm sóc kỹ càng và đài phun nước có mặt ở nhiều nơi. Đây quả là thiên đường cho những ai thích tản bộ.
Dưới bóng râm của hàng cây sồi già được cắt tỉa gọn gàng, những cửa hiệu cổ kính được trang trí xinh xắn sẽ mở ra cho du khách một thế giới đầy màu sắc của hàng hóa Thổ Nhĩ Kỳ, từ tơ lụa, thảm, đồ thuộc da, thủy tinh cho đến bánh kẹo, trái cây khô, các loại hạt ăn vặt phong phú và hấp dẫn. Trung tâm thành phố có nhiều dinh thự cổ kính nằm khuất sau những rặng liễu rủ tha thướt.
Cách Camii Orhan, tòa thị chính có tuổi đời hơn bảy thế kỷ không xa là công viên trung tâm đang còn xanh mướt màu lá cây ngô đồng mới trổ. Nằm bên cạnh công viên có khu chợ tơ lụa (Koza Han) luôn nườm nượp khách bốn phương.
Ngôi chợ hình vuông gồm bốn dãy nhà ba tầng (một tầng hầm) này được xây dựng vào năm 1491 để làm trạm nghỉ chân cho các đoàn nhà buôn và dần trở thành trung tâm thương mại của cả vùng. Kiến trúc bằng đá vừa bề thế, vừa đậm chất mỹ thuật của chợ làm nhiều du khách phải trầm trồ. Bên cạnh vải vóc, các chủng loại hàng hóa khác cũng vô cùng đa dạng, xứng đáng là ngôi chợ mơ ước của người dân trong khắp mấy tỉnh lân cận.
- Xem thêm: Bursa, cố đô xinh đẹp của Thổ Nhĩ Kỳ
Muốn khám phá hết cả ba tầng và từng ngóc ngách trong chợ có lẽ phải mất đến vài ngày. Mang phong cách đặc trưng của những ngôi chợ Trung Đông, khoảng sân rộng ở giữa Koza Han là nơi để khách buôn nghỉ chân với nhiều hàng ăn, quán nước nhộn nhịp. Trong chợ, bàn uống cà phê được đặt rải rác bên các ô cửa rộng hình vòm như để khuyến khích người mua hàng giao lưu và gặp gỡ bạn bè.
Dù vẫn phải trả giá nhưng hàng hóa ở đây phần lớn có mức giá phải chăng và những người bán hàng cũng khá dễ chịu. Đặc biệt, các sản phẩm làm từ da vô cùng phong phú và có chất lượng cao, giá cả hoàn toàn xứng đáng để khách phương xa phải mở ví.
Hấp dẫn nhất là những chiếc khăn choàng bằng lụa mát mịn, màu sắc tinh tế do được các nghệ nhân dệt tay và vẽ thủ công. Sang khu vực trái cây, khách đến từ châu Á không khỏi ngây ngất trước từng sạp cherry, dâu chín mọng, đỏ rực. Cà chua có loại lớn hơn cả cam sành ViệtNam, da màu hồng cam bóng nhẵn rất hấp dẫn. Lê, táo, cam, lựu, kiwi, đào… đều ngồn ngộn tươi ngon và rẻ.
Xen lẫn giữa các cửa hàng trái cây là các cửa hàng bán trái olive, chà là, kẹo và các loại trái cây khô, các loại hạt ăn được vùng Trung Đông. Chỉ trái chà là thôi cũng đã phải vài chục loại. Thức ăn Thổ Nhĩ Kỳ rất đậm đà. Nếu kẹo, mứt ngọt đến nhức răng thì hạt dẻ, hạt óc chó, hạt hồ đào bùi, thơm đến… nhức mũi.
Có thời gian dư giả, du khách có thể đến bên khúc sông chảy qua thành phố. Nơi đây có một cây cầu xinh xinh với nhiều cửa hàng nhỏ bán những con rối bóng sặc sỡ làm quà lưu niệm. Múa rối bóng là một loại hình nghệ thuật dân gian nổi tiếng từ thời Ottoman của Bursa.
Dù chưa biết nhiều về múa rối Thổ Nhĩ Kỳ nhưng tôi vẫn không thể rời mắt khỏi các con rối bởi chúng được vẽ quá sinh động và biểu cảm. Nếu muốn khám phá cách làm ra một con rối như thế nào, du khách cứ đến tham quan bảo tàng Karagöz – Hacivat. Con đường đến bảo tàng đi ngang vùng ngoại ô trù phú, xinh đẹp củaBursa.
Nằm giữa những ngôi biệt thự có khung cửa sổ và cửa ra vào được trang trí tỉ mỉ, bảo tàng là một căn nhà nhỏ với cấu trúc nửa gỗ, nửa đá nhưng rất mỹ thuật. Tầng trệt của bảo tàng trưng bày những con rối đặc sắc nhất đến từ khắp nơi trên thế giới. Tầng hai là nơi lưu giữ một bộ sưu tập lớn các con rối cổ qua từng thời kỳ của nghệ thuật múa rối bóng nước Thổ.
Không chỉ đền đài nguy nga và những khu chợ náo nhiệt, ngay cả những con rối sống động này cũng có thể kể cho du khách nghe về lịch sử lắm thăng trầm và đời sống còn nhiều điều huyền bí của vùng đất giao thoa giữa hai nền văn minh Âu – Á này.
