Tìm ra nhân tài thực sự và sau đó là giữ chân được họ là việc mà các nhà quản lý cần phải học hỏi về cách làm. Nếu chỉ học qua sách thì đã có rất nhiều lựa chọn phải đắn đo rồi. Ví dụ như nếu vào trang Amazon, gõ từ khóa tiếng Anh về “tuyển dụng” (hiring) thấy có đến 675 quyển xuất hiện. Gõ tiếp từ khóa “người tốt nhất”, xuất hiện tiếp 664 quyển nữa, và gõ tiếp từ khóa “giữ chân người tốt nhất”, thấy còn xuất hiện chín quyển.
Ra khỏi Amazon và thử tìm kiếm gộp cả ba từ khóa này qua Google chẳng hạn, quá “khủng”, gần 10 triệu tài liệu liên quan, bao gồm những thông tin kể cả sách. Vừa thiếu hụt thời gian, vừa muốn học hỏi cách để nhân tài đến và ở lại với doanh nghiệp, phải có cách chọn lọc lấy một tài liệu đủ thời gian để học hỏi và đủ hiệu nghiệm để làm theo.
Ví dụ, với nhà xuất bản Harvard Business School Press, có một quyển sách như thế, tìm thấy khi gộp cả ba từ khóa nêu trên: Hiring and Keeping the Best people (Tuyển dụng và đãi ngộ nhân tài). Thường thấy nằm đầu sổ kết quả tìm trên Google.
Sách này “dạy” gì đây? Sách dạy năm bước đi bình thường nhất để có một quyết định tuyển dụng đúng đắn. Rồi tiếp đó là việc giữ chân nhân tài cho đúng cách, và thái độ cần có với việc con người cứ “ra vô” doanh nghiệp xoành xoạch, điều hại và điều lợi gì từ đó. Sách không bày một chiêu thức nào cao siêu cả.
Nét đầu tiên khác biệt mà sách mở ra là nói về sự nguy hiểm cho doanh nghiệp khi chọn sai người và quyết định tuyển dụng chưa đúng cách. Nguy hiểm đó không chỉ về mặt tài chính, mà những phát tác của quyết định sai lầm ấy dẫn đến những điều tệ hại hơn nhiều. Sau quyết định sai lầm là những hậu quả gì sẽ đến, và nó có thể tàn phá doanh nghiệp ra sao.
Quyển sách trình bày tận tình việc quyết định tuyển dụng cho đúng, bắt đầu từ nêu yêu cầu công việc, cho đến triển khai tuyển dụng, phỏng vấn, đánh giá ứng viên và việc chào mời người xứng đáng nhận việc ra sao.
Chỉ dẫn nêu trong sách nghe rất quen. Hình như đã xem thấy đâu đó rồi, rất đời thường hoặc tự mình suy nghiệm ra được. Điểm khác biệt là những bước đi được nêu ra, phân tích cách làm, giúp người đọc “ngộ” ra dần là mình đã biết quá nhiều về chuyện này, mà chính vậy nên chưa chú ý ra quyết định sao cho “đúng cách”, để yên tâm về quyết định thuận với tương lai sau này tại doanh nghiệp.
Một trong những điểm khó là với thời gian có hạn, thu thập thông tin về ứng viên, dùng cuộc phỏng vấn để “đo lòng người” và ra quyết định chọn hay không chọn.
Quy trình như quá quen thuộc ấy, từ sách này sẽ giúp người đọc thêm khái niệm mới như việc “nhúng những lợi ích cuộc sống” vào quy trình này. Hóa ra, khi làm như vậy, nó kết nối được con người với công việc một cách hài lòng hơn nhiều.
Có được nhân tài rồi thì phải giữ họ. Khác với giữ của, do con người có sự tự do cá nhân, nên chỉ có họ mới tự quyết định “giữ” chính họ ở lại hay không. Tiền cũng chưa chắc. Cái chính là một môi trường làm việc mà nhân tài muốn dừng bước ở lại. Dành cho doanh nghiệp, sách có một bài học được thiết kế giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong việc “giữ chân”. Trong đó, các công cụ như đào tạo và phát triển, điều mà ai cũng biết, lại đóng vai trò rất quyết định.
Điều gây sự chú ý là lộ trình phát triển nghề nghiệp của nhân viên. Có vẻ như lộ trình ấy tạo ra chất kết dính giữa doanh nghiệp và nhân viên do lợi ích của cả hai. Không phải như một thủ thuật giữ chân, mà một cam kết qua văn hóa doanh nghiệp mới làm nổi, và cụ thể hơn là thể hiện qua cân bằng “công việc – cuộc sống”.
Còn có bài học dành cho trường hợp không giữ chân được nhân tài. Thì ra, không phải sau “lời chào cuối cùng” là mọi chuyện sẽ hạ màn. Bài học cho thấy có thể xem đó là khởi đầu cho một quá trình mới khác, biết vận dụng nhiều khi còn có lợi nữa.
Những bài học từ sách chỉ là “cốt yếu” nhất và nghe rất quen thuộc. Nhưng thái độ dừng lại để mở lòng ra tiếp thu và nhìn nhận khi biết cách triển khai đơn giản, ít nguồn lực và đúng cách thì mọi việc suôn sẻ lên rất nhiều. Sứ mệnh của loại sách này là vậy…
Trương Chí Dũng, Giám đốc R&D, Công ty L&A (DNSGCT)
* Quyển sách này hiện có trên Tủ sách Doanh nhân, website: https://doanhnhanplus.vn/product-category/sach-3/.