Tại hội trường Meta ở Menlo Park, California, Mark Zuckerberg xuất hiện với phong thái tự tin trước hàng trăm nhà phát triển và nhà báo. Ông không chỉ mang đến một chiếc kính mới, mà còn hé mở một viễn cảnh mà Meta gọi là “glimpse of the future” – cái nhìn thoáng qua về tương lai. Đó là Orion, cặp kính được Zuckerberg mô tả là “tiên tiến nhất mà thế giới từng thấy”.
Orion không phải một chiếc headset cồng kềnh, cũng không cần dây kết nối lằng nhằng. Nó phải nhẹ hơn 100 gram, vừa vặn trên khuôn mặt như một cặp kính bình thường. Điều đặc biệt là giao diện thần kinh ở cổ tay: một vòng đeo tay có thể dịch chuyển tín hiệu thần kinh thành lệnh kỹ thuật số. Chỉ cần ý nghĩ đi qua, cử động nhỏ từ tay, kính đã hiểu bạn muốn làm gì.
“Thách thức kỹ thuật để tạo ra nó thật điên rồ,” Zuckerberg thừa nhận. Nhưng ông cũng nói thêm: “Chúng tôi đang cố gắng đưa tương lai đến với mọi người, không phải chỉ là một nhóm nhỏ.” Orion chưa có ngày phát hành, nhưng nó tượng trưng cho tham vọng Meta đặt cược vào nền tảng điện toán thế hệ mới – vượt khỏi điện thoại thông minh và máy tính.
Song hành với Orion, Meta giới thiệu các bản cập nhật cho kính Ray-Ban và kính thực tế ảo Quest. Phiên bản Quest 3S giá 299 USD được tung ra để cạnh tranh trực diện với Apple Vision Pro có giá tới 3.500 USD. “Meta đang mạnh tay chèn ép để thống trị phân khúc trung cấp AR/VR,” chuyên gia Jeremy Goldman bình luận. Dù vậy, giới phân tích như Mike Proulx (Forrester) cho rằng headset VR khó có thể trở thành sản phẩm phổ cập vì “quá cồng kềnh và chỉ dùng được trong thời gian ngắn”. Ngược lại, kính Ray-Ban lại đang trở thành “ngựa ô” bất ngờ của Meta.
Zuckerberg tiết lộ rằng Ray-Ban thông minh đã vượt kỳ vọng doanh số sớm hơn dự kiến, dù Meta không công bố con số cụ thể. Từng có thời điểm hãng phải chật vật vì thiếu nguồn cung, nhưng hiện nay, vấn đề đã được giải quyết. “Kính có thể coi là hình thái hoàn hảo cho AI,” ông nói. “Chúng cho phép trợ lý AI nhìn thấy những gì bạn thấy, nghe những gì bạn nghe và đồng hành cùng bạn suốt ngày.”
Hình dung một buổi sáng: bạn hỏi kính nhắc nơi đã đỗ xe, nhờ nó gợi ý công thức sinh tố từ đống hoa quả, hay thậm chí giúp chọn bộ đồ dự tiệc. Những thao tác từng gắn với điện thoại nay trở thành tương tác trực tiếp giữa con người và AI. Với 500 triệu người dùng Meta AI hiện tại, theo công bố mới nhất, viễn cảnh này không còn xa lạ.
Để gia tăng sự hấp dẫn, Meta còn nâng cấp Llama – mô hình AI của mình – với tính năng trò chuyện bằng giọng nói. Người dùng giờ có thể tương tác cùng Meta AI qua các giọng nổi tiếng như John Cena, Judi Dench hay Awkwafina. Trong buổi giới thiệu, một AI phiên bản của nhà sáng tạo Don Allen Stevenson III đã xuất hiện và trả lời câu hỏi như người thật. Khi Zuckerberg hỏi về chăn nuôi bò, nó trả lời dứt khoát: “Chuyên môn của tôi là công nghệ và thiết kế, không phải nông nghiệp.” Khán phòng bật cười, còn Zuckerberg thì mỉm cười như thể đã cho thấy sự “tự nhiên” mà ông mong muốn từ AI.
Một tính năng gây ấn tượng khác là dịch trực tiếp. Trên sân khấu, Zuckerberg đeo kính và nói tiếng Anh với võ sĩ Brandon Moreno, trong khi Moreno đáp lại bằng tiếng Tây Ban Nha. Cuộc trò chuyện được dịch tức thì, liền mạch. Công nghệ này không dừng ở việc dịch lời nói: người dùng còn có thể lồng tiếng video bằng ngôn ngữ khác, đồng thời đồng bộ hóa chuyển động môi, khiến người xem tưởng như nhân vật đang nói bằng ngôn ngữ bản địa.
Jeremy Goldman của Emarketer nhận xét: “Meta đã biến mình từ một công ty mạng xã hội thành một cường quốc AI. Giọng nói của người nổi tiếng không chỉ để vui vẻ – nó là đòn phản công trực diện vào OpenAI, nhấn mạnh tính ứng dụng thực tế.”
Nhưng trong tất cả những màn phô diễn ấy, vẫn còn câu hỏi lớn: liệu người dùng có chấp nhận để AI len lỏi sâu đến vậy vào đời sống? Với kính, tương tác không còn qua màn hình, mà hòa vào tầm nhìn, vào giác quan. Nó tạo cảm giác liền mạch, tự nhiên – nhưng đồng thời cũng dấy lên lo ngại về quyền riêng tư, sự phụ thuộc và kiểm soát dữ liệu.
Meta hiện vẫn kiếm gần như toàn bộ doanh thu từ quảng cáo – hơn 39 tỷ USD chỉ trong một quý, chiếm 98% tổng thu. Những khoản đầu tư khổng lồ vào AI và thiết bị AR/VR cho thấy họ đang muốn mở ra nguồn doanh thu khác, một “vũ trụ phần cứng – trí tuệ” nơi Meta không chỉ là nền tảng mạng xã hội, mà là cánh cửa kết nối con người với máy móc.
Ở thời điểm này, Orion vẫn chỉ là nguyên mẫu, giống như một tấm vé mời gọi bước vào tương lai. Nhưng trong ánh mắt của Zuckerberg, đó là lời khẳng định: Meta không chỉ cạnh tranh với Apple hay OpenAI, mà còn đang thử viết lại cách con người tiếp cận công nghệ. Và câu hỏi còn lại dành cho chúng ta: liệu có sẵn sàng để một ngày, “bộ não phụ” ấy không nằm trong túi quần nữa, mà gắn liền với đôi mắt và ý nghĩ của chính mình?