Sự hoang sơ, đậm chất thơ từ núi đồi chập chùng, sông xanh nước biếc, sự độc đáo của đời sống văn hóa người Mường, sản vật địa phương phong phú…, tất cả đều gợi cho lữ khách cảm xúc khó quên khi ghé đến Hòa Bình – “xứ Mường”, nơi vùng đất bà con dân tộc Mường chiếm trên 65% dân số.
Những lần ghé chân Hòa Bình trước đây, chúng tôi cũng chỉ có dịp lang thang khám phá dốc Cun, đèo Thung Khe, thuê xe đạp chạy loanh quanh Bản Lác, Bản Văn, ngủ đêm homestay tại bản người Thái Mai Châu, thăm thủy điện Hòa Bình. Thật ra, tài nguyên và điểm đến Hòa Bình không chỉ có thế. Sông hồ, suối khoáng nóng, khu bảo tồn, vườn quốc gia, các lễ hội văn hóa, đặc biệt đời sống của bà con dân tộc bản địa đủ sức giữ chân lữ khách dài ngày hơn và luôn muốn có dịp quay lại.
Trước chuyến quay lại Hòa Bình lần này, thông qua sự giới thiệu của người bạn am tường du lịch tại địa phương, đoàn có dịp phát hiện thêm những điểm đến thú vị của tỉnh. Điển hình như Thung Nai, lòng hồ sông Đà, bản Ngòi Hoa, bản Giang Mỗ, bản Mường Bi… mang đậm bản sắc văn hóa và sự thân thiện mến khách của người Mường.
Thung Nai, theo diễn giải của cô gái Mường Bùi Bích Liên, hiện đang công tác tại Sở VHTTDL Hòa Bình, là điểm gắn liền đồng bào Mường tại Mường Bi, Vang, Thàng, Động, nơi ngày xưa thảo nguyên đồng cỏ mênh mông cùng những đàn nai rừng nhẩn nha yên bình.
Thung Nai ngày nay là điểm đến phù hợp với nhiều đối tượng thích khám phá phong cảnh thiên nhiên, văn hóa bản địa, và cả khách có nhu cầu tâm linh. Sự thú vị của điểm đến chỉ cách Hà Nội 100km và cách trung tâm thành phố Hòa Bình 25km là không gian yên tĩnh nên thơ, dường như cách ly thế giới ồn ã phố xá ngoài kia. Trước khi đặt chân đến bến tàu để đưa khách lãng du sông nước, Thung Nai hiện ra bên chân đồi khung cảnh đồi núi cây xanh, dưới xa kia hồ nước với chiếc thuyền du lịch nhẹ nhàng rẽ sóng chia đôi vạt nước. Cảnh này không thua gì thiên nhiên trời Âu!
Bến tàu Thung Nai có hàng trăm loại tàu, thuyền lớn nhỏ phục vụ khách khám phá lòng hồ, sức chứa hàng chục đến hàng trăm khách. Giá thuê tùy theo loại, số lượng, thời gian. Giá cao nhất thuê một chuyến tàu tham quan lòng hồ sông Đà qua trao đổi giữa chúng tôi với các chủ tàu vào khoảng 3 triệu đồng/ngày.
Thuyền rời bến, hiện ra trước mắt lữ khách khung cảnh như vịnh Hạ Long: núi đá vôi, đảo lớn nhỏ (đảo Cối xay gió, đảo Ngọc, đảo Dừa, đảo Xanh, đạo Quạ…) chập chùng quanh dòng nước cuối thu đầu đông xanh thẫm, phía trên mây trắng vờn bóng núi, phản chiếu xuống mặt hồ bức tranh thủy mặc huyền ảo lạ kỳ.
Đền bà Chúa Thác Bờ, điểm dừng chân đầu tiên chuyên loại hình du lịch tâm linh. Đền thờ nổi tiếng linh thiêng gắn truyền thuyết người phụ nữ dân tộc Mường (Bà Đinh Thị Vân, con gái một tộc trưởng người Mường, từng được vua Lê Lợi sắc phong Hoàng Kim Mẫu Chúa Mường Sơn Trang) và một phụ nữ dân tộc Dao đã có công lao giúp vua Lê Lợi diệt giặc phương Bắc trên vùng thác Bờ. Từ đỉnh cao của đền, thêm một dịp lữ khách phóng tầm nhìn ra lòng hồ Thung Nai mênh mông.
Động Thác Bờ cách đền bà Chúa khoảng 15 phút tàu chạy, vòm hang rộng, loại hình hang động karst, đường dẫn hai bên nhấp nhô khối thạch nhũ nhiều hình thù do thiên nhiên kiến tạo từ hàng ngàn năm trước. Hiện nay, đây là nơi vừa để khách tham quan vừa dành cho khách chiêm bái, với khu thờ Quan âm Bồ tát cùng các vị thần linh trong vùng.
Theo thuyền du ngoạn lòng hồ sông Đà Hòa Bình mà nếu bỏ qua bản Ngòi Hoa, lữ khách sẽ tiếc ngẩn ngơ. Thật may, chúng tôi ghé bản Ngòi Hoa vào đúng thời tiết khá đẹp của chiều thu muộn, ngồi trên cửa sổ một ngôi nhà gỗ cạnh hồ đậm chất của người Mường, đã từng đi qua hầu hết homestay, kịp nhận ra đây chính là homestay có cái nhìn hồ-núi thơ mộng nhất vùng đất Tây Đông bắc nước ta. Hiện nay bản Ngòi Hoa có tám nhà homestay được đầu tư bài bản, sạch đẹp, rất phù hợp để lữ khách lưu lại trải nghiệm đời sống của người Mường địa phương. Khách có thể câu cá, tắm hồ, chèo bè mảng, ăn uống trong các nhà lồng ẩn hiện quanh lòng hồ, đêm đốt lửa trại ngắm trăng lên trên dãy núi, phòng ngủ tiện nghi, đáp ứng được các nhu cầu đa dạng của các đối tượng khách.
Về Thung Nai, không thể bỏ qua sản vật địa phương. Đảo Dừa diện tích khoảng 10ha, vừa là điểm homestay nổi tiếng vừa có khu nhà hàng chuyên cung cấp các món ăn nổi tiếng trong vùng, đặc biệt các loại cá được đánh bắt tại lòng hồ sông Đà nổi tiếng thơm ngon, như cá thiểu, cá măng nướng lửa than, trắm đen, cá nâu canh chua, thịt lợn bản, gà đồi, cơm nếp nương, măng rừng, rượu ngô men lá của bà con đồng bào… ngon, sạch, giá rẻ đến không ngờ (suất ăn của 6 người gần 10 món dao động từ 90.000 đồng – 150.000 đồng/người) mà không dễ tìm thấy nơi phố thị. Ngủ đêm homestay tại đây giá khoảng 100.000 đồng/khách.
Thung Nai còn có nhiều điểm để lữ khách trải nghiệm: chợ Bờ chuyên họp chợ nổi vào buổi sáng cuối tuần, thác Tình Yêu, suối Trạch, đi bộ xuyên rừng vào bản Mu, động Hoa Tiên…
Chúng tôi rời Thung Nai trong những xúc cảm xen lẫn, và tất nhiên, trong thâm tâm hứa sẽ quay lại, để thử làm ngư dân ngao du sơn thủy và đánh bắt được chú cá thiểu gần chục ký lô ngay trong lòng hồ Đà giang huyền thoại.
- Tiến Đạt Saigontourist
