Thạc sĩ Trần Ngọc Thịnh được nhận học bổng của Chương trình Fulbright Việt Nam để du học tại Hoa Kỳ về ngành Quản lý hành chính công. Sau khi học xong và trở về quê hương làm việc, anh đã viết bài chia sẻ kinh nghiệm của mình trong việc tìm kiếm và làm việc tại các tổ chức phi chính phủ tại Việt Nam – nơi mà người trẻ làm việc vừa được cống hiến kiến thức đã học cho xã hội, đồng thời cũng là nơi rèn luyện kinh nghiệm làm việc thực tiễn và cuối cùng, đó cũng là nơi giúp các nhân viên thiện nguyện này dễ dàng tìm học bổng du học để đi tiếp lên một nấc thang cao hơn trên con đường học vấn. Dưới đây là bài viết của anh.
Vài nét về các tổ chức phi chính phủ (NGO)
Các NGO không nằm trong hệ thống các cơ quan trực thuộc Chính phủ, hoạt động trên tinh thần phi lợi nhuận, có mục đích xã hội cao, được Chính phủ cấp phép thành lập hoặc cho phép hoạt động, thường xuyên báo cáo hoạt động với cơ quan có thẩm quyền quản lý.
Ở Việt Nam, nếu phân chia dựa theo nơi đăng ký thành lập, có hai loại hình NGO. Thứ nhất là NGO quốc tế (đăng ký tư cách pháp nhân tại một quốc gia khác, ví dụ: Save the Children/USA, OxfamUK…). Các NGO đang hoạt động tại Việt Nam được quản lý bởi Ủy ban điều phối viện trợ nhân dân (PACCOM) và kết nối với nhau thông qua Trung tâm dữ liệu các tổ chức PCP (NGO – Resource Centre). Loại hình thứ hai là NGO trong nước, do các cá nhân đăng ký thành lập. Hiện ở ViệtNamít nhất có trên 1.000 NGO trong nước và rất nhiều các loại mô hình câu lạc bộ, trung tâm, v.v…
Ngân sách hoạt động của các NGO khá đa dạng, nhưng tựu trung có là các nguồn chính:
– Ngân sách chính phủ: Ở ViệtNam hầu như không có loại hình này.
– Hoạt động gây quỹ: Là một trong những hoạt động chính để các NGO duy trì hoạt động của mình. Với các NGO quốc tế thì chi nhánh của tổ chức ở các nước phát triển đi gây quỹ, vận động tài trợ để chuyển tiền sang cho các chi nhánh ở các nước đang phát triển làm dự án.
– Viết đề xuất dự án: Hằng năm, các NGO hoạt động tại địa phương phát hiện những vấn đề bất cập trong mọi lĩnh vực như y tế, giáo dục, nghèo đói, v.v… và họ đề xuất các dự án sáng tạo, đổi mới và bền vững để gửi cho các quỹ tài trợ đa phương, song phương hay tư nhân. Ví dụ, quỹ từ thiện của Bill & Melinda Gates hằng năm vẫn kêu gọi các đề xuất dự án để tài trợ về các lĩnh vực như HIV, sốt rét hay phát triển thư viện, v.v…
– Tiền đóng góp/tài trợ của các tổ chức/cá nhân: Thường các NGO hay có những “mạnh thường quân” đứng sau. Ví dụ như Bill & Melinda Gates Foundation là một quỹ từ thiện tư nhân của tỉ phú Bill Gates. Quỹ Michael and Susan Dell Foundation là do ông chủ tập đoàn máy tính Dell sáng lập. Hay quỹ Citi Foundation của tập đoàn tài chính Citigroup. Các quỹ từ thiện cá nhân được lập ra rất nhiều ở Mỹ. Cũng cần nói thêm là ngoài mong muốn làm từ thiện ra, doanh nghiệp Mỹ trích lợi nhuận để làm từ thiện sẽ được miễn hoặc giảm thuế.
Các NGO thường làm những dự án phát triển, với ngân sách từ vài ngàn USD đến vài trăm ngàn USD, tổ chức lớn có thể có dự án hàng triệu USD. Những dự án này đều dựa trên tinh thần không vì lợi nhuận. Những lĩnh vực mà các NGO đang làm tại Việt Nam là: Xóa đói giảm nghèo, chất độc da cam, quyền trẻ em, người khuyết tật, bảo vệ động vật hoang dã, dân tộc thiểu số, sức khỏe sinh sản, HIV/AIDS, phát triển nông nghiệp nông thôn, du lịch dựa vào cộng đồng, công nghệ thông tin vì sự phát triển, y tế, chăm sóc sức khỏe, giáo dục, hệ thống nước sạch và vệ sinh, môi trường, nâng cao năng lực, đào tạo, phòng ngừa thiên tai, trợ giúp nhân đạo, v.v…
Làm việc cho các NGO
Làm việc cho các NGO là một cơ hội tốt để bạn có thể xin được một suất học bổng chính phủ. Bởi lẽ, các học bổng chính phủ là nhằm mục đích phát triển, mà nếu bạn làm trong lĩnh vực phát triển là quá phù hợp rồi. Một số học bổng chính phủ như ADS của Úc thậm chí còn dành ưu tiên cho những người làm cho các NGO. Những người này khi nộp hồ sơ học bổng ADS không cần phải nộp điểm tiếng Anh, mà sau khi trúng tuyển được gửi đi đào tạo tiếng Anh để đủ điểm qua Úc học.
Nhiều học bổng khác, tỷ lệ người làm khối NGO đậu học bổng cũng rất cao. Do vậy, bạn nào muốn giành một suất học bổng chính phủ thì có thể cân nhắc về làm việc cho một NGO nào đấy. Tuy nhiên, các bạn cũng cần phải hết sức lưu ý là không phải cứ làm cho một NGO là bạn sẽ được học bổng chính phủ. Còn nhiều yếu tố khác quyết định thành công của bạn, như hồ sơ cá nhân, vị trí và năng lực của bạn nữa.
Tại một NGO, bạn sẽ có cơ hội nâng cao trình độ ngoại ngữ của mình khi làm việc với người nước ngoài. Hơn nữa khi làm việc với người nước ngoài, bạn sẽ học được ở họ kỹ năng làm việc khoa học, và rất nhiều kỹ năng khác. Phải khẳng định rằng các NGO là một trong những môi trường học tập và rèn luyện dựa trên thực tiễn xuất sắc. Bạn sẽ thấy may mắn khi được tuyển vào một NGO lớn và có tiếng, ở đó bạn sẽ thấy sau một thời gian ngắn, mình sẽ trưởng thành vượt bậc, nhanh chóng lột xác và phát triển. Điều này tùy thuộc vào năng lực và nỗ lực của mỗi người.
Thường một người làm việc cho các NGO sẽ nhận lương theo dự án và thường với dự án nước ngoài thì mức lương này tương đối cao so với thu nhập của một người làm công ăn lương thông thường. Tuy nhiên, tùy vào dự án ngắn hay dài thì mức lương này sẽ được kéo dài theo thời gian dự án đó.
Làm việc cho các NGO bạn sẽ có cơ hội được đi nhiều nơi, điều này rất phù hợp với những người trẻ tuổi, thích khám phá, thích đi đây đó. Việc được đi công tác nước ngoài cũng sẽ không còn là giấc mơ với bạn.
Quan trọng nhất, như đã nói, làm việc cho các NGO, bạn sẽ có nhiều cơ hội xin được học bổng để học cao học ở nước ngoài. Có rất nhiều học bổng dành cho nhân viên của các NGO đi học cao học ở nước ngoài, sau đó quay về tiếp nhận vị trí quản lý của người nước ngoài để lại.
Tìm kiếm cơ hội
Khi mới ra trường, chưa hề có kinh nghiệm, bạn có thể bắt đầu từ vị trí thực tập sinh (intern) hoặc tình nguyện viên (volunteer) để tích lũy kinh nghiệm và khẳng định mình.
Để tìm kiếm cơ hội thực tập, hoặc làm việc, các bạn có thể:
• Thường xuyên ghé thăm website của Trung tâm dữ liệu các NGO Việt Nam(nơi tập hợp dữ liệu của đa số các NGO quốc tế đang hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam). Tại đường link này, bạn có thể tìm thấy những thông tin tuyển dụng mới nhất được cập nhật: http://www.ngocentre.org.vn/jobs
• Vào đường link dưới đây để đăng ký tham gia vào hòm thư NGO-Opportunities. Sau khi đăng ký thành công, nếu có một NGO nào đăng tuyển dụng, hòm thư sẽ gửi một email vào hòm thư của bạn: http://mailman.ngocentre.org.vn/cgi-bin/mailman/listinfo/opportunities
• Vào website http://www.vietnamworks.com bạn có thể tìm công việc ở các NGO bằng việc “search” nhóm ngành “Phi chính phủ/ Phi lợi nhuận” tại địa chỉ: http://www.vietnamworks.com/ngo-non-profit-jobs-i21-en. Bạn cũng có thể “sign in” tạo một “account” và đăng ký chế độ “Job Alert” cho ngành “Phi chính phủ/ Phi lợi nhuận”. Sau khi bạn đăng ký “Job Alert” thành công, nếu có thông tin tuyển dụng, Vietnam Work sẽ gửi email vào hòm thư của bạn.
Trần Ngọc Thịnh
