Báo doanh nhân - DoanhnhanPlus.vn
07/09/2025
  • Đăng nhập
  • Trang chủ
  • Kinh doanh
    • Doanh nghiệp
    • Chuyện làm ăn
    • Hàng không
    • Tài chính
    • Thị trường
    • Bất động sản
    • Hành Trình Thành Công
      • Khởi nghiệp
      • Quản trị
      • Marketing
      • Nhân lực
    • Sang ngày mới
    • DoanhNhan-Hub
  • Doanh nhân
    • Góc nhìn
    • Cà phê kinh tế
    • Chia sẻ
    • DN+trò chuyện
    • Nhân vật
    • Người dẫn đầu
  • Chốn Về
    • Giáo dục
    • Sống An Nhiên
      • Chuyện nhà tôi
      • Sống
      • Mối quan hệ
    • Sống khoẻ
      • Năng Lượng Mới
      • Dinh dưỡng
      • Y tế
      • Thư gởi người bận rộn
      • Sống Thể thao
        • Golf
        • Quần vợt
        • Bóng đá
    • Du lịch
      • Điểm đến
      • Điểm Đến Tạo Giá Trị
    • Ẩm thực
      • Món ngon
      • Hương vị quê nhà
      • Thức uống
    • Không gian sống
  • Văn hoá
    • Giải trí
      • Âm nhạc
      • Phim
      • Sân khấu
      • Sao & Showbiz
      • Truyền hình
    • Nghệ thuật
      • Hội họa
      • Nhiếp ảnh
    • Đọc & sống
    • Tản mạn
      • Truyện ngắn
      • Sống chậm & Nghĩ sâu
      • Trà dư tửu hậu
      • Thư giãn
    • Kiến thức
  • Lịch lãm
    • Thời trang
      • Bộ ảnh thời trang
      • Trang sức
      • Phụ kiện
      • Style guide
      • Sành điệu
    • Làm đẹp
    • Góc đàn ông
    • Thời gian
  • Chuyển Động
    • Xe hơi
    • Góc Biker
    • Du thuyền
    • Chạm Vô-lăng
  • Công nghệ
    • Điện thoại
    • Máy tính
    • Máy tính bảng
    • Nghe nhìn
    • Máy ảnh
    • Nhịp số hoá
    • Thiết bị gia đình
CHIA SẺ
  • Trang chủ
  • Kinh doanh
    • Doanh nghiệp
    • Chuyện làm ăn
    • Hàng không
    • Tài chính
    • Thị trường
    • Bất động sản
    • Hành Trình Thành Công
      • Khởi nghiệp
      • Quản trị
      • Marketing
      • Nhân lực
    • Sang ngày mới
    • DoanhNhan-Hub
  • Doanh nhân
    • Góc nhìn
    • Cà phê kinh tế
    • Chia sẻ
    • DN+trò chuyện
    • Nhân vật
    • Người dẫn đầu
  • Chốn Về
    • Giáo dục
    • Sống An Nhiên
      • Chuyện nhà tôi
      • Sống
      • Mối quan hệ
    • Sống khoẻ
      • Năng Lượng Mới
      • Dinh dưỡng
      • Y tế
      • Thư gởi người bận rộn
      • Sống Thể thao
        • Golf
        • Quần vợt
        • Bóng đá
    • Du lịch
      • Điểm đến
      • Điểm Đến Tạo Giá Trị
    • Ẩm thực
      • Món ngon
      • Hương vị quê nhà
      • Thức uống
    • Không gian sống
  • Văn hoá
    • Giải trí
      • Âm nhạc
      • Phim
      • Sân khấu
      • Sao & Showbiz
      • Truyền hình
    • Nghệ thuật
      • Hội họa
      • Nhiếp ảnh
    • Đọc & sống
    • Tản mạn
      • Truyện ngắn
      • Sống chậm & Nghĩ sâu
      • Trà dư tửu hậu
      • Thư giãn
    • Kiến thức
  • Lịch lãm
    • Thời trang
      • Bộ ảnh thời trang
      • Trang sức
      • Phụ kiện
      • Style guide
      • Sành điệu
    • Làm đẹp
    • Góc đàn ông
    • Thời gian
  • Chuyển Động
    • Xe hơi
    • Góc Biker
    • Du thuyền
    • Chạm Vô-lăng
  • Công nghệ
    • Điện thoại
    • Máy tính
    • Máy tính bảng
    • Nghe nhìn
    • Máy ảnh
    • Nhịp số hoá
    • Thiết bị gia đình
CHIA SẺ
DoanhnhanPlus.vn

Tiếng vọng từ đá: Khi Đồng Dương đưa điêu khắc Chăm lên đỉnh cao

Minh NguyệtĐăng bởi Minh Nguyệt
07/09/2025
Trong Tản ký đô thị

Nắng chiều ở Quảng Nam rọi xuống nền gạch đổ nát, nơi từng là trung tâm của một Phật viện rực rỡ. Giữa cỏ dại mọc lên, một mảnh tượng Phật hiện ra, gương mặt dở dang với đôi môi dày, ria mép rậm, sống mũi rộng. Đường nét khắc họa ấy không chỉ còn lại như một dấu tích khảo cổ, mà như một lời thì thầm từ ngàn năm trước. Trong cái nhìn bất động ấy, người ta nghe thấy cả tiếng chuông kinh xa xôi, thấy những lớp bụi thời gian phủ lên đỉnh cao nghệ thuật của một dân tộc từng thắp sáng miền Trung với vương quyền hùng mạnh.

Nhà khảo cổ – kiến trúc sư Pháp H. Parmentier, người khai quật Mỹ Sơn và Phật viện Đồng Dương đầu thế kỷ XX, được xem như ‘tượng đài’ trong việc phát lộ và gìn giữ di sản Chăm tại Việt Nam.
Đầu thế kỷ XX, dấu chân của H. Parmentier đã in lên Mỹ Sơn và Đồng Dương. Ông không chỉ khai quật, mà còn đánh thức cả một kho tàng đang ngủ quên trong lòng đất Chămpa.

Phật viện Đồng Dương, nằm ở Thăng Bình, từng là trái tim của vương triều Indrapura vào thế kỷ IX. Vua Indravarman II đã dựng nơi đây một trung tâm Phật giáo Đại thừa rộng lớn, khác hẳn với những tháp Chăm thờ thần linh Ấn Độ giáo mà ta quen thuộc ở Mỹ Sơn. Sự hiện diện của Đồng Dương, vì thế, không chỉ là một lựa chọn tôn giáo, mà còn là một tuyên ngôn về quyền lực, về khát vọng hòa nhập văn hóa. Giữa lòng Champa, Phật giáo đã được tôn vinh và đặt vào vị trí trang nghiêm nhất, khiến cho nơi này trở thành một Phật viện hiếm hoi của Đông Nam Á, lưu lại đến hôm nay như một dấu son kỳ lạ trong lịch sử.

Tổ hợp tượng Phật và phù điêu tại Phật viện Đồng Dương, minh chứng rõ nét cho phong cách nghệ thuật Chăm rực rỡ thế kỷ IX–X. (Ảnh: Mung Tran)

Người ta thường nhắc đến Đồng Dương như một phong cách, hơn là một di tích. Bởi lẽ, kiến trúc và điêu khắc nơi đây mang một cá tính quá rõ rệt, không thể lẫn với bất cứ trung tâm nào khác của Chămpa. Các học giả từng viết rằng, chưa có phong cách nào trong nghệ thuật Chăm lại mạnh mẽ và độc đáo đến thế. Đứng trước những mảng phù điêu còn sót lại, ta thấy sự dữ dội trong từng đường khắc, sự trang nghiêm trong từng nếp gấp áo tượng Phật, và sự bản địa hóa đậm đặc trong từng chi tiết gương mặt.

Những pho tượng ở Đồng Dương đã khắc họa con người Chăm bằng đường nét gần như phóng đại: đôi môi dày được viền đậm, hàng ria mép rậm rạp che lấp, sống mũi bè rộng, đôi lông mày nối liền. Tất cả như một bản tuyên ngôn điêu khắc, vừa tôn vinh nhân chủng tính, vừa đưa vào không gian tôn giáo một sức sống bản địa. Trang trí ở đây cũng lạ lùng: những dải hoa văn hình lá sâu đo nối tiếp nhau, những đoá hoa lớn cuộn tròn như lá đề đặt trên vành mũ, hoa tai hình tròn gắn đầu rắn, thắt lưng trang sức cầu kỳ. Một thế giới điêu khắc vừa phóng túng vừa nghiêm cẩn, vừa đầy tưởng tượng vừa khắc khoải hiện thực.

Pho tượng đá Chăm lớn nhất hiện còn tại Việt Nam, với phong cách Phật giáo bản địa hiếm có. Tư thế ngồi và đặt tay độc đáo này không thấy ở các tượng Phật Đại thừa hay Tiểu thừa. (Ảnh: Mung Tran)

Phong cách ấy không chỉ dừng lại ở Quảng Nam. Nó lan rộng từ Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, để lại dấu tích trên nhiều bia ký và kiến trúc. Bia Ròn, bia Nhan Biều, bia Phú Lương, bia Bằng An… tất cả đều mang trong mình hơi thở của một giai đoạn cực thịnh. Indrapura không chỉ là một kinh đô, mà còn là một tâm điểm tỏa sáng, nơi quyền lực chính trị và nghệ thuật tôn giáo song hành để mở ra một kỷ nguyên. Sự lan tỏa ấy cho thấy sức mạnh của một phong cách: nó không gói gọn trong biên giới một vùng, mà trở thành thước đo để định niên đại cho hàng loạt tác phẩm điêu khắc Chăm trên dải đất miền Trung.

Trên phiến đá câm lặng, cả một đám rước hiện ra: người, ngựa, voi và dàn nhạc. Những gương mặt Chăm ngàn năm vẫn nhìn về phía trước, như chưa từng rời khỏi dòng nghi lễ thiêng liêng của Phật viện Đồng Dương.
Trên phiến đá câm lặng, cả một đám rước hiện ra: người, ngựa, voi và dàn nhạc. Những gương mặt Chăm ngàn năm vẫn nhìn về phía trước, như chưa từng rời khỏi dòng nghi lễ thiêng liêng của Phật viện Đồng Dương. (Ảnh: Mung Tran)

Ngày nay, những gì còn lại ở Đồng Dương chỉ là nền gạch, là phế tích, là vài mảnh tượng rời rạc được đưa vào bảo tàng Đà Nẵng, bảo tàng Guimet ở Pháp, hay những bộ sưu tập rải rác đâu đó. Nhưng ngay cả khi đứng trước một pho tượng chỉ còn phần thân, người ta vẫn cảm thấy một năng lượng mãnh liệt. Có gì đó bi thương vì sự tan hoang, nhưng cũng có gì đó đầy tự hào: một nền nghệ thuật từng bước lên đỉnh cao nhân loại. Nếu Angkor của Khmer khiến người ta choáng ngợp bởi sự kết hợp đồ sộ giữa Ấn Độ giáo và Phật giáo, thì Đồng Dương lại làm người ta lặng đi bởi một cơn dâng trào thuần Phật giáo, dữ dội và bản địa.

Hơn một thế kỷ nghiên cứu đã cho phép các học giả gọi tên “phong cách Đồng Dương” như một danh xưng riêng biệt, một cột mốc trong lịch sử nghệ thuật Champa. Nhưng ngoài những trang sách khảo cổ, Đồng Dương còn đặt ra cho người hôm nay nhiều câu hỏi. Vì sao một triều đại từng dựng nên một Phật viện huy hoàng đến thế lại suy tàn nhanh chóng? Vì sao những pho tượng mang ánh nhìn uy nghi ấy lại chỉ còn tồn tại dưới dạng mảnh vỡ? Phải chăng chính những đôi mắt đá ấy đang nói với chúng ta về sự vô thường, về vòng quay hưng thịnh rồi suy vong mà bất kỳ nền văn minh nào cũng phải đi qua?

Pho tượng hộ pháp đứng sừng sững, dáng dấp vạm vỡ, đôi mắt nghiêm nghị như đang trấn giữ ngàn năm. (Ảnh: Mung Tran)

Đồng Dương không chỉ của riêng người Chăm. Nó là một phần của di sản Việt Nam, và cũng là một phần của ký ức nhân loại. Đứng trước dấu vết ấy, ta thấy rõ hơn rằng văn minh không phải chỉ được đo bằng những tòa tháp cao tầng hay những công trình bê tông hiện đại, mà còn được đo bằng khả năng một dân tộc gửi gắm tâm hồn mình vào đá, để hàng nghìn năm sau, vẫn còn khiến con người run rẩy khi chạm mắt vào.

Và biết đâu, chính những gương mặt đá dở dang ấy vẫn còn đang sống, lặng lẽ nhìn chúng ta từ bóng tối. Họ không đòi phục dựng, không đòi trở lại, chỉ thì thầm một câu hỏi bỏ ngỏ: điều gì mới thực sự làm nên đỉnh cao của một nền nghệ thuật – kỹ thuật tinh xảo, tín ngưỡng tôn giáo, hay chính là linh hồn dân tộc được ký thác vào từng vết đục, từng đường chạm?

Nguồn danangfantasticity.com
Từ khoá: Di sản văn hóaĐiêu khắc ChămKiến trúc cổ Việt NamNghệ thuật ChampaPhật giáo Chăm PaPhật viện Đồng Dương

Bạn có thể quan tâm

Vùng nước, vùng chữ góc thành nam
Tản ký đô thị

Vùng nước, vùng chữ góc thành nam

30/08/2025
Chợ búa cõi người
Tản ký đô thị

Chợ búa cõi người

20/08/2025
Về đâu tiếu tượng đình Minh Hương?
Tản ký đô thị

Về đâu tiếu tượng đình Minh Hương?

14/08/2025
10 quan niệm sai lầm về dinh dưỡng và những sự thật cần biết
Dinh dưỡng

10 quan niệm sai lầm về dinh dưỡng và những sự thật cần biết

Đăng bởi Hương Linh
07/09/2025
Khi ly cà phê không còn là lựa chọn duy nhất: 7 thức uống thay thế cho một buổi sáng tinh tế
Thức uống

Khi ly cà phê không còn là lựa chọn duy nhất: 7 thức uống thay thế cho một buổi sáng tinh tế

Đăng bởi Chang Q.
06/09/2025
Phòng khám Bác sĩ Em Bé
Y tế

“Bác sỹ Em Bé” – Một phòng khám, nhiều bình yên

Đăng bởi Trâm Anh
06/09/2025
Vietnam Open 2025: Thùy Linh quyết tâm bảo vệ ngôi vô địch - 1
Quần vợt

Vietnam Open 2025: Thùy Linh quyết tâm bảo vệ ngôi vô địch

Đăng bởi Dư Hải
04/09/2025
Trường Mầm non Iris Preschool: Vững vàng sau khó khăn nhờ “sự tử tế”
Giáo dục

Trường Mầm non Iris Preschool: Vững vàng sau khó khăn nhờ “sự tử tế”

Đăng bởi Lữ Ý Nhi
03/09/2025
Phụ nữ ôm ngực với vẻ mệt mỏi, minh họa triệu chứng đau tim khó nhận biết
Năng Lượng Mới

9 dấu hiệu đau tim thầm lặng ở phụ nữ – Bác sĩ cảnh báo dễ bị bỏ qua

Đăng bởi Nguyễn Lý
31/08/2025
Merck kỷ niệm 30 năm phát triển tại Việt Nam với nhiều sáng kiến cộng đồng bền vững - 1
Y tế

Merck kỷ niệm 30 năm phát triển tại Việt Nam với nhiều sáng kiến cộng đồng bền vững

Đăng bởi Hạnh Nguyên
30/08/2025
Xem thêm
Facebook Instagram Threads LinkedIn Twitter
DoanhnhanPlus.vn

Mái nhà chung để những người bận rộn
cùng chia sẻ kinh nghiệm sống
và chuyện làm ăn.
Cầu nối cho những ý tưởng
khởi nghiệp sáng tạo.
Không gian chia sẻ, giao lưu văn hoá,
giải trí, mua sắm của doanh nhân.

DMCA.com Protection Status

VỀ CHÚNG TÔI

  • Giới thiệu
  • Liên hệ quảng cáo
  • Quy chế hoạt động
  • Nội quy

Giấy phép số 577/GP-BTTT do Bộ TTTT
cấp ngày 22/11/2017.

Chịu trách nhiệm nội dung:
Lý Mỹ
Công ty Truyền thông Nguyễn Văn Vinh
10/29 Trần Nhật Duật, Q 1, TPHCM
(84) 2838469899

ĐẶT BÁO DÀI HẠN

© 2018 DoanhNhanPlus.VN - Giấy phép số: 577/GP-BTTTT do BTTTT cấp.

Chào mừng trở lại!

Đăng nhập vào tài khoản của bạn

Bạn quên mật khẩu?

Retrieve your password

Vui lòng nhập email hay tên đăng nhập để reset mật khẩu

Đăng nhập
Thanks for Sharing

Many thanks and highly appreciate your prompt action and the article.

33win

kuwin

188bet

97win

Good88

For88

U888

Top88

Go99

188bet

188bet

xoso66

77bet

ww88

good88

c54

  • Đăng nhập
  • Trang chủ
  • Kinh doanh
    • Doanh nghiệp
    • Chuyện làm ăn
    • Hàng không
    • Tài chính
    • Thị trường
    • Bất động sản
    • Hành Trình Thành Công
      • Khởi nghiệp
      • Quản trị
      • Marketing
      • Nhân lực
    • Sang ngày mới
    • DoanhNhan-Hub
  • Doanh nhân
    • Góc nhìn
    • Cà phê kinh tế
    • Chia sẻ
    • DN+trò chuyện
    • Nhân vật
    • Người dẫn đầu
  • Chốn Về
    • Giáo dục
    • Sống An Nhiên
      • Chuyện nhà tôi
      • Sống
      • Mối quan hệ
    • Sống khoẻ
      • Năng Lượng Mới
      • Dinh dưỡng
      • Y tế
      • Thư gởi người bận rộn
      • Sống Thể thao
    • Du lịch
      • Điểm đến
      • Điểm Đến Tạo Giá Trị
    • Ẩm thực
      • Món ngon
      • Hương vị quê nhà
      • Thức uống
    • Không gian sống
  • Văn hoá
    • Giải trí
      • Âm nhạc
      • Phim
      • Sân khấu
      • Sao & Showbiz
      • Truyền hình
    • Nghệ thuật
      • Hội họa
      • Nhiếp ảnh
    • Đọc & sống
    • Tản mạn
      • Truyện ngắn
      • Sống chậm & Nghĩ sâu
      • Trà dư tửu hậu
      • Thư giãn
    • Kiến thức
  • Lịch lãm
    • Thời trang
      • Bộ ảnh thời trang
      • Trang sức
      • Phụ kiện
      • Style guide
      • Sành điệu
    • Làm đẹp
    • Góc đàn ông
    • Thời gian
  • Chuyển Động
    • Xe hơi
    • Góc Biker
    • Du thuyền
    • Chạm Vô-lăng
  • Công nghệ
    • Điện thoại
    • Máy tính
    • Máy tính bảng
    • Nghe nhìn
    • Máy ảnh
    • Nhịp số hoá
    • Thiết bị gia đình

© 2018 DoanhNhanPlus.VN - Giấy phép số: 577/GP-BTTTT do BTTTT cấp.