Flow (Lạc Trôi) là dự án phim hoạt hình độc lập thứ hai của đạo diễn sinh năm 1994 Gints Zilbalodis. Bộ phim lấy bối cảnh hậu tận thế vắng bóng con người, nhìn thấy căn nhà của mình bị cơn lũ cuốn trôi, chú mèo xám nhút nhát, sợ nước phải bước vào chuyến phiêu lưu trên biển cùng với những động vật khác để cùng nhau sinh tồn.
Flow được nhận được giải thưởng Quả Cầu Vàng danh giá năm 2025 cho hạng mục Phim Hoạt Hình Xuất Sắc Nhất, được lựa chọn để trình chiếu ở hạng mục Un Certain Regard (Nhãn quan độc đáo) trong khuôn khổ Liên hoan phim Cannes năm 2024. Flow cũng là đối thủ nặng ký tham gia tranh giải Oscars bên cạnh những tác phẩm đến từ các studio tên tuổi như Inside Out 2 (Pixar) và The Wild Robot (Dreamworks).
Từ chuyện con mèo, suy nghĩ về lòng dũng cảm và sự bao dung
Không chỉ vượt qua nỗi sợ muôn thuở của loài mèo là sợ nước, chú mèo xám còn phải chiến đấu với nỗi sợ lớn hơn cả – nỗi lo âu khi phải chung sống với những loài vật mang tính cách khác mình. Hành trình lênh đênh trên con thuyền và mặt nước thường ẩn chứa những nỗi sợ không ngờ đến. Đứng trước sự khó lường và cũng chan chứa sự dịu dàng, nuôi dưỡng của thiên nhiên, những sinh vật khác loài lặng lẽ quan sát lẫn nhau và từ đó học cách chấp nhận những điểm mạnh lẫn điểm yếu của nhau, từ đó trở nên yêu thương và quấn quýt nhau hơn.
Mở rộng ra hơn, câu chuyện về hành trình phiêu lưu của chú mèo và những loài vật khác trong Flow cũng chính là bài học cuộc sống dành cho con người. Con người chúng ta ít nhiều đều có những nỗi sợ từ chính bản thân, những chướng ngại vật từ bên trong cần phải vượt qua, cũng như những lúc vụng về, bối rối trước sự đổi thay. Việc học cách xuôi theo dòng chảy cuộc sống, chấp nhận sự khác biệt và kết nối với người khác cũng là hành trình giúp mỗi cá nhân chiến thắng phần bản ngã trước đó và trở thành phiên bản mới tốt đẹp hơn.
Thước phim không lời thoại mang nhiều khoảnh khắc mãn nhãn và chiêm nghiệm
Sau thành công của phim hoạt hình dài đầu tay Away (2019), vị đạo diễn 30 tuổi xứ Latvia tiếp tục bắt tay thực hiện dự án Flow. Tác phẩm nghệ thuật năm 2024 là sự phát triển từ phim ngắn Aqua (2012) dài 7 phút rưỡi mà anh thực hiện khi còn là học sinh cấp 3, kể về một chú mèo xám sợ nước lần đầu đứng trước biển lớn. Nhân vật chú chó Golden Retriever đáng yêu trong Flow cũng từng xuất hiện trong phim ngắn Priorities anh thực hiện cách đây 10 năm đăng trên Youtube cá nhân. Hai nhân vật này được lấy cảm hứng từ hai chú thú cưng của chính đạo diễn trẻ. Nổi bật trong những tác phẩm hoạt hình của Gints Zilbalodis là những thước phim không lời thoại thơ mộng, hùng vĩ về thiên nhiên và khắc họa động vật với nhiều nét tính cách ngộ nghĩnh.
Khi kinh phí khiêm tốn mở đường cho sự sáng tạo
Điều đặc biệt của Flow là bộ phim độc lập hiếm hoi tranh cử các giải hoạt hình danh giá, đồng thời đây là tác phẩm được thực hiện với kinh phí thấp kỷ lục so với những phim hoạt hình từng tranh cử giải Oscar trước đây (3,5 triệu Euro tương đương với 3,6 triệu đô la). Bộ phim được thực hiện trong một văn phòng với diện tích khiêm tốn, đội ngũ ít ỏi và được chỉnh sửa thuần bằng công nghệ Blender – công cụ phần mềm đồ họa mã nguồn mở miễn phí. Tuy nhiên, với khả năng kể chuyện tài tình trước đây bằng kỹ thuật vẽ tay 2D, 3D và CG animation (công nghệ mô phỏng diễn hoạt bằng máy tính) được bảo chứng ở các phim trước đây, Gints Zilbalodis tiếp tục chinh phục khán giả bằng những thước phim nhẹ nhàng, mê hồn về loài vật và thiên nhiên. Anh cũng tự mày mò và sáng tác những giai điệu du dương xuyên suốt phim.
Việc kể chuyện qua việc không sử dụng lời thoại và tình yêu mãnh liệt với thiên nhiên và thú vật cũng là cách anh đưa ra những khoảng lặng để bản thân và khán giả chiêm nghiệm thông qua những cử chỉ, hành động tinh tế của người và vật, cũng như có thể quan sát rõ hơn vẻ đẹp tiềm ẩn của đất mẹ.
Trong nhiều phỏng vấn và những bài post của bản thân trên mạng xã hội, Gints chia sẻ rằng anh chọn làm phim hoạt hình từ khi học trung học vì bản thân vốn có ít kinh phí để làm phim. Đồng thời, anh cũng tin rằng chính hoạt hình có thể truyền tải những tầng nghĩa sâu xa hơn thông qua những lớp hình ảnh đẹp mắt so với phim người đóng.
Việc thực hiện đứa con tinh thần với một chi phí ít ỏi thực chất không hề cản trở khả năng sáng tạo, mà còn là cách để anh và đội ngũ làm phim học hỏi, tìm tòi và bứt phá khỏi những giới hạn của việc sáng tạo. Anh tin rằng việc Flow đạt được nhiều giải thưởng danh giá về điện ảnh là cách anh có thể truyền cảm hứng cho những nhà làm phim hoạt hình tiềm năng mạnh mẽ vượt ra khỏi những khuôn khổ bản thân, như chính tinh thần của bộ phim này.
Flow (tựa Việt: Lạc Trôi) khởi chiếu tại các rạp từ ngày 7.03.2025.
