Kể từ khi con người phát hiện ra sự tồn tại của vi khuẩn, chúng ta đã cố gắng hết sức để giảm thiểu hoặc tiêu diệt chúng trong nhà cũng như trong cơ thể của chúng ta. Thị trường cho các sản phẩm sơn chống khuẩn rất lớn, ước tính sẽ đạt 4,19 tỉ USD vào năm 2021…
Tuy vậy, một ngôi nhà trung bình vẫn có hàng ngàn vi khuẩn, chúng có thể tiết lộ những điều đáng ngạc nhiên về những người sống trong đó.
Các nhà nghiên cứu ở Đại học Colorado tại Boulder đã từng xét nghiệm lớp bụi sưu tập từ 1.200 ngôi nhà trên khắp nước Mỹ và sắp xếp theo trình tự ADN để hình thành một cơ sở dữ liệu về vi khuẩn và nấm.
Những miếng gạc đi kèm với các bảng câu hỏi cho phép các nhà nghiên cứu xác minh phát hiện của họ. Kết quả là có được một kho tàng thông tin, từ đó dẫn đến những phát triển mới trong nghiên cứu vi sinh vật và thậm chí cả khoa học pháp y.
1. Khi bạn ở trong không gian
Dưới kính hiển vi, sẽ rất dễ biết bạn có phải vừa trở lại từ Trạm vũ trụ quốc tế (ISS) hay không. Viện J. Craig Venter đang nghiên cứu về ISS, với một số chú ý đặc biệt dành cho những cư dân nhỏ nhất của nó: các vi khuẩn.
Mọi thứ bên trong ISS đều ở tình trạng một môi trường gần như vô khuẩn. Không khí được lọc, các bề mặt ngăn cản sự phát triển của vi khuẩn và nước được lọc bằng các viên nang diệt khuẩn nano bạc biocidal và iodine. Nguồn vi khuẩn duy nhất là chính các phi hành gia.
Nhóm của tiến sĩ Hernan Lorenzi xúc tiến nghiên cứu toàn bộ hệ gien của các vi sinh vật sống trong cơ thể của các phi hành gia.
Những phát hiện của họ đã cho thấy khả năng miễn dịch bị suy giảm; đó là kết quả của sự đa dạng thấp hơn trong hệ vi khuẩn của các phi hành gia.
Khi sự đa dạng đó bị mất, hệ miễn dịch không hoạt động. Nó chủ yếu ở tình trạng bất động cho đến khi có những vi khuẩn mới, có hại hoặc lành tính, xâm nhập vào hệ thống.
Các nhà khoa học lo ngại điều này có thể tác động đến các phi hành gia khi họ quay trở lại trái đất và khi cuối cùng họ đặt chân xuống một hành tinh xa xôi như sao Hỏa.
2. Thành thị và nông thôn
Giống như các phi hành gia trong một môi trường vô khuẩn, bị thiếu sự đa dạng trong hệ vi sinh của họ, những người dân ở các thành phố có sự đa dạng ít hơn so với những người sống ở khu vực nông thôn.
Một nghiên cứu năm 2018 đã so sánh các hệ vi sinh của hai quần thể riêng biệt, một đô thị và một nông thôn, trong cùng một khu vực của Nigeria.
Các nghiên cứu trước đây đã so sánh hệ vi sinh của Mỹ với các bộ lạc săn bắn hái lượm, điều này cho thấy sự khó khăn do sự khác biệt quá nhiều về địa lý.
Cuộc nghiên cứu mới cho thấy rằng những người sống ở thành phố và ăn theo “chế độ ăn uống kiểu phương Tây” có một hệ thực vật đường ruột kém đa dạng hơn nhiều.
Dân số nông thôn ở gần đó không chỉ đa dạng hơn, mà sự đa dạng đó đã có từ lâu đời. Trẻ em trong thành phố có xu hướng chỉ đạt được sự đa dạng đỉnh cao vào khoảng lúc lên 3 tuổi, trong khi trẻ em ở nông thôn đã đạt đến điểm này chỉ một vài tháng sau khi sinh.
Sự đa dạng của hệ vi sinh đã được chứng minh là đi đôi với sức khỏe tốt hơn. Các nhà nghiên cứu cho rằng một số yếu tố có thể chịu trách nhiệm về sự khác biệt này.
- Xem thêm: Các vi khuẩn trong nhà: Bạn hay kẻ thù?
Người dân ở khu vực nông thôn hiếm khi ăn thực phẩm chế biến hoặc uống nước lọc và trẻ sơ sinh có nhiều khả năng được bú sữa mẹ.
Các thuốc kháng sinh, có thể làm mất sạch hệ thực vật đường ruột trong khi chống lại các mầm bệnh, cũng được sử dụng ít thường xuyên hơn ở thị trấn nông thôn.
3. Nơi bạn sống
Chìa khóa cho sức khỏe của chúng ta có thể là ở vi khuẩn, nhưng chìa khóa để truy tìm các vật phẩm dường như nằm trong các loại nấm siêu nhỏ ở chung nhà với chúng ta. Cho đến nay, chất chỉ thị tốt nhất về nấm có thể được tìm thấy trong một tòa nhà là vị trí.
Chúng xâm nhập bất cứ khi nào có một cửa sổ hoặc cửa ra vào được mở ra, hoặc một chuyến đi trên các quần áo của chúng ta và sau đó thiết lập ổ ở bất cứ nơi nào chúng có thể ăn được các vật chất mục nát. Những góc tối, bụi bặm trong nhà của chúng ta chính là những khu định cư lý tưởng cho nấm.
Một nghiên cứu năm 2011 của hai nhà nghiên cứu Rob Dunn và Noah Fierer ở Đại học Colorado đã phát hiện ra rằng những ngôi nhà ở miền Đông Hoa Kỳ có loại nấm khác biệt rõ rệt so với những ngôi nhà ở các bang miền Tây.
Quá trình nghiên cứu trong bốn năm tiếp theo cho thấy nấm có thể giúp lần theo các vị trí rất hiệu quả. Bằng cách kiểm tra ADN nấm, nguồn gốc của một mẫu bụi có thể được truy tìm trong vòng bán kính 240km. Nghiên cứu sâu hơn, các nhà khoa học hy vọng sẽ cải thiện lĩnh vực khám nghiệm pháp y qua nấm.
4. Bạn đã ở đâu
Nói về các ứng dụng pháp y, những vi khuẩn đểlại trên các vật phẩm có thể nói với các chuyên gia nhiều hơn dấu vân tay hoặc ADN.
Một cơ sở dữ liệu của các cấu hình vi sinh vật riêng lẻ có thể dễ dàng được kiểm tra trên các miếng gạc để xác định người nào đã chạm vào một cái gì đó, chẳng hạn như tay nắm cửa, tương tự như cách phân tích ADN hiện đang được sử dụng.
Tuy nhiên, vi khuẩn phân rã theo thời gian. Điều này có nghĩa là các vi khuẩn bị bỏ lại có thể không chỉ nói rằng ai đã từng ở đó, mà còn tiết lộ cả thời điểm nữa.
Thậm chí khi không có cơ sở dữ liệu để so sánh giữa các cá nhân, các vi khuẩn còn sót lại có thể đưa ra gợi ý về người đã để chúng lại.
Ví dụ, các nhân viên văn phòng sẽ có các vi khuẩn đáng chú ý khác nhau trên da của họ so với các nông dân. Một cuộc kiểm tra cụ thể có thể tiết lộ thông tin về nghề nghiệp, nhà ở, địa điểm và giới tính.
Mỗi hồ sơ đều vô cùng độc đáo đối với cá nhân mà từ đó nó xuất phát, và các nhà khoa học đang nghiên cứu gỡ rối tất cả các chi tiết cá nhân khác nhau mà các vi khuẩn có thể tiết lộ.
5. Khi bạn không ra ngoài nhiều
Các vi khuẩn trên làn da của chúng ta một ngày nào đó sẽ cho các chuyên gia biết được chúng ta đã ở đâu, nhưng các vi khuẩn bên trong cơ thể của chúng ta có thể chỉ ra nơi chúng ta không trú ẩn.
Vì lý do nào đó, nhiều người đang dành ngày càng ít đi những thời gian bước ra ngoài trời, và điều đó thể hiện trong đường ruột của họ.
Ở trong nhà nhiều rất giống như đang sống trên một trạm không gian. Không khí được tái chế, và môi trường vi sinh vật gần như hoàn toàn tự sản xuất.
Chúng ta vẫn nhận được một số vi khuẩn nước ngoài khi chúng ta đi du lịch và trong thực phẩm chúng ta ăn, nhưng nó vẫn khó có được hệ thực vật đường ruột phong phú do không có tác nhân bụi bẩn.
Ít nhất một thí nghiệm đã cho thấy rằng các vi khuẩn bẩn có thể có đặc tính chống trầm cảm khi được tiêm vào.
Năm 2004, Mary O hèBrien, một bác sĩ chuyên khoa ung thư tại Bệnh viện Hoàng gia Marsden ở London, đã tiến hành một thí nghiệm trong đó bệnh nhân ung thư được tiêm Mycobacterium vaccae, một loại vi khuẩn vô hại thường thấy trong đất.
Mặc dù nó không đem lại sự tăng cường miễn dịch mà bà hy vọng, nhưng nó có tác dụng tích cực. Bệnh nhân cho biết rằng họ cảm thấy hạnh phúc hơn cũng như có nhiều sức sống và khả năng nhận thức tốt hơn.
6. Bạn có thú cưng
Nếu bạn muốn tăng cường sự đa dạng của hệ thực vật đường ruột của bạn cũng như làm tràn ngập nhà của bạn với các vi khuẩn mới và thú vị, hãy nuôi một con chó. Đối với nhiều người, việc nuôi chó có vẻ không vệ sinh.
Tuy nhiên, con cái của các gia đình thành thị có nuôi chó đã được chứng minh là ít bị dị ứng và hen suyễn.
Những người nuôi mèo, thường ít rời khỏi nhà, và những người ở các cộng đồng nông thôn, nơi con người thường xuyên rời khỏi nhà, đã có sự cải thiện mạnh mẽ hơn nhiều.
Điều này đã khiến các nhà nghiên cứu kết luận rằng chính các lượng nhỏ bụi bẩn quay trở lại bên trong qua những con chó đã gây ra sự cải thiện này.
Một yếu tố khác có thể là việc di chuyển vi khuẩn từ đường ruột này sang đường ruột khác thông qua các hoạt động thô thiển khác nhau như nụ hôn của chó và bắt tay chân nó. Một số trẻ em sống với chó có các vi khuẩn đường ruột chó cư trú thường xuyên bên trong chúng.
7. Bạn ăn gì
Năm 2014, các nhà nghiên cứu đã khảo sát các vi khuẩn có mặt trong ba loại chế độ ăn uống khác nhau.
Đầu tiên là “Ăn kiểu người Mỹ”, món ăn là các món fast food và các bữa ăn đông lạnh. Thứ hai là chế độ ăn uống được Bộ Nông nghiệp Mỹ khuyến nghị, có nhiều loại protein nạc, trái cây, rau, sữa và ngũ cốc.
Chế độ ăn kiêng cuối cùng được thử nghiệm là chế độ ăn thuần chay, loại bỏ tất cả các sản phẩm động vật.
Kết quả cho thấy chế độ ăn uống được Bộ Nông nghiệp Mỹ khuyến nghị vượt xa hai chế độ còn lại, với con số khổng lồ 1,3 tỉ vi khuẩn được tiêu thụ mỗi ngày.
Chế độ ăn thuần chay xếp hàng thứ hai chỉ với 6 triệu vi khuẩn, và chế độ ăn kiểu Mỹ đứng hạng cuối cùng với 1,4 triệu.
Nhà nghiên cứu Rob Knight từ Dự án Đường ruột Mỹ cảnh báo rằng một người ăn chay chủ yếu ăn khoai tây chiên đã không có được sự đa dạng vi sinh giống như người ăn chủ yếu là cải xoăn.
8. Bạn sống với ai
Đại học Colorado đã tìm thấy một sự khác biệt thú vị trong đám bụi giàu vi khuẩn từ trong nhà của chúng ta và nó liên quan nhiều đến vi khuẩn. Đó là sự khác biệt về lượng Lactobacillus, một thành phần chính trong hệ vi sinh của âm đạo.
Trong những ngôi nhà mà phụ nữ đông hơn đàn ông, vi khuẩn này phát triển mạnh. Lactobacillus là một loại vi khuẩn có tác dụng tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh khác.
Nó cũng chịu trách nhiệm về một số loại bia và sữa chua, đó là lý do tại sao một lượng lớn Lactobacillus có thể mang lại cho một ngôi nhà một mùi chua nhè nhẹ.
Ngược lại, một ngôi nhà có sự phân chia bằng nhau hoặc nhiều đàn ông sẽ có các bầy vi khuẩn mạnh gồm Corynebacterium, Dermabacter và Roseburia.
Hai con đầu sống trên da, còn con thứ ba sống trong ruột người. Corynebacterium đặc biệt chiếm hữu vùng nách và tạo ra mùi hôi cơ thể.
9. Bạn chạm vào ai
Trong khi bạn cùng phòng chia sẻ nhiều vi khuẩn hơn nhiều so với những người bạn không sống cùng nhau thì các cặp vợ chồng lại chia sẻ điều tương tự ở một cấp độ khác. Chỉ cần một nụ hôn thân mật trong 10 giây đủ để chia sẻ 80 triệu vi khuẩn.
Các vi khuẩn trên da của bạn cũng được thay đổi bởi người bạn chọn để chia sẻ chiếc giường của bạn. Nghiên cứu cho thấy những người yêu nhau chia sẻ hầu hết các vi khuẩn trên bàn chân, thân, rốn và mí mắt của nhau.
Có giả thuyết cho rằng những khu vực này nhiễm vi khuẩn khi các bạn ngủ chung giường với nhau trong một vài giờ.
Điều lạ tuy là vùng đùi không trao đổi nhiều vi khuẩn, nhưng mọi người lại chia sẻ rất nhiều vi khuẩn và virus bên trong khi họ quan hệ tình dục với nhau.
Những vi khuẩn này có xu hướng được gọi chung là những bệnh lây lan qua đường tình dục (STIs). Điều đó không hẳn đúng, ít nhất một STI đã được chứng minh là có lợi. GB virus C (GBV-C) (trước đây gọi là virus viêm gan G) làm giảm mức độ nghiêm trọng của HIV và tăng tỷ lệ sống sót cho những người bị nhiễm cả hai.
Các nhà khoa học đã bắt đầu đưa ra giả thuyết rằng các STI có lợi có thể đã góp phần vào sự tiến hóa của tính lang chạ nơi con người. Dù sao các vi khuẩn đã từng bắt đầu công khai vấn đề không chung thủy của chúng ta.
