Đặt chân xuống Monterosso, chúng tôi ai nấy chớp mắt liên tục trước khi kịp quen với khung cảnh thiên nhiên màu sắc quá chói chang trước mặt. Biển trời, đồi núi quanh Monterosso bình thường vốn đã rực rỡ gam màu Địa Trung Hải, nay bước vào mùa thu hoạch chanh, và hơn nữa đang trong lễ hội Chanh nên tất cả dường như đều chói lọi ngoài sức tưởng tượng của khách phương xa. Monterosso là làng lớn nhất của Cinque Terre, một di sản văn hóa thế giới nằm ở miền Bắc nước Ý. Cinque Terre gồm năm ngôi làng, mỗi làng nằm trên một mỏm núi đá nhô ra biển. Cinque Terre dài gần 10km, nằm giữa triền núi đá Riviera và vùng biển Liguria.
Những ngôi làng trên mỏm núi Riviera
Từ trong nhà ga Monterosso nhìn ra, chúng tôi thấy tất cả các cửa hàng đã được trang trí bằng những trái chanh còn nguyên cành lá. Chanh ở đây to như cam Vinh của Việt Nam, tỏa hương thơm dìu dịu. Chanh được kết thành hình hoa, hình trái tim, được trang trí bằng giấy bóng, ruy băng màu vàng chanh và bằng cả những bó hoa dại cũng màu vàng chanh.
Vào đến quảng trường và dọc con phố chính thì thấy một dãy lều trắng bán chanh tươi, nước chanh, bánh, kẹo, các sản phẩm làm từ chanh hoặc mang hình trái chanh. Tôi thích nhất là quầy bánh nướng nhân kem chanh vì vị thơm ngọt rất thanh mát. Đâu đâu trong làng cũng trang trí bằng những quả chanh và màu vàng chanh.
Vui mắt nhất là lều của trẻ em, nơi treo đầy những bức họa vẽ biển, núi và những vườn chanh trĩu quả. Các em đứng dọc bên bàn bận rộn vắt chanh để pha nước bán cho du khách. Trên bàn còn rất nhiều rau basil, hương thảo, rau rừng… được các em hái trên núi để bán cho các bà nội trợ làm gia vị cho món ăn, cứ 2 euro một bó đồng giá.
Buổi trưa, cả nhóm ghé vào một quán nhỏ thưởng thức món bánh nướng kẹp pâté ôliu, cà chua, mozarella và jambon mỡ. Có tên gọi carrera, món bánh địa phương này rất thơm, giòn, để trên đĩa bằng gỗ thông. Sau đó cả bọn ghé sang cửa hàng bán đặc sản Cinque Terre là rượu và pâté. Rượu chủ yếu làm từ cam chanh quýt, đủ các màu và mùi rất thơm đựng trong những chiếc chai thật đẹp hình con tàu, hình nước Ý hay hình bông hoa, ngôi sao. Rượu thì còn chút e ngại chứ pâté đặc sản thì ai nấy thử rất nhiệt tình.
Pâté ở đây được chế biến bằng cách nghiền nhỏ các nguyên liệu bao gồm các loại thịt, cá, rau, quả, sau đó trộn muối, gia vị và nhiều dầu ôliu rồi đóng trong chai thủy tinh. Cửa hàng để sẵn một rổ bánh quy mặn cùng hơn một chục lọ pâté các loại để phết vào bánh quy ăn thử. Ăn uống mua sắm xong, cả nhóm trèo lên đỉnh núi ngắm nhìn bốn ngôi làng còn lại trên những vách núi phía xa, rồi đi thăm thú những vườn chanh trĩu quả trong làng.
Có lẽ du khách đến đây ai cũng thích những ngôi nhà xây bằng đá phiến được bao quanh bởi màu xanh của thông, ôliu, cam chanh và đủ loại hoa lá. Xuống khỏi núi là tới trung tâm thị trấn, nhà cửa nhỏ nhắn nhưng đủ màu sặc sỡ và nhà nào cũng trồng hoa bên ngoài. Vào sâu trong thị trấn thì những ngôi nhà gạch nhường chỗ cho những ngôi nhà bằng đá, đường cũng kè đá, cao dần từ dưới chân núi lên tới tận đỉnh núi.
Đứng ở đây nhìn thấy tất cả nhà cửa, vườn cây ăn trái, cả con suối nhỏ với những cây cầu đá xinh xinh bắc qua. Monterosso là làng đông dân nhất trong năm làng và cũng là nơi nhiều dịch vụ du lịch nhất. Nhưng cũng như các làng khác, khởi đầu cách đây mười mấy thế kỷ khi những người nông dân đầu tiên tới định cư, núi ở đây chỉ có đá và cây dại. Công việc mang lại cuộc sống cho họ khi ấy là đánh cá và từ đó, làng chài ven biển hình thành.
Vẻ đẹp độc đáo giữa biển trời Liguria
Vùng biển Liguria ở đây rất giàu hải sản, nào tôm hùm, cua, cá vược, cá anchovi, các sardin. Nhưng để trở nên thịnh vượng như bây giờ, công sức của người dân nơi đây trong bao thế kỷ quả là không thể tưởng tượng được. Bằng sức người và lao động tay chân, dân làng xẻ đá, đội đá lên núi xây làng, xây nhà thờ trên các sườn núi hiểm trở.
Họ bạt núi, làm kè đá và những bức tường đá vững chắc và đẹp đẽ cho những mảnh vườn bậc thang trên các sườn núi, rồi chở đất từ chân núi và làm hệ thống tưới nước để trồng nho, ôliu và các loại cây ăn quả trên núi. Không chỉ thế, người Cinque Terre còn làm những con đường xuyên núi và vắt ngang lưng chừng núi với hệ thống mố cầu, mái vòm cho hệ thống đường bộ xuyên năm làng dài hàng chục cây số cao hàng trăm mét so với mặt biển. Những con đường ấy đã tồn tại qua bao thế kỷ giữa sóng gió và bão biển, mang lại vẻ đẹp kiêu hãnh và nên thơ cho Cinque Terre.
Người dân ở đây đến nay vẫn sống bằng nghề đánh cá, trồng nho làm rượu vang, trồng ôliu ép dầu và trồng các loại cây ăn trái họ cam quýt, chỉ khác xưa một chút là có thêm ngành du lịch. Tuy nhiên cuộc sống hiện đại không làm thay đổi vẻ đẹp trong cảnh quan và cuộc sống ở đây vì người dân rất có ý thức bảo tồn di sản văn hóa và tự nhiên. Cho đến giờ phương tiện giao thông giữa năm làng vẫn là tàu hỏa và đi bộ. Xe hơi không được vào trong làng.
Rời Monterosso, chúng tôi không đi tàu hỏa mà đi bộ theo đường núi sang làng Vernazza. Đường càng đi càng hẹp và nhiều dốc cao. Nhiều đoạn cheo leo như sợi chỉ giữa sườn núi và biển, xa lại mịt mùng cây lá. Cả nhóm vừa đi vừa ngắm những rừng thông, những khóm hoa dại đủ màu rực rỡ, rồi vườn nho, ôliu, chanh… trên sườn núi trải dài xuống biển rộng.
Sau một tiếng rưỡi len lỏi đường núi, làng Vernazza hiện ra dưới chân với những ngôi nhà màu sắc sặc sỡ trên bán đảo hình con cóc nhô ra biển, nổi bật trên làn nước xanh. Có đứng trên đỉnh núi thế này mới thấy hết vẻ đẹp như tranh của Vernazza. Vernazza nhỏ hơn Monterosso nhiều nhưng lại có địa thế rất đẹp vì nằm trên mỏm núi nhô ra biển xa nhất, trông tựa như một con cóc khổng lồ cõng trên lưng những ngôi nhà xinh xắn màu hồng và trắng.
Thế nên vừa xuống núi là cả bọn tìm ngay đường lên ngọn hải đăng, điểm cao nhất ở đây để ngắm toàn cảnh ngôi làng. Đường lên ngọn hải đăng ngoằn ngoèo nhiều cầu thang và khá dốc nhưng rất đẹp vì len giữa những ngôi nhà bằng đá và những vườn bậc thang trồng hoa, trồng cây ăn quả. Những chiếc vò đất nung lớn trông rất cổ chắc từng dùng để trữ nước vẫn đặt rải rác trên đường đi.
Lên đến nơi, dừng chân trong quán nhỏ với mảnh sân nhìn thẳng ra biển, chúng tôi không những chiêm ngưỡng được mỏm núi với dãy nhà lô xô nhô ra biển mà còn thấy cả triền núi Riviera có những ruộng nho bậc thang xanh ngắt sương mù phủ trên đỉnh. Thấy cả con đường đá trên sườn núi nối Vernazza với Monterosso, cả dải bờ biển trải dài tít tắp với thị trấn Monterosso ở phía xa…
- Bích Hạnh
