Doanh nghiệp nào cũng muốn đội ngũ nhân viên của mình biết làm việc sáng tạo. Bản thân các nhân viên cũng hiểu là nếu phát huy được tính sáng tạo trong công việc thì họ sẽ thăng tiến trong nghề nghiệp, được sự thừa nhận của doanh nghiệp và xã hội.
Nhưng khi đề cập chi tiết hơn thì khái niệm “tư duy sáng tạo” thường chỉ được nhiều người quan niệm đại khái, chung chung. Theo các chuyên gia về rèn luyện khả năng sáng tạo của con người, năng lực tư duy sáng tạo được thể hiện qua ít nhất năm cấp độ dưới đây.
1. “Nhận ra nhu cầu cần có cách tiếp cận mới” là cấp độ thấp nhất (cấp độ 5), tương ứng với khi người nhân viên biết:
- Vui vẻ đón nhận ý tưởng mới.
- Xem xét lại cách tiếp cận truyền thống và tìm các giải pháp có thể có.
- Nhận ra lúc nào cần một cách tiếp cận mới, tham khảo thông tin để hướng về cách tiếp cận mới.
- Xem thêm: Tạo động lực cho nhân viên sáng tạo
2. “Thay đổi các cách tiếp cận hiện có” là cấp độ cao hơn (cấp độ 4), xuất hiện khi các nhân viên biết:
- Phân tích những điểm mạnh và điểm yếu của các cách tiếp cận hiện có.
- Thay đổi và làm cho các cách tiếp cận hiện có thích hợp hơn với nhu cầu.
- Nhận diện được các giải pháp khác nhau dựa vào những gì đã biết.
- Thấy được một giải pháp tối ưu sau khi cân nhắc những điểm mạnh và điểm yếu của các cách tiếp cận khác.
3. “Đưa ra cách tiếp cận mới” là cấp độ 3, tương xứng với lúc các nhân viên biết:
- Tìm kiếm các ý tưởng hoặc giải pháp đã có tác dụng trong các môi trường khác để áp dụng chúng tại doanh nghiệp của mình.
- Vận dụng các giải pháp đang có theo cách mới lạ hơn nhằm giải quyết vấn đề với hiệu quả cao hơn.
- Nhìn thấy được các triển vọng tốt khi tiếp tục vận dụng các giải pháp đang có theo vài cách mới lạ khác.
4. Cao hơn nữa, họ tiến đến cấp độ 2 là “Tạo ra khái niệm mới” khi có được khả năng:
- Tổng hợp các khái niệm cần thiết để định hình một giải pháp mới.
- Tạo ra các mô hình và phương pháp mới cho doanh nghiệp.
- Nhận diện được các giải pháp linh hoạt và thích hợp cũng như xác định được các tiêu chuẩn về chuyên môn và về tổ chức tương ứng với giải pháp mới.
- Xem thêm: Khơi nguồn ý tưởng sáng tạo
5. Cao hơn cả là cấp độ 1 – “Nuôi dưỡng sự sáng tạo”, nhưng năng lực này chỉ có ở rất ít chuyên gia quản trị, bao gồm:
- Có khả năng phát triển một môi trường nuôi dưỡng tư duy sáng tạo, luôn kích thích mọi người thi đua tìm tòi các giải pháp sáng tạo.
- Khuyến khích mọi người thử nghiệm ý tưởng mới khác hẳn cách làm truyền thống.
- Hỗ trợ cho việc thử nghiệm ý tưởng mới nhằm biến ý tưởng thành hiện thực.
Như vậy, cùng hướng đến tư duy sáng tạo, nhưng mỗi cá nhân trong doanh nghiệp có thể thuộc về cấp độ này hay cấp độ khác. Việc quan sát để biết cấp độ tư duy sáng tạo của đội ngũ nhân viên và tạo điều kiện để những người thuộc cấp độ từ 4 đến 2 phát huy năng lực của họ là nhiệm vụ và cũng là thách thức không nhỏ đối với các nhà quản trị doanh nghiệp. Khi vượt qua được thách thức đó, chính nhà quản trị đã tự bồi dưỡng để dần đạt được cấp độ 1.