Một buổi sáng, khi bạn nhờ chatbot viết lại bản báo cáo bằng tiếng Pháp và chỉ sau vài giây đã nhận được kết quả mượt mà, bạn chợt nhận ra: công việc của mình… không còn là độc quyền.
AI và danh sách 10 nghề bị “đe dọa” nhiều nhất
Theo một nghiên cứu mới của Microsoft, dựa trên 200.000 cuộc trò chuyện giữa người dùng Hoa Kỳ và chatbot Copilot, các nhà nghiên cứu đã xác định được những nghề nghiệp có khả năng tự động hóa cao nhất.
Không phải kỹ sư phần mềm. Không phải bác sĩ. Mà là những công việc tưởng như rất “con người” – nơi cảm xúc, ngôn ngữ, sáng tạo từng là đặc quyền – thì nay lại chính là những ngành có nguy cơ cao nhất bị AI thay thế.
Dưới đây là 10 nghề tiêu biểu trong danh sách ấy:
- Phiên dịch viên: AI có thể dịch theo ngữ cảnh, điều chỉnh sắc thái, và học giọng điệu vùng miền.
- Nhà sử học: Copilot có thể tóm lược, đối chiếu dữ liệu lịch sử từ nhiều nguồn nhanh hơn bất kỳ ai.
- Tác giả / nhà văn: Viết theo phong cách Hemingway hay Murakami chỉ là vài dòng lệnh.
- Nhân viên chăm sóc khách hàng: AI hội thoại 24/7, không nghỉ phép, không mệt mỏi.
- Phát thanh viên: Giọng AI giờ đây đã có ngữ điệu, nhịp thở và cảm xúc giả lập.
- Lập trình viên CNC: Các thao tác lập trình kỹ thuật giờ đây có thể được AI viết lại, tinh chỉnh.
- Giáo viên ngôn ngữ sơ cấp: Với dữ liệu lớn, AI dạy phát âm và từ vựng không sai một dấu.
- Trợ lý pháp lý: Hỗ trợ tìm kiếm hồ sơ, tra cứu luật và viết nháp văn bản nhanh chóng.
- Chuyên viên phân tích dữ liệu sơ cấp: AI có thể đọc, tổng hợp và hiển thị xu hướng ngay lập tức.
- Nhân viên bán vé, tổng đài viên: Các hệ thống tự động hoá đang thay thế hàng loạt tại quầy và qua điện thoại.
Danh sách này không phải lời kết thúc cho những nghề nghiệp ấy, nhưng là một hồi chuông nhắc nhở rằng: nếu không thay đổi cách làm, chúng ta có thể sẽ bị chính công cụ từng hỗ trợ mình… vượt mặt.
Theo một nghiên cứu mới của Microsoft, dựa trên 200.000 cuộc trò chuyện giữa người dùng Hoa Kỳ và chatbot Copilot, các nhà nghiên cứu đã xác định được những nghề nghiệp có khả năng tự động hóa cao nhất.
Không phải kỹ sư phần mềm. Không phải bác sĩ. Mà lại là phiên dịch viên, nhà sử học, nhân viên chăm sóc khách hàng, tác giả, và lập trình viên CNC – những người đang đối mặt với khả năng bị thay thế cao nhất.
Công cụ Copilot đã “lắng nghe” những gì người dùng hỏi – từ các yêu cầu tra cứu lịch sử phức tạp đến viết bản thảo cho sách, đến hỗ trợ dịch thuật tức thì. Và AI đã thể hiện khả năng hoàn thành các nhiệm vụ này một cách “đáng ngạc nhiên”, theo chính lời nhóm nghiên cứu.
Khi nhà sử học trở thành người bạn của chatbot
Bạn sẽ nghĩ: “Làm sao AI có thể hiểu lịch sử bằng con người?” Nhưng thật ra, nhiều người đang dùng Copilot để nghiên cứu lịch sử xã hội, tổng hợp tài liệu, kiểm tra thông tin — những công việc mà AI làm rất nhanh và khá chính xác.
Chẳng hạn như việc tìm hiểu về Chiến tranh Lạnh: thay vì đọc 5 đầu sách và ghi chú thủ công, bạn chỉ cần nhập một câu hỏi, và trong vài giây, bạn đã có bản tóm lược, liên kết các sự kiện, so sánh góc nhìn giữa các bên tham chiến.
Câu hỏi đặt ra là: nếu một nhà sử học dùng AI để hoàn thành 70% công việc, thì đâu là “chất con người” còn lại trong nghiên cứu ấy?
Khi nghề viết không còn độc quyền
Các tác giả, nhà văn, nhà báo – những người từng nghĩ AI không thể thay họ viết những dòng đầy cảm xúc – giờ đây cũng không chắc chắn nữa. AI có thể học phong cách của Hemingway, viết một bài blog theo tông giọng Haruki Murakami, hoặc làm một bài tóm tắt kiểu chuyên gia kinh tế trong vòng vài phút.
Nó không thể “trải nghiệm” như con người, nhưng nó có thể giả lập cảm xúc, tái hiện văn phong, và mô phỏng cấu trúc kể chuyện một cách ấn tượng.
Chúng ta sẽ còn cần người phục vụ không?
Thật bất ngờ, nghề phục vụ hành khách, nhân viên bán vé, tổng đài viên – vốn được xem là “cần người thật”, cũng nằm trong top những công việc AI làm khá tốt.
Điều này một phần đến từ sự phát triển của AI hội thoại, hệ thống chăm sóc khách hàng tự động, và các robot hỗ trợ dịch vụ. Trong một số nhà hàng ở Nhật Bản, bạn có thể gọi món, đổi món, khiếu nại… mà không cần một nhân viên nào hiện diện – và mọi thứ vẫn trôi chảy.
Nhưng AI chưa thể “mát-xa”
Tất nhiên, nghiên cứu cũng cho thấy những giới hạn của AI – đặc biệt là trong các ngành cần tiếp xúc vật lý hoặc cảm xúc trực tiếp như: trợ lý điều dưỡng, nhân viên mát-xa, tài xế xe tải, thợ rửa bát, thợ lợp mái.
Những nghề này đòi hỏi sự hiện diện vật lý, kỹ năng khéo léo và cảm nhận tinh tế – điều mà robot hay AI, ít nhất là ở thời điểm này, chưa làm được.
Khi AI không chỉ là công cụ, mà là bạn đồng hành
“Khi việc áp dụng AI ngày càng tăng tốc, điều quan trọng là chúng ta phải tiếp tục nghiên cứu và hiểu rõ hơn về tác động của nó đối với xã hội và kinh tế,” – nhà nghiên cứu Kiran Tomlinson của Microsoft viết trong báo cáo.
AI không thay thế hoàn toàn một công việc. Nhưng nó thay đổi cách người ta thực hiện công việc đó – và từ đó, thay đổi luôn bản chất nghề nghiệp.
Phiên dịch giờ không chỉ là dịch từng từ – mà là hiểu ngữ cảnh, truyền cảm xúc. Nhà sử học không chỉ là người kể chuyện quá khứ – mà là người đặt câu hỏi mới từ dữ liệu cũ. Nhà văn không chỉ viết – mà còn tái định nghĩa chính mình qua mỗi lần cộng tác cùng AI.
Vậy điều gì sẽ còn lại cho con người?
Câu hỏi này không dễ. Nhưng có lẽ, như một dòng kết mở trong chính bản báo cáo ấy, điều con người còn lại chính là: cảm xúc, sự kết nối, và khả năng gợi mở điều chưa từng tồn tại – điều mà AI chỉ biết tái tạo, chứ chưa biết tưởng tượng.