Ba năm một lần, thành phố Ypres của Bỉ lại rộn ràng trong một dịp không giống bất kỳ nơi đâu trên thế giới: lễ hội Kattenstoet – Lễ hội Mèo, một sự kiện được tổ chức không chỉ để tôn vinh loài mèo, mà còn là một lời “tạ tội” tập thể từ lịch sử nhân loại.
Vùng đất cổ kính Ypres, với chưa đầy 35.000 cư dân, nằm im lìm bên biên giới Pháp – Hà Lan, bỗng hóa thành sân khấu sống động cho hàng chục ngàn du khách cùng 2.000 người hóa trang thành mèo, phù thủy và chuột – tái hiện một chương sử đen tối và cũng là lời ăn năn có thật của con người với thiên nhiên.
Một lễ hội để tưởng nhớ… và chuộc lỗi
Thế kỷ Trung cổ đã từng nhìn loài mèo với ánh mắt đầy ngờ vực và sợ hãi. Mèo bị gán cho những lời nguyền, bị coi là tay sai của phù thủy, bị giam nhốt trong các tòa nhà len – chỉ để đến mùa xuân, bị ném từ trên cao xuống, chấm dứt phận đời trong sự thờ ơ của thời đại. Đến năm 1817, nghi thức ném mèo mới chấm dứt, nhưng dấu tích vẫn còn hằn trong ký ức của Ypres.
Và thế là Kattenstoet ra đời. Từ năm 1938, gián đoạn vì chiến tranh rồi khởi động lại từ 1955, lễ hội ngày càng lớn mạnh, thu hút gần 50.000 người tham dự trong mỗi kỳ tổ chức. Nơi đây, những hình nhân mèo khổng lồ cao đến vài mét diễu hành trên phố cùng xe hoa mô phỏng các truyền thuyết, các miêu nữ múa cột, phù thủy thổi kèn, mèo Garfield lái xe ngựa – tất cả tạo nên một bữa tiệc thị giác vừa rộn ràng vừa triết lý.
Diễu hành, nhảy múa và… ném mèo (bông)
Cao trào lễ hội diễn ra khi từ tháp chuông Sảnh Vải – nơi từng là “pháp trường” của những con mèo – hàng trăm con mèo bông được ném xuống quảng trường. Một nghi thức nhẹ nhàng nhưng sâu sắc, như lời chuộc lỗi từ trái tim tập thể. Theo sau là màn đốt hình nhân phù thủy, như muốn khép lại vĩnh viễn chuỗi đen tối ngày xưa.
Từ một lễ hội “tỉnh lẻ” thành biểu tượng văn hóa quốc gia
Không đơn thuần là một hoạt động dân gian, Kattenstoet giờ đây là biểu tượng văn hóa của West Flanders và của cả nước Bỉ. Những người yêu mèo, yêu di sản, yêu cái đẹp và cái kỳ lạ – đều tìm về Ypres. Lễ hội không chỉ giúp du lịch phát triển, mà còn khơi dậy những câu hỏi về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, giữa lịch sử và sự hối lỗi.