Bạn có bao giờ thấy mình đang gõ một câu lệnh cho ChatGPT và thốt lên “Trời ơi, nó hiểu mình thật!” không? Hoặc lướt trên mạng xã hội, bắt gặp một bức ảnh được tạo ra bằng Midjourney và tự hỏi “Liệu đây có phải là một bức tranh do người thật vẽ?”.
Mình tin rằng, đây không chỉ là những khoảnh khắc công nghệ đơn thuần. Đó là những dấu hiệu rõ ràng nhất cho một sự thay đổi lớn đang diễn ra: mối quan hệ giữa chúng ta và máy móc đã không còn là mối quan hệ chủ-tớ. Thay vào đó, chúng ta đang bước vào một kỷ nguyên mới, nơi AI trở thành một người bạn, một “đồng đội” thực thụ.
AI không chỉ là công cụ, nó là “đồng đội”
Trước đây, chúng ta thường coi máy móc là những công cụ đơn thuần, dùng để tăng tốc độ làm việc. Chiếc máy tính, chiếc máy in hay thậm chí cả chiếc máy khoan cũng vậy. Chúng ta ra lệnh, và chúng thực thi.
Nhưng giờ đây, với sự trỗi dậy của AI, mọi chuyện đã khác. Mình vẫn nhớ lần đầu tiên thử dùng một công cụ AI để tạo ra hình ảnh cho một dự án cá nhân. Mình gõ một vài từ khóa, mô tả ý tưởng, và chỉ trong vài giây, AI đã trả về một loạt hình ảnh vượt ngoài sức tưởng tượng. Mình chọn một bức, rồi lại tiếp tục chỉnh sửa, thay đổi màu sắc, thêm thắt chi tiết… Quá trình đó không phải là mình ra lệnh cho AI, mà là một cuộc trao đổi. Mình có ý tưởng, AI đưa ra các phiên bản, và mình lại tiếp tục tinh chỉnh dựa trên những gì AI tạo ra.
Đây chính là bản chất của sự hợp tác. AI không thay thế mình, mà trở thành một đối tác sáng tạo, giúp mình khám phá những ý tưởng mà nếu tự làm, có lẽ sẽ mất cả tuần.
Vậy chúng ta đang cộng tác thế nào?
Trên thực tế, sự hợp tác này đã xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau trong cuộc sống của chúng ta:
- AI làm “osiner”: Đây là khi chúng ta giao những công việc lặp lại, nhàm chán cho AI. Ví dụ, mình dùng AI để kiểm tra lỗi chính tả trong bài viết, sắp xếp email tự động, hay thậm chí là tạo ra một cái lịch làm việc dựa trên dữ liệu. AI làm những công việc này nhanh, chính xác và không hề than phiền.
- AI làm “người chỉ đường”: Thường ngày, mình vẫn dùng các ứng dụng tài chính để quản lý chi tiêu. AI trong các ứng dụng đó phân tích thói quen chi tiêu của mình và đưa ra lời khuyên “Bạn đã chi tiêu nhiều hơn bình thường cho cà phê tuần này”. Nó giống như một người cố vấn tài chính nhỏ gọn. AI không đưa ra quyết định thay mình, nhưng nó cung cấp dữ liệu và góc nhìn để mình đưa ra quyết định tốt hơn.
- AI làm “đồng đội”: Đây chính là câu chuyện của Jason Allen, người đã chiến thắng một cuộc thi nghệ thuật bằng một bức tranh do AI tạo ra. Bức tranh đó không đơn thuần là “sản phẩm của AI”, mà là kết quả của một quá trình lặp đi lặp lại giữa Allen và AI, nơi Allen đưa ra ý tưởng, AI hiện thực hóa, và Allen tinh chỉnh lại.
Cuộc sống dễ hơn hay khó hơn?
Đến đây, bạn có bao giờ tự hỏi, liệu khi AI làm hết việc dễ thì chúng ta sẽ làm gì không? Đây chính là một trong những mặt trái của câu chuyện.
Khi AI giải quyết được các vấn đề đơn giản, những công việc còn lại cho con người sẽ phức tạp hơn, đòi hỏi nhiều kỹ năng và cả cảm xúc hơn. Hãy nghĩ về các nhân viên chăm sóc khách hàng. Thay vì trả lời những câu hỏi đơn giản, giờ đây họ phải đối mặt với những vấn đề hóc búa nhất, căng thẳng nhất mà chatbot không thể giải quyết được. Điều này dễ dẫn đến áp lực và sự kiệt sức.
Ngoài ra, cảm giác “cô đơn” khi làm việc với AI cũng là một vấn đề. Khi công việc đòi hỏi ít tương tác với đồng nghiệp hơn, liệu chúng ta có cảm thấy lạc lõng không? Và khi phần lớn công việc được tự động hóa, liệu chúng ta có còn cảm thấy công việc của mình có ý nghĩa hay không?
Chìa khóa để sống chung với AI
Mình tin rằng, chúng ta không nên xem AI là một mối đe dọa, mà hãy coi nó là một cơ hội để phát triển. Dưới đây là ba chìa khóa mà mình tin rằng sẽ giúp bạn sống chung với AI một cách hiệu quả:
- Đừng ngại học cái mới: Việc học không bao giờ dừng lại. Hãy dành thời gian để hiểu cách AI hoạt động, cách “chỉ đạo” nó một cách hiệu quả. Đây chính là một loại kỹ năng mới, cần thiết cho tương lai.
- Hãy làm những việc của con người: AI có thể làm rất nhiều thứ, nhưng nó không có sự đồng cảm, không có khả năng tư duy phản biện hay sáng tạo ngoài khuôn khổ. Hãy tập trung phát triển những kỹ năng này, biến chúng thành lợi thế cạnh tranh của bạn.
- Biến AI thành lợi thế của bạn: Thay vì lo sợ, hãy tìm cách tận dụng AI để tối ưu hóa công việc. Sử dụng AI để hoàn thành các tác vụ đơn giản, giúp bạn có thêm thời gian để tập trung vào những việc quan trọng, đòi hỏi sự sáng tạo và tư duy chiến lược.
Tóm lại, tương lai của công việc không phải là cuộc chiến giữa con người và máy móc, mà là một cuộc “hợp hôn” giữa hai bên. Bằng cách đón nhận và học cách hợp tác với AI một cách thông minh, chúng ta sẽ mở ra một kỷ nguyên mới, nơi công việc không chỉ năng suất hơn, mà còn ý nghĩa và thú vị hơn rất nhiều.
Bạn nghĩ sao về điều này? Bạn đã có trải nghiệm nào với AI mà muốn chia sẻ không? Hãy để lại bình luận nhé!