Ghiền board game, mê văn hóa Việt, hai bạn trẻ đang sống ở Sài Gòn là Trần Ngọc Tuệ Mẫn và Nguyễn Thiện Toàn tự mày mò làm board game cho thỏa đam mê, khi thị trường có quá ít board game chủ đề văn hóa Việt Nam.
Tuệ Mẫn (sinh năm 1994) có thể ngồi hàng giờ để nói về những món ăn ngày tết, về lịch sử và những điển tích về gốm Chu Đậu – những nguồn cảm hứng trong các sản phẩm board game mà cô cùng người đồng sự đã và đang thực hiện.
Đưa văn hóa Việt vào board game
Biết đến board game từ những lần tụ họp bạn bè từ cấp III, Mẫn và Toàn bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về board game, nhận ra thế giới trò chơi này rất rộng lớn. Nhưng thế giới rộng lớn ấy, họ nhận ra, thiếu vắng văn hóa châu Á.
“Lúc ấy, có một vài bộ nói về Việt Nam nhưng toàn là chủ đề chiến tranh. Chúng tôi đều thích nghiên cứu về văn hóa nên quyết định thành lập Ngũ Hành Games với slogan “đưa văn hóa Việt vào board game”” – Tuệ Mẫn kể lại giai đoạn nhen nhóm ý tưởng.
Năm 2018, những người yêu board game ở Việt Nam kêu gọi tẩy chay các loại board game giả, game không có bản quyền được bán với giá rất rẻ trên thị trường. Nhưng game “xịn” lại không phù hợp túi tiền của học sinh, sinh viên – đối tượng khách hàng chính của môn chơi này.
Mẫn và Toàn quyết định thành lập studio sản xuất và sáng tạo board game Ngũ Hành Games, mày mò cho ra đời sản phẩm đầu tay: bộ Lên Mâm.
Lấy cảm hứng từ những món ăn truyền thống của người Việt trong ngày tết, Lên Mâm là một bữa cơm tất niên mà ở đó, người chơi đóng vai anh chị em trong gia đình, cùng nhau nấu một mâm cỗ ngày tết theo luật của trò chơi. Quá trình “lên mâm” gặp phải các thử thách như bị “lật nồi” hay “rắc muối” phá món ăn.
Các món ăn trong Lên Mâm mang phong vị miền Nam với bánh tét, canh khổ qua, thịt kho hột vịt, tôm khô củ kiệu, gỏi cuốn tôm thịt…
“Chúng tôi muốn đưa những gì cực kỳ gần gũi của văn hóa Việt Nam vào game của mình. Món ăn ngày tết của mình rất nhiều, mỗi miền Bắc – Trung – Nam lại có những món đặc trưng khác nhau, nên cuối cùng chúng tôi chọn các món ăn ngày tết miền Nam” – Mẫn chia sẻ.
Quyển luật chơi kèm theo game có thêm phần giới thiệu ý nghĩa của từng món ăn. “Chúng tôi làm vậy để game của mình truyền đạt được câu chuyện văn hóa. Mục tiêu của chúng tôi là cứ qua mỗi game mình tạo ra có thể đưa một mảng nhỏ của văn hóa Việt Nam giới thiệu đến mọi người” – Toàn và Mẫn giải thích.
“Năn nỉ” chơi thử
Nhưng làm game là một chuyện, game có đến được với đông đảo người chơi hay không lại là một hành trình không hề đơn giản.
Khi đã có ý tưởng về món ăn cho Lên Mâm, Mẫn và Toàn bắt tay vào nghiên cứu nguyên liệu và vẽ vào các thẻ bài của trò chơi. Nhưng Toàn học tài chính, Mẫn học marketing, cả hai đều không biết vẽ. “Lúc đầu, chúng tôi đi tìm designer nhưng đa số họ không biết board game là gì, chúng tôi lại không có khả năng phác họa nên khó trao đổi về ý tưởng.
Thế là chúng tôi quyết định rằng Toàn sẽ tự học vẽ để phác họa hình ảnh cho designer. Tuy nhiên sau đó, Toàn phát hiện là mình có thể tự vẽ nên chúng tôi quyết định tự vẽ để cắt giảm chi phí nhằm tạo ra thành phẩm có giá rẻ hơn” – Tuệ Mẫn giải thích.
Sử dụng một app trên iPad, Thiện Toàn mất 2 tháng để vẽ bộ Lên Mâm đầu tiên với những hình ảnh đơn giản hơn so với bộ tái bản. Toàn quan sát các nguyên liệu nấu món ăn muốn đưa vào game, tìm thêm hình ảnh để phác họa hình ảnh trong đầu, sau đó vừa vẽ vừa nhận góp ý từ Tuệ Mẫn.
“Phức tạp và tốn thời gian hơn là khâu thiết kế quyển luật chơi. Nếu quyển luật chỉ toàn là chữ sẽ gây khó hiểu, nên tôi phải vẽ thêm để giúp người chơi dễ hiểu hơn. Trung bình chúng tôi mất khoảng 1 tháng cho khâu thiết kế” – Toàn cho biết.
“Nhưng tốn thời gian hơn cả vẫn là nghĩ ra cách chơi. Cách chơi phải phù hợp với chủ đề game. Chúng tôi chơi thử với nhau, rồi đem cho khách hàng chơi thử, không được thì lại suy nghĩ cách chơi lại từ đầu” – Tuệ Mẫn tiếp lời.
Mẫn và Toàn vẫn còn nhớ cảm giác mừng rơn khi xin được một xưởng in của người quen ở Sài Gòn in cho mình 300 bản Lên Mâm đầu tiên. Game bị lỗ, chỉ bán được một nửa.
“Chúng tôi nhận ra lỗ vốn là do chưa có kinh nghiệm, sản phẩm chưa được đẹp so với mặt bằng chung trên thị trường. Nhưng lúc đó, các anh chị trong cộng đồng board game vẫn rất ủng hộ, khuyên chúng tôi cố gắng làm tiếp” – Thiện Toàn kể.
Thời gian đó, lúc nào trong túi Mẫn và Toàn cũng có một bộ board game. “Chúng tôi đến từng quán cà phê board game để giới thiệu, mời họ chơi thử hoặc mua thử vài bộ để khách tới quán chơi. 10 quán thì được 2 quán hứng thú, may mắn là họ vẫn ủng hộ sản phẩm của chúng tôi đến tận bây giờ” – Mẫn kể.
Họ tìm đến cả những quán cà phê khác, các cửa hàng quà lưu niệm để giới thiệu game, rong ruổi khắp nơi để “năn nỉ” người ta chơi thử game Lên Mâm.
“Quá trình làm game cực thế nào cũng chịu được, nhưng cảm giác áp lực nhất đối với chúng tôi không phải là lúc sản phẩm không bán được mà là lúc giới thiệu sản phẩm cho khách hàng trải nghiệm. Có khi mọi người vì muốn tốt cho mình nên cũng đưa những ý kiến khá thẳng thắn và hơi căng thẳng” – Mẫn nhớ lại.
Sau “Lên Mâm” là “Hội Phố”
Sau khi lỗ vốn với game đầu tay, một chuyến đi Hội An mang về cho họ ý tưởng làm bộ board game khác: Hội Phố. Lấy bối cảnh Hội An vào thế kỷ 17 giao thương tấp nập, Hội Phố là hành trình cạnh tranh giữa các thương gia để có được hợp đồng với triều đình. Board game này bắt mắt với thiết kế vỏ hộp màu vàng – màu sắc “biểu tượng” của phố cổ Hội An.
Rút kinh nghiệm từ Lên Mâm bản 1.0 có giá 99.000 đồng với hộp giấy quá mỏng, cả hai dồn thêm tiền in hộp Hội Phố to hơn, cứng cáp hơn. Hội Phố nhận được hơn 200 hộp đặt trước trong tuần đầu tiên, được một khách hàng người Nhật mua 35 bản để bán ở cửa hàng của mình bên Nhật, sau đó mang đi giới thiệu ở Tokyo Game Market – một hội chợ board game lớn của Nhật Bản và châu Á – vào tháng 11 năm ngoái.
“Đó là lần đầu tiên một board game Việt Nam xuất hiện ở hội chợ này. Sau đó, boardgamegeek.com – một trang web uy tín về board game – đưa tin về Tokyo Game Market đã nhắc đến và đăng kèm hình ảnh board game Hội Phố” – Mẫn và Toàn hứng khởi chia sẻ.
Khi Hội Phố bắt đầu bán được hàng, Mẫn và Toàn mới có tự tin để in lại Lên Mâm phiên bản hộp cứng hơn và bán với giá hơn 150.000 đồng trong dịp Tết Canh Tý vừa qua. Tính từ tháng 5-2019 đến tháng 1-2020, 2 bộ sản phẩm bán được 1.000 bản.
Thừa nhận con số này là rất nhỏ so với các công ty sản xuất board game trên thị trường, nhưng họ tự tin hơn khi thấy con đường mình đang đi có hướng tiến triển trong tương lai.
“Vừa rồi chúng tôi cũng bán được hơn 100 bộ Lên Mâm mới sang Đài Loan” – Tuệ Mẫn khoe. Rút kinh nghiệm từ bộ Hội Phố, nhiều khách hàng muốn tặng cho bạn bè nước ngoài nhưng không tặng được vì không có tiếng Anh, Lên Mâm tái bản có thêm một quyển luật bằng tiếng Anh.
Toàn cho biết thời điểm hiện tại, Ngũ Hành Games chỉ sản xuất bằng tiếng Việt vì ưu tiên phục vụ cho đối tượng khách hàng là người Việt. Đối tác nước ngoài muốn chuyển ngữ sẽ mua bản quyền rồi tự sản xuất một lô khác.
“Tôi tin rằng trong tương lai những board game như thế này sẽ rất cần thiết khi mọi người đã chán những phương tiện giải trí quen thuộc. Gặp nhau chơi board game để kết nối, chia sẻ với nhau là điều tôi hướng đến” – Mẫn chia sẻ.
