Thời gian tốt nhất để bắt đầu dạy trẻ những bài học về thói quen sống lành mạnh là khi trẻ còn nhỏ tuổi, trước khi những sự chọn lựa thiếu lành mạnh đã trở thành thói xấu trong một thời gian dài. Nếu bạn muốn trao cho con thói quen tốt, điều quan trọng là bạn cần thực hành những gì mình rao giảng – trẻ cũng cần thấy bạn chọn cách hành xử tốt cho sức khỏe. Sau đây là những cách giúp trẻ tránh những hành vi không có lợi cho sức khỏe.
Dinh dưỡng kém và thiếu hoạt động thể chất
Tiêu thụ quá nhiều thức ăn vặt chứa chất béo chuyển hóa, đồ uống nhiều đường và ít giá trị dinh dưỡng, không hoạt động thể chất và có lối sống thụ động làm tăng nguy cơ béo phì ở trẻ em. Các vấn đề về cân nặng khi còn nhỏ có thể dẫn đến những bệnh như ung thư, bệnh tim, huyết áp cao và tiểu đường.
Phụ huynh có thể:
- Chú ý đến những loại thực phẩm mà bạn mua. Giới hạn lượng thức ăn vặt ít giá trị dinh dưỡng, luôn có sẵn trái cây tươi và rau xanh. Nên nhớ rằng thực phẩm ít béo vẫn có thể gồm những thành phần không mong muốn như đường.
- Chuẩn bị nhiều loại thực phẩm tốt cho sức khỏe với khẩu phần phù hợp, quy định khẩu phần thích hợp cho các loại thức ăn và dán “nhãn khẩu phần” cho từng loại.
- Khuyến khích trẻ uống nhiều nước hoặc sữa thay cho các loại thức uống nhiều đường, nước tăng lực, v.v…
- Giới hạn thời gian mà trẻ xem tivi, dùng máy tính hoặc chơi game với mức tối đa là hai giờ đồng hồ mỗi ngày. Thay vào đó, khuyến khích các hoạt động thể chất, chẳng hạn như một môn thể thao mà trẻ thích.
- Dùng bữa ăn chính và bữa ăn vặt cùng với trẻ, như là một gia đình, trên bàn ăn và không ở trước tivi.
- Đưa hoạt động thể chất trở thành một phần hoạt động thường nhật của gia đình. Đi bộ, đến hồ bơi hay đạp xe cùng nhau. Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoại khóa.
- Xem thêm: Xây dựng những thói quen tốt cho sức khỏe gia đình
Thuốc lá, rượu và những chất kích thích khác
Trẻ có thể tò mò về các loại chất kích thích từ rất sớm. Tại Mỹ, việc sử dụng rượu có thể bắt đầu trước tuổi 12 và độ tuổi 14 là tuổi dễ bị lôi kéo thử cần sa. Các cuộc nghiên cứu cho thấy bạn càng bắt đầu trò chuyện sớm với trẻ về sự nguy hiểm của hút thuốc lá, uống rượu và sử dụng các chất kích thích thì càng có khả năng trẻ sẽ tránh chúng.
Phụ huynh có thể:
- Hãy quy định rõ rằng con trẻ không được phép hút thuốc, uống rượu hoặc sử dụng chất kích thích. Chỉ ra những hậu quả rõ ràng nếu các nguyên tắc này bị phá vỡ.
- Giải thích vì sao những chất này lại có hại. Khuyến khích trẻ nêu câu hỏi. Một câu chuyện thật trong cuộc đời có thể thu hút sự chú ý của trẻ hơn là số liệu khô khan.
- Nói chuyện với trẻ về áp lực của bạn bè chung quanh. “Trò chơi nhập vai” có thể giúp trẻ nói “không” nếu trẻ được trao thuốc lá, rượu hay những loại chất kích thích khác.
- Biết bạn của con và cha mẹ của những đứa trẻ này. Đồng thời để cho các phụ huynh khác biết được các nguyên tắc mà bạn muốn con mình phải tuân theo.
- Hãy chú ý đến những hành vi có thể ảnh hưởng đến trẻ. Chẳng hạn, khi trẻ thấy bạn dùng thuốc lá, điều này có thể gửi đến trẻ thông điệp rằng chúng cũng có thể hút thuốc.
- Xem thêm: Tạo những thói quen tuyệt vời từ sở thích
Tình dục không an toàn
Những thông tin về các thiếu nữ mang thai hay phá thai ở lứa tuổi vị thành niên có thể làm bạn lúng túng; dù vậy, bạn cần nói chuyện với con về những rủi ro và trách nhiệm của quan hệ tình dục. Cha mẹ đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ hiểu về tình dục liên quan đến tình yêu, sự thân mật và tôn trọng cũng như cách tự bảo vệ và không để ảnh hưởng đến sức khỏe.
Phụ huynh có thể:
- Chia sẻ thông tin phù hợp với lứa tuổi. Với trẻ còn nhỏ tuổi, một kinh nghiệm tốt cho các phụ huynh là nên trả lời các câu hỏi về tình dục cho con khi chúng nói ra. Với trẻ lớn hơn, bạn có thể thảo luận về những rủi ro khi quan hệ tình dục và cách giảm thiểu chúng. Đây là việc quan trọng nên đề cập đến dù cho bạn mong con mình không sớm quan hệ tình dục.
- Thẳng thắn trao đổi với con về các giá trị gia đình, quan điểm và mong đợi về chuyện tình dục. Bạn có thể nhờ bác sĩ của gia đình giúp nói chuyện với con trẻ; hoặc bác sĩ có thể cung cấp thông tin để bạn chia sẻ với trẻ.
- Lưu ý những thông điệp tình dục mà trẻ nhận được ở trường, trên tivi và phim ảnh. Nói với trẻ về những thông điệp này và khuyến khích trẻ đặt câu hỏi.
- Hãy giữ sự cởi mở. Nếu con của bạn e ngại cách phản ứng của cha mẹ, chúng sẽ ngại trò chuyện với bạn khi cảm thấy áp lực, bất an hoặc lo lắng về các vấn đề liên quan đến tình dục.
- Xem thêm: Bốn thói quen hằng ngày giúp cơ thể và tâm trí hạnh phúc