Từ những bước đi chập chững trong phòng thí nghiệm, robot hình người nay đã bước thẳng vào các dây chuyền sản xuất, trung tâm hậu cần và thậm chí là không gian sống của con người. Năm 2024, thế giới chứng kiến sự trỗi dậy của một “đội quân” robot đến từ Mỹ, Canada, Trung Quốc – mỗi robot không chỉ là sản phẩm kỹ thuật, mà là biểu tượng cho một kỷ nguyên mới, nơi công nghệ và trí tuệ nhân tạo hòa quyện chặt chẽ.
Từ Tesla đến Boston Dynamics, từ Agility Robotics đến Unitree, mỗi hãng đang chạy đua tạo ra robot thông minh – có thể di chuyển, cảm nhận, học hỏi và… làm việc.
Một vài gương mặt đáng chú ý trong năm 2024:
- Optimus Gen 2 (Tesla, Mỹ) – cao 180cm, nặng 47kg, có thể di chuyển 8km/h. Hướng đến việc thay thế lao động giản đơn trong nhà máy và sinh hoạt dân dụng.
- H1 (Unitree, Trung Quốc) – nhanh nhất với vận tốc 18km/h, được ví như “robot giá rẻ nhưng không hề rẻ về tốc độ”.
- Atlas (Boston Dynamics, Mỹ) – phiên bản mới gọn nhẹ, mạnh mẽ, đang hướng tới hình mẫu robot linh hoạt đa năng nhất.
- Digit (Agility Robotics) – đã được thử nghiệm tại các kho hàng Amazon, giúp vận chuyển hàng hóa.
- Phoenix (Sanctuary AI, Canada) – tập trung vào AI nhận thức và tương tác tự nhiên.
- Figure 01 (Figure AI, Mỹ) – mô phỏng cử động con người mượt mà, được đầu tư bởi nhiều tên tuổi lớn trong công nghệ.
AI – Chìa khóa mở ra kỷ nguyên robot
Điểm bứt phá trong cuộc đua lần này không còn nằm ở cơ khí, mà ở bộ não: trí tuệ nhân tạo.
AI giúp robot “nhìn” được môi trường, “nghe” và “hiểu” ngôn ngữ, thậm chí đưa ra quyết định theo ngữ cảnh. Theo ông Li Zhang, CEO LimX Dynamics (Trung Quốc), AI đang rút ngắn thời gian phát triển robot xuống chỉ còn vài tháng, thay vì nhiều năm như trước.
Các công ty lớn như OpenAI, Tesla, Google DeepMind, hay cả các startup non trẻ cũng đang ráo riết tích hợp AI vào hình hài con người – biến robot trở thành người bạn đồng hành… hoặc đối thủ cạnh tranh.
Việc làm – ai còn, ai mất?
Theo IMF, khoảng 40-60% công việc hiện tại trên toàn cầu có thể bị ảnh hưởng bởi AI và robot trong vòng một thập kỷ tới. Những công việc lặp lại, thủ công, xử lý dữ liệu đơn giản sẽ bị thay thế đầu tiên.
Robot nấu ăn, robot chăm sóc khách hàng, robot hậu cần đã xuất hiện không chỉ trong thí nghiệm mà ngoài đời thực. Một robot ở Trung Quốc đã biết viết thư pháp; robot Figure 01 có thể nâng, đặt vật thể với độ chính xác như một công nhân lành nghề.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo: dù robot rất giỏi mô phỏng, chúng vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn sự sáng tạo, đồng cảm và phán đoán đạo đức của con người. Vấn đề là: chúng ta có kịp chuyển đổi kỹ năng trước khi bị thay thế?
Trung Quốc – thế lực không thể xem nhẹ
Nếu Tesla đang khuấy đảo truyền thông phương Tây, thì Trung Quốc lại thầm lặng xây dựng “đội quân người máy” của riêng mình. Với chính sách mạnh tay hỗ trợ AI, chính quyền Bắc Kinh đã thành lập các trung tâm đổi mới robot tại Bắc Kinh, Thượng Hải, Hàng Châu, đặt mục tiêu sản xuất đại trà robot hình người trong 5-10 năm tới.
Unitree, UBTech, LimX Dynamics… là những startup đang lên nhờ chiến lược “giá rẻ – tốc độ – linh hoạt”, hứa hẹn lặp lại kỳ tích mà BYD từng tạo ra với xe điện.
Tương lai: Cuộc chơi của cả người và máy
Robot hình người không còn là phim viễn tưởng. Chúng đã có mặt, đang tiến hóa, và sẵn sàng chen chân vào mọi lĩnh vực.
Câu hỏi không còn là “liệu robot có thay thế con người?” mà là “con người sẽ làm gì khác biệt để không bị thay thế?”. Việc định hình lại giáo dục, đào tạo lại kỹ năng, và xây dựng khung pháp lý cho thời đại AI là điều cấp bách.
Bạn nghĩ sao?
Liệu robot sẽ là công cụ hỗ trợ hay đối thủ cạnh tranh với con người?
Bạn sẵn sàng đón nhận một đồng nghiệp là robot chưa?