Ford và cú “bật công tắc” 5 tỷ USD

Có những ngày ngành xe giống như đứng ở một ngã ba vắng. Một bên là con đường cũ – quen thuộc, dễ đoán nhưng đầy ổ gà chi phí. Một bên là con đường mới – thẳng hơn, nhiều lời hứa hẹn nhưng bản đồ chưa rõ. Ngày 11/8/2025, Ford chọn rẽ vào con đường thứ hai, và thay vì rón rén, họ… nhấn ga.

CEO Jim Farley không chỉ mang ra một con số – 5 tỷ USD cho mảng xe điện – mà còn đặt lên bàn một kế hoạch giống như “bật công tắc” sang một thời đại khác. Phần lớn số tiền đó sẽ đổ vào việc đại tu một nhà máy 70 năm tuổi ở Louisville, biến nó từ một dây chuyền thẳng tắp thành một “cây lắp ráp” – ba nhánh làm việc đồng thời, giảm 20% linh kiện, 25% ốc vít, 40% trạm làm việc, để xe ra đời nhanh hơn 15%. Nghe như chuyện dọn lại cả căn bếp, bỏ bớt dụng cụ thừa, chỉ giữ lại thứ giúp nấu nhanh hơn và ngon hơn.

Và “món” đầu tiên ra lò từ căn bếp mới này là một chiếc xe bán tải điện cỡ trung – giá khởi điểm khoảng 30.000 USD. Không phải con quái vật cơ bắp nuốt hàng trăm lít xăng, cũng không phải món đồ xa xỉ khiến nhiều người chỉ dám ngắm. Nó giống một người bạn đường gọn nhẹ, đủ khỏe để chở cả nhóm năm người, đủ khéo để cắm điện cho cả nhà sáng sáu ngày liên tiếp. Farley nói vui: “Bạn không cần máy phát điện, chỉ cần mua chiếc xe này.”

Điểm thú vị là Ford không chạy đua làm pin to nhất. Họ chọn viên pin nhỏ hơn một phần ba nhưng vẫn cho quãng đường như xe điện đời trước – nhờ tối ưu thiết kế và tiết kiệm trọng lượng. Doug Field, người đứng đầu mảng EV của Ford, ví đó như dùng “bộ não” thay vì chỉ đổ thêm “thịt” vào. Pin LFP sẽ được sản xuất ngay tại Michigan – loại pin rẻ hơn, bền hơn, không cần khoe mẽ nhưng làm tròn nhiệm vụ.

Nhưng chuyện này không chỉ về một chiếc xe. Nó là câu trả lời cho những vết thương chưa lành: lỗ 2,2 tỷ USD chỉ trong nửa đầu 2025, 12 tỷ USD trong hai năm rưỡi. Mô hình EV “thế hệ một” của họ từng giống một cuộc hẹn hò hào nhoáng nhưng đắt đỏ – đẹp thì đẹp mà khó duy trì. Farley thẳng thắn: hoặc thay đổi, hoặc bị bỏ lại.

Tôi thích cách Ford gọi nền tảng mới của mình là “Nền tảng xe điện phổ quát Ford” – nghe như đang nói về một cuốn sách mở, ai cũng có thể thêm chương. Xe bán tải điện này chỉ là chương đầu. Chương sau có thể là SUV, hay một mẫu xe mà chưa ai từng nghĩ tới. Nhưng điều quan trọng là họ đã chịu gấp sách cũ lại.

Trên lý thuyết, cú rẽ này hứa hẹn một chiếc xe điện “bằng xương bằng thịt” mà nhiều người Mỹ trung lưu có thể mua, chạy và yêu. Một chiếc xe không cần tiếng gầm để chứng tỏ sức mạnh, không cần mạ chrome để nói mình sang – chỉ cần khởi động, chạy và khi cần thì… cứu cả nhà bạn trong lúc mất điện.

Nhìn từ xa, khoản 5 tỷ USD này giống như Ford đang mua thêm thời gian cho chính mình. Nhưng nếu nhìn gần, nó còn là một phép thử lòng can đảm: dám tháo bỏ những gì từng tự hào, dám đặt cược vào một cách làm chưa ai dám chắc thắng.

Liệu nó sẽ đưa Ford về đích trước, hay chỉ giúp họ đi xa thêm vài trăm cây số trước khi phải dừng lại? Câu trả lời còn ở phía trước. Nhưng ít nhất, hôm nay, họ đã bật công tắc. Và bạn biết đấy – đôi khi, bật công tắc đã là khởi đầu của một chuyến đi.

• Xem thêm: Range Rover Sport SV Nocturne Edition: Khi màn đêm cũng trở thành nghệ thuật chuyển động