Về cơ bản, chỉ trừ các doanh nghiệp quốc phòng, an ninh, dầu khí và một vài lĩnh vực đặc thù khác, các DNNN quy mô lớn còn lại nên sớm cổ phần hóa, để tạo cú hích về thu hút nhà đầu tư chiến lược tham gia. Thực tế, suốt nhiều năm qua, rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài có ý định đầu tư vào các DNNN lớn, nhưng không thể triển khai do tiến trình cổ phần hóa các doanh nghiệp này diễn ra quá chậm.
Theo ông Lê Đăng Doanh, tái cơ cấu DNNN là việc rất khó và đặc biệt hệ trọng đối với nền kinh tế, bởi một khi thực hiện thành công sẽ có nhiều tiềm lực của nền kinh tế được phát huy, đồng thời Nhà nước có thêm những nguồn lực lớn để đầu tư cho nền kinh tế. Bởi vậy, từ Chính phủ cho tới các bộ, UBND cấp tỉnh… đều phải đầu tư nhiều tâm sức suốt thời gian dài. Kèm theo đó là một quyết tâm cao nếu muốn tạo bước chuyển biến rõ nét trong tái cơ cấu DNNN, một việc đã tiến hành từ nhiều năm nay, nhưng hiệu quả mang lại chưa như mong đợi.
Còn theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, trong điều kiện tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước được xem là yêu cầu bức thiết thì không có lĩnh vực nào là cấm kỵ đối với CPH.
Chẳng hạn như dệt may là một ngành hoàn toàn có thể cạnh tranh bình thường. Doanh nghiệp tư nhân, nước ngoài tham gia rất nhiều thì hà cớ gì còn phải giữ Tập đoàn Dệt may của Nhà nước.
Sẽ không thừa khi nhắc lại một nguyên tắc của kinh tế thị trường là Nhà nước điều hành bằng chính sách, chứ không nhất thiết phải lập ra các đơn vị để trực tiếp kinh doanh. Bởi vậy, có rất nhiều lĩnh vực mà về lâu dài, Nhà nước không cần nắm giữ. Ví dụ như điện chẳng hạn. Với Luật Điện lực đang dự kiến sửa đổi, tư tưởng thị trường hóa dần dần đã rõ thì việc duy trì một tập đoàn là không cần thiết. Dầu khí cũng vậy khi mà Petro Việt Nam đã chấp nhận sự tham gia của nhiều đối tác.
Khi các doanh nghiệp của Tổng công ty Điện lực (EVN) có thể cổ phần hóa được thì không có doanh nghiệp nào là cấm kỵ cả. Như vậy chúng ta sẽ huy động vốn tốt từ nền kinh tế, Chính phủ không phải bỏ tiền đồng thời cũng giữ được cam kết khi gia nhập WTO. Ngoài vấn đề tài chính thì năng lực quản trị của doanh nghiệp cũng sẽ được cải thiện. Khi đó, chắc chắn sẽ không có những vụ việc như Vinashin, Vinalines… làm ăn thua lỗ gây thiệt hại cả trăm ngàn tỉ đồng cho ngân sách.
Đức Minh