Huy động vàng như thế nào cho hợp lý?
Vấn đề huy động nguồn lực vàng trong dân luôn luôn mang tính thời sự, được sự quan tâm không những của những nhà lãnh đạo kinh tế, các doanh nghiệp, các ngân hàng mà còn của toàn thể người dân. Nhưng còn có một vấn đề cơ bản hơn, mấu chốt hơn, nan giải hơn, đó là ai sẽ đứng ra huy động và huy động vàng để làm gì, một vấn đề có liên quan đến chiến lược sung dụng hiệu quả tài nguyên quốc gia. Thật ra, không phải đến bây giờ việc huy động nguồn vàng trong dân mới được đặt ra. Qua nhiều cách làm khác nhau, trong thời gian 1990-2011, số liệu chính thức được công bố cho thấy rằng lượng vàng mà các ngân hàng thương mại Việt Nam huy động được của dân lên đến 100 tấn vàng tương đương 5,5 tỉ USD. Nhưng việc huy động nguồn vàng đó đã đóng góp gì cho nền kinh tế quốc dân? Thực tế, chính việc huy động vàng này cùng những hệ lụy kinh doanh phức tạp đầy rủi ro của nó chẳng những không mang lại hiệu quả kinh tế đáng kể nào mà còn gây ra những thất thoát nghiêm trọng, đặt ra cho cả hệ thống ngân hàng hiện nay những hậu quả khó khăn, nan giải đang làm đau đầu những nhà lãnh đạo tiền tệ, những cổ đông lớn và những người điều hành ngân hàng thương mại. Như vậy, nếu cứ tiếp tục tổ chức huy động vàng theo cách thức huy động tiền tệ – nhận vàng trả vàng, các ngân hàng hoặc tổ chức khác được phép huy động vàng buộc phải thực hiện những biện pháp bảo hiểm rủi ro rất tốn kém mà kết quả mang lại chỉ là một mức lợi nhuận kinh doanh không đáng kể. Cuối cùng, việc huy động vàng sẽ chỉ là một nỗ lực đầu voi đuôi chuột, không mang ý nghĩa và cũng không có tác dụng biến nguồn lực vàng thành nguồn vốn đầu tư cho phát triển, mà còn có thể làm tăng thêm cơn khát vàng nội địa. Kinh nghiệm cho thấy, tạo thói quen tích trữ vàng và mê tín vàng rất dễ, đảo ngược tập quán đó là một tiến trình lâu dài khó khăn.
Đảo ngược tập quán trữ vàng đòi hỏi mỗi người cùng thay đổi nhận thức về vàng. Vàng là một kim loại quý hiếm và chỉ có thế. Vàng đã kết thúc vai trò tiền tệ của nó từ nửa thế kỷ nay và sẽ không bao giờ có thể trở lại vai trò này dù cho tiền giấy có bị cáo buộc là thường xuyên mất giá. Chú lùn vàng quá bé nhỏ để có thể gánh trên đôi vai mỏng manh của nó chàng khổng lồ kinh tế thế giới. Quy mô của nền kinh tế thế giới đã trở nên quá lớn khiến ngay cả tiền giấy cũng không thể làm tròn chức năng thanh toán và tín dụng nếu không được sự hỗ trợ của hai đứa con Phù Đổng của nó là bút tệ và tiền điện tử. Sự tăng giá của vàng không phản ánh thực sự vị trí quan trọng của vàng trong nền tài chính tiền tệ thế giới, nó chỉ phản ánh một sự thực là các hoạt động đầu cơ vàng đang được các nhà phù thủy vàng quốc tế thổi phồng. Những ai nghĩ rằng vàng tăng giá suốt một năm qua xin hãy nhìn lại số liệu thị trường của năm 2011. Vào ngày 23-8-2011, giá vàng tại Hà Nội là 48,45 triệu đồng/lượng ta. Vào ngày 5-10-2012 tức là sau gần 14 tháng, trong điều mà chúng ta gọi là cơn sốt vàng hiện nay, giá vàng tại Hà Nội là 48,3 triệu đồng/lượng ta, không hề tăng. Đầu cơ vàng trên thực tế không béo bở như tưởng tượng. Kinh nghiệm cho thấy, khi nền kinh tế tăng trưởng nhanh, giá vàng luôn ở mức thấp vì lúc đó mọi người đều muốn bán vàng ra để lấy tiền đầu tư vào những tài sản sinh lợi nhiều hơn.
Nên xem vàng là nguồn cung nội địa
Như vậy, huy động nguồn vàng và biến chúng thành nguồn vốn đầu tư cho nền kinh tế không phải là khuyến khích người dân gửi vàng vào ngân hàng và được phép rút vàng ra khi đáo hạn. Đó chỉ là giải pháp nửa vời mang nhiều rủi ro. Tiến trình đưa khối lượng vàng bất động trong dân vào dòng vốn đầu tư cho nền kinh tế chỉ thực sự thành công khi nào người dân tự nguyện bán vàng lấy tiền gửi ngân hàng, mua trái phiếu kho bạc, mua cổ phiếu doanh nghiệp, hoặc làm vốn sản xuất kinh doanh. Tập quán trữ vàng chỉ có thể thực sự đảo chiều khi chúng ta tạo được một môi trường đầu tư tốt, nơi đó các nguồn vốn mang ra sử dụng đạt hiệu quả cao, người gửi tiền tín nhiệm hệ thống ngân hàng nơi đồng tiền tiết kiệm được bảo vệ giá trị, an toàn và sinh lợi, nhà đầu tư tin tưởng và lạc quan vào tương lai phát triển kinh tế đất nước.